کلکسیون حاشیه‌ها در جشنواره موسیقی فجر

تعدد این انتقادها موضوع نامزدهای جایزه باربد را بیش از گذشته مورد توجه قرار داد تا این بخش از جشنواره موسیقی فجر که به تازگی به جشنواره اضافه شده است بیشتر از متن آن برای رسانه‌ها جذاب باشد. اما حاشیه پررنگ‌تر از جایزه باربد به اتفاقی مربوط می‌شد که در اصفهان افتاد؛ ممانعت از حضور نوازندگان زن برای اجرا در کنسرت ارکستر ملی اصفهان در روزهای ۲۲ و ۲۳ دی با خوانندگی سالار عقیلی ممانعتی که نشان از برخورد سلیقه‌ای با حضور زنان در عرصه موسیقی و کم‌توجهی به مجوزهای وزارت ارشاد از سوی برخی نهادها و و گاه اشخاص دارد. در واکنش به این رخدادها اما وزیر ارشاد در سخنانی روشن و صریح با اشاره به اینکه از نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حضور زنان در روی صحنه با هیچ مشکلی مواجه نیست و همه جا باید این رویه در نظر گرفته شود، گفت:‌ اجرای بانوان نه در صحنه‌‌های ارکسترال مشکلی دارد و نه در حوزه‌ تک‌نوازی که البته باید دستورالعمل‌‌هایی وجود داشته باشد که در همه جا به‌طور یکسان اعمال شود.

 ماجرای باربد از چه قرار است؟

عصر روز چهارشنبه خبرگزاری‌ها از قول روابط عمومی جشنواره نام چند آلبوم و ناشر را در ۹ بخش مجزا به عنوان نامزدهای دیافت جایزه باربد منتشر کردند. این بخش‌ها شامل بخش موسیقی دستگاهی با کلام، بخش موسیقی دستگاهی بی کلام، بخش موسیقی کلاسیک، بخش موسیقی تلفیقی باکلام، بخش موسیقی تلفیقی بی‌کلام، بخش موسیقی پاپ، بخش موسیقی معاصر باکلام، بخش موسیقی معاصر بی‌کلام و بهترین ناشر موسیقی. هریک از این بخش‌ها به نوبه خود شامل چند زیربخش مانند آهنگسازی، خوانندگی و... بود که نامزدها در این زیربخش‌ها معرفی می‌شدند. از همان لحظه نخست اعلام اسامی نامزدها، پرسشی درباره حضور نام عوامل برگزاری جشنواره در میان نامزدها در رسانه‌ها مطرح شد. اما شاید شگفتی ناب جشنواره در اعلام نام یک آلبوم به‌عنوان نامزد دریافت جایزه آهنگسازی کلاسیک بود. داوران جشنواره که به اصطلاح باید خوره موسیقی کلاسیک بوده باشند، آلبومی را نامزد آهنگسازی کردند که همه قطعاتش ساخته بزرگ‌ترین موسیقیدانان کلاسیک تاریخ بود؛ اما این همه ماجرا نیست. در ادامه گزارش جزئیات این دو اتفاق عجیب و دیگر حاشیه‌ها را می‌خوانید.  

 مسوول جشنواره که نامزد شد

در میان اسامی نامزدهای جوایز، نام امیرعباس ستایشگر مسوول بخش پژوهش جشنواره که در بستن جدول اجراهای جشنواره نیز نقشی پررنگ داشته و نوربخش هم از او به‌عنوان یکی از کارشناسان اصلی جشنواره یاد کرده، در دو بخش به چشم می‌خورد. وی برای آلبوم «در جان سرگردان من»‌ در بخش موسیقی بی‌کلام دستگاهی و ناشر برتر (موسسه پرده هنر موسیقی) نامزد دریافت جایزه شده است! حمیدرضا نوربخش، رئیس و هیات داوران جشنواره هنوز درباره حضور یکی از اعضای ستاد برگزاری جشنواره در میان نامزدها واکنشی نشان نداده‌اند.

 کشاندن پای شوبرت و ویوالدی به فهرست نامزدها

اسامی نامزدهای جایزه «باربد» جشنواره موسیقی فجر در حالی اعلام شد که نام «وکالیز» در بخش «آهنگسازی» موسیقی کلاسیک به چشم می‌خورد. پریسا پیرزاده برای آلبوم «وکالیز» در حالی نامزد شده که او در این آلبوم، تنها به اجرای آثار بزرگان موسیقی کلاسیک از جمله ویوالدی، راخمانینوف و شوبرت پرداخته و آهنگسازی هیچ‌ کدام از قطعات را برعهده نداشته است! در این بخش با توجه به اعلام هیات داوران علیرضا مشایخی، سهیل شیرنگی و کارن کیهانی دیگر نامزدهای این بخش با آهنگسازان بزرگ موسقی کلاسیک دنیا رقابت خواهند کرد! پریسا پیرزاده که برای این آلبوم نامزد جشنواره شده به این نکته اذعان داشته و در صفحه شخصی‌اش نوشته است: «باید به اطلاع دوستان برسانم آلبوم وکالیز نوازندگی‌های من و پوریا از آهنگسازان کلاسیک بوده و بر این اساس ضمن تشکر از مسوولان جشنواره نامم در میان کاندیداها محلی از اعراب ندارد...»

 انصراف علی قمصری

اتفاق دیگر داوری این دوره انصراف علی قمصری از نامزدی جایزه باربد است. او در بخش موسیقی معاصر بی‌کلام نیز با آلبوم «دُرُصط» نامزد شده بود. قمصری در واکنش به این اتفاق در کانال شخصی خود نوشته است: «ستاد جشنواره‌ موسیقى فجر هر سال ظاهرا با الهام از جشن سایت موسیقى ما، طبق بررسى کلى آثار سال، جوایزى به هنرمندان مى‌دهد. گویا هیات داوران جشنواره فجر، در بخش مربوط به آلبوم‌هاى برگزیده سال، نام مرا بین منتخبان قرار داده‌اند. همین‌جا عدم تمایلم را به هرگونه ارتباطى (حتى همین انتخاب غیابى) با این جشنواره در نبود اساس‌نامه اعلام مى‌کنم. هر جایزه‌اى از این جشنواره تا زمانى که تکلیف آیین‌نامه و جزئیات هزینه‌هاى دو سال قبل منتشر نشود، براى من بى‌اعتبار است.»

 اعتراض یک زن آهنگساز

ساعتی قبل رابعه زند هم که با آلبوم «قانون بی‌قانون» نامزد دریافت جایزه شده بود انصراف خود را با انتشار متنی اعلام کرد. او ضمن بیان انتقاداتی به خانه موسیقی ایران نوشت: «خانه موسیقی محترمی که الان آلبوم من رو کاندید کردند، در این ۵-۴ سال اخیر کجا بودند که ما به عملکرد آنها انتقاد کردیم و پاسخی نشنیدیم. پانزده سال پیش که این خانه احداث شد، احساس کردم پشتوانه‌ای برای من که هنرمند جوانی بودم بنا گذاشته شده و عضو شدم؛ اما دریغ و افسوس از کوچک‌ترین حمایتی تا کنون. چطور خوشحال باشم از اینکه کاندیدای جایزه باربد شدم! وقتی که دیگر زنان هنرمند سرزمینم از اجرا روی صحنه محروم می‌شوند! حتی خودم سال‌ها در بسیاری از شهرستان‌ها، اجازه اجرا نداشتم، به‌طوری که یکبار روی صحنه، پشت پاراوان هم ساز زدم...»

هنوز هیات داوران جشنواره موسیقی فجر و همین‌طور حمیدرضا نوربخش مدیر این رویداد نسبت یه این اتفاقات واکنشی نشان نداده‌اند و در قبال این اتفاقات سکوت کرده‌اند.  در دو، ‌سه سال گذشته انتقادهای متعددی درباره واسپاری دبیری جشنواره موسیقی فجر در ۳ سال گذشته به رئیس خانه موسیقی، عدم شفافیت در انتخاب و دعوت هنرمندان برای حضور در جشنواره، سهم ناچیز زنان در جشنواره، نبود شفافیت مالی و فقدان شیوه نامه مشخص برای برگزاری جشنواره مهم‌ترین نقدها به آن بوده است. هنرمندان بسیاری هم در این موضوع‌ها، انتقاد کرده‌اند و مسوولان جشنواره را دعوت به پاسخگویی کرده‌اند.  مراسم اختتامیه سی‌وسومین دوره جشنواره موسیقی فجر امشب در تالار وحدت تهران برگزار خواهد شد.