اوج‌گیری تقابل شیل و اوپک؟

به گزارش «دنیای اقتصاد» هفته گذشته قیمت نفت‌خام آمریکا رشدی نزدیک به ۵/ ۲ دلار معادل بیش از ۴ درصد را تجربه کرد و با رسیدن به ۶۸/ ۶۱ دلار بر بشکه مجددا جایگاه خود را در کانال ۶۰ دلاری تثبیت کرد. نفت برنت اما با ۰۵/ ۲ دلار معادل حدود ۲/ ۳درصد افزایش قیمت محدودتری را به ثبت رساند. نفت برنت در آخرین روز معاملاتی هفته پیش(روز جمعه) به ۸۴/ ۶۴ دلار بر بشکه رسید. این رشد قیمتی در حالی به دست آمد که یک هفته پیش از آن نفت‌خام آمریکا افت بیش از ۹ درصدی و نفت برنت افت ۸ درصدی قیمت را به ثبت رسانده بودند. با وجود معامله شدن برنت در کانال ۶۰ دلار گلدمن ساکس اعلام کرده که در نیمه اول سال جاری این نفت شاخص به قیمت‌های بیش از ۸۰ دلار نیز دست خواهد یافت.

 شیل در صدر

آن‌طور که اداره اطلاعات انرژی آمریکا در آخرین برآوردهای خود اعلام کرده، تولید نفت این کشور به رکورد ۲۸/ ۱۰ میلیون بشکه در روز رسیده است. این مقدار بیش از تولید کنونی کشوری مانند عربستان است که سال‌ها در صدر تولیدکنندگان نفت قرار داشت. از این رو در حال حاضر بعد از روسیه، آمریکا بزرگترین تولیدکننده نفت‌خام جهان محسوب می‌شود. اما آنچه نگرانی‌ها از افزایش عرضه آمریکا را بیشتر می‎‌کند، برآوردها از تداوم رشد تولید این کشور است. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده که تولیدات آمریکا تا پایان سال به بیش از ۱۱ میلیون بشکه در روز خواهد رسید و بر این اساس این کشور به رقابت روسیه برای کسب جایگاه برترین تولیدکننده نفت جهان خواهد رفت. این برآورد به این معناست که تولیدات این کشور بیش از یک میلیون بشکه تا پایان سال رشد خواهد کرد. همه نشانه‌های موجود نیز دلالت بر رشد تولیدات آمریکا و تحقق این پیش‌بینی‌ها دارد. به‌طور نمونه تعداد دکل‌های حفاری فعال در میادین نفتی این کشور به سرعت در حال افزایش است. آن‌طور که بیکرهیوز در آخرین برآوردهای خود اعلام کرده، میزان دکل‌های نفتی آمریکا هفته گذشته ۶ مورد افزایش یافته که این تعداد بیشترین سطح از آوریل ۲۰۱۵ یعنی حدود سه سال پیش محسوب می‌شود.

این احتمالات از رشد تولیدات آمریکا درحالی مطرح است که اوپک با همکاری برخی کشورهای خارج از این سازمان از جمله روسیه در بیش از یک سال گذشته برای حذف مازاد عرضه از بازار نفت به شدت تلاش کرده ‌است. این کشورها رسیدن سطح ذخایر انبارهای نفتی به متوسط ۵ساله را به‌عنوان نقطه هدف خود تعیین کرده‌ بودند و حال آن‌طور که آژانس‌ بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش خود اعلام کرده سال گذشته نزدیک به ۸۰ درصد از مازاد نفت ذخیره در ذخایر تجاری جهان حذف شده و تنها ۵۶ میلیون بشکه نفت اضافه باقی مانده است. از این رو در شرایطی که به نظر می‌رسد اوپک به نقطه هدف خود نزدیک شده، رشد تولیدات آمریکا می‌تواند مجددا موجب بازگشت مازاد عرضه به بازار نفت شود و تمام تلاش‌های این سازمان و متحد جدیدش، روسیه را بی‌اثر کند. با این حال این کشورها بر موفق بودن توافق خود تاکید داشته و اعلام کرده‌اند که قصد دارند همکاری‌های خود را ادامه دهند.

 افزایش اتحاد روسی-سعودی

از سویی اخیرا نشانه‌هایی که از افزایش همکاری دو غول نفتی جهان یعنی عربستان و روسیه خبر می‌دهند، در حال ظهور است. اولین اقدام مورد توجه دو کشور که در یک ماه گذشته مورد توجه قرار گرفت، اظهارات وزرای نفت و انرژی دو کشور بعد از نشست کمیته ویژه نظارت بر توافق اوپک بود. خالد الفالح و الکساندر نواک بعد از این نشست که در عمان برگزار شده بود، خبر از احتمال تداوم توافق نفتی در سال ۲۰۱۹ دادند. الفالح با اشاره به مطرح شدن احتمال عدم متعادل شدن بازار نفت در سال جاری از سوی برخی منابع، اعلام کرد که اگر امسال بازار نفت به تعادل نرسد، سال آینده نیز توافق نفتی را ادامه خواهیم داد، هرچند که ممکن است جزئیات توافق تغییر کند. این خبر توانست قیمت برنت را در ماه ژانویه به سطوح بیش از ۷۰ دلار برساند.  در روزهای اخیر نیز برخی اخبار مبنی بر افزایش تعاملات دو کشور به گوش می‌رسد. محمد بارکیندو، دبیر کل اوپک و سهیل المزروعی، وزیر نفت امارات متحده عربی، تایید کرده‌اند اوپک سرگرم طراحی توافقی است که همکاری این سازمان با روسیه و سایر متحدانش را پس از پایان توافق کاهش تولید فعلی مستمر خواهد کرد. مزروعی گفته کار روی این توافق در حال پیشرفت است. وی که در حال حاضر ریاست دوره‌ای اوپک را برعهده دارد، ابراز امیدواری کرده است که این توافق تا پایان امسال امضا شود. نواک نیز هفته گذشته به پلاتس گفته بود که کشورش مایل است روابط بلندمدتی با عربستان سعودی و اوپک داشته باشد.

بنابراین در شرایطی که تولیدکنندگان نفت شیل، با قدرت در حال افزایش سرمایه‌گذاری و رشد تولیدات خود هستند، در این سوی جهان، تولیدکنندگان سنتی نفت که سال‌ها سکان هدایت بازار نفت را در دست داشتند، برای محکم کردن اتحاد خود تلاش می‌کنند. حال باید دید تا پایان سال چه اتفاقی رخ خواهد داد؛ آیا رشد تولیدات شیل می‌تواند مجددا فتیله بازار نفت را پایین بکشد یا اینکه اتحاد تولیدکنندگان سنتی بازار نفت آنقدر قدرت خواهد داشت که مانع از افت قیمت‌ها شود.