گام نخست ارتباط مالی با اروپا

دنیای اقتصاد: در جریان سفر رئیس‌جمهوری به اروپا، یکی از مهم‌ترین موسسه‌های بیمه‌ای این قاره به نام «ساچه» با تعیین سقف اعتباری ۶‌میلیارد یورویی برای ایران موافقت کرد. بنابر گزارش سایت بانک مرکزی این سقف اعتباری در قالب افتتاح حسابی به نام بانک مرکزی ایران در دفاتر بانک مرکزی ایتالیا‌ عملیاتی می‌شود. گفته می‌شود این سقف اعتباری در مذاکرات اولیه یک و نیم میلیارد یورو بوده که با ریزانی‌های تیم اقتصادی ایران با ۳۰۰ درصد افزایش به ۶ میلیارد یورو رسیده است. با این توافق اولین حلقه‌های ایجاد ارتباط تجاری با اروپا ایجاد شد؛ زیرا با قبول پوشش بیمه‌ای از سوی ساچه ارتباط مالی بانک‌ها با طرف‌های ایرانی نیز برقرار می‌شود.

به موجب این توافق خدمات بیمه‌ای پوششی ساچه در حوزه اجرای پروژه‌های مورد نظر در ایران از سر گرفته می‌شود. مقرر شد در کنار ارائه خدمات بیمه‌ای ساچه به ایران دفتر نمایندگی این موسسه نیز به منظور توسعه خدمات مالی و بیمه‌ای به متقاضیان در داخل کشور افتتاح شود.ساچه با اعمال تحریم‌ها علیه ایران خدمات خود را به ایران متوقف کرده بود؛ اما با توافق هسته‌ای ایران و کشور‌های ۱+۵ و اجرایی شدن برجام به ارائه خدمات مجدد به ایران روی خواهد آورد. با اجرای این تفاهم‌نامه ساچه کالاهای صادراتی ایتالیا را تحت پوشش بیمه‌ای خود درمی‌آورد و به همین منوال بانک‌ها وارد فعالیت‌های اعتباری و مبادلات تجاری می‌شوند؛ بنابراین در نهایت امر این اتفاق کاهش قابل‌توجهی در هزینه خرید و مبادلات را برای ما به ارمغان می‌آورد. سایت رسمی ساچه نیز در بیانیه‌ای امضای این تفاهم‌نامه را که با حضور رئیس‌جمهوری ایران، نخست‌وزیر ایتالیا و دیگر مقامات بلندپایه بانک مرکزی دو کشور بوده، اعلام کرده است. در سایت ساچه آمده است: این توافق شروع دوباره روابط تجاری دو کشور، احیای صادرات و سرمایه‌گذاری ایتالیا در ایران است. یکی از توافقاتی که در متن انگلیسی این بیانیه آمده است، شامل پرداخت ۵۶۴ میلیون یورو به این شرکت بیمه از سوی ایران در سه قسط تا ۱۵ اکتبر سال جاری میلادی می‌شود. اعتباری که این شرکت در اختیار شرکت‌های ایتالیایی می‌گذارد برای وام‌های پرداخت نشده توسط همتایان ایرانی در دوره اعمال تحریم‌های‌های بین‌المللی علیه ایران است.

از دیگر موضوعات این تفاهم‌نامه تضمین بازپرداخت ۱۵تا۲۰ ساله اقساط و فاینانس ایرباس‌هایی است که مقرر شده توسط شرکت بیمه‌ای ساچه انجام شود. بنا به گفته مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران، بانک‌های اروپایی پول ایرباس‌های ایران را پرداخت می‌کنند و ایران نیز در مدت زمان ۱۵تا ۲۰ سال‌ اقساط آن را پرداخت خواهد کرد؛ پوششی از سوی موسسه اعتباری «ساچه» به بانک‌های اروپایی برای خرید ایرباس‌های ایرانی صورت می‌گیرد و ایران در مدت زمان ۱۵تا ۲۰ سال به‌صورت اقساط بلندمدت پول این هواپیماها را پرداخت می‌کند. از دیگر دستاوردهای ارتباط مجدد ساچه با ایران تعهدی است که برای بهبود رتبه اعتباری ایران داده است. بنا بر اعلام سایت بانک مرکزی، موسسه ساچه قول داده همه تلاش‌های خود را برای مذاکره با مقامات ذی‌ربط در اروپا به منظور افزایش رتبه ایران به کار گیرد. اهمیت این موضوع به این دلیل است که ایران قبل از اعمال تحریم‌ها در طبقه چهارم رتبه‌بندی اعتباری ساچه قرار داشت اما با اعمال تحریم‌ها از این نظام طبقه‌بندی خارج شد. با بازگشت مجدد تلاش بر این متمرکز است که طبقه اعتباری ایران در یک دوره زمانی کوتاه به وضعیت قبل از تحریم‌ها باز گردد؛ زیرا هر چه طبقه اعتباری به یک نزدیک‌تر باشد هزینه‌های پرداختی بابت پوشش بیمه‌ای درصد کمتری خواهد بود.


سابقه و اعتبار ساچه

ساچه به عنوان یک شرکت بیمه‌ای و تامین مالی با سابقه چند دهه فعالیت (از سال 1977) طیف گسترده‌ای از خدمات شامل: تامین مالی صادرات و بیمه محصولات صادراتی، صدور انواع ضمانت‌نامه ارزی، بیمه و تضمین سرمایه‌گذاری و ... ارائه می‌کند. این موسسه ایتالیایی با بیش از 700 نفر کارمند و بیش از 25 هزار مشتری در 189 کشور جهان طیف گسترده‌ای از خدمات بیمه‌ای و مالی را به مشتریان خود ارائه می‌کند. رئیس این آژانس اعتبارات، جیووانی کاستلانتا، سفیر پیشین ایتالیا در آمریکا است. این بیمه بخشی از مجموعه‌ای بزرگ‌تر به‌نام آژانس اعتبارات صادرات ساچه است که در بخش‌های خدمات مالی، بانکداری و بیمه‌ها در سراسر جهان به فعالیت مشغول است. بیمه ساچه محصولات و خدمات خود را در 6حوزه کلی دسته‌بندی کرده است که شامل: بیمه اعتبارات، بین‌المللی‌سازی شرکت‌ها، تضمین اوراق قرضه، ریسک ساخت و ساز، عاملیت اعتبارات، خدمات حمایت از پروژه‌ها. هریک از این حوزه‌ها نیز فعالیت‌های تخصصی و جزئی‌تری را شامل می‌شوند که مهر تاییدی بر تخصصی بودن فعالیت‌های آژانس اعتبارات ساچه در سطح جهان است.


سابقه همکاری ساچه با ایران

ساچه در کارنامه خود سابقه همکاری با بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در زمینه استمهال بدهی ارزی شبکه بانکی ناشی از دوران جنگ تحمیلی را داراست. این موسسه اخیرا در جریان سفر هیات اقتصادی، مالی و بانکی ایتالیا به ایران با سه بانک خصوصی پارسیان، پاسارگاد و سامان تفاهم‌نامه بیمه خطوط اعتباری کوتاه‌مدت منعقد کرده است.


حاشیه‌های ساچه

یکی از سوال‌ها پیرامون این تفاهم به نبود مدیران بیمه‌ای و حضور مسوولان بانک مرکزی باز می‌گشت. پرویز خسروشاهی، قائم‌مقام بیمه مرکزی به این ابهام در کانال تلگرامی خود پاسخ داد. به نوشته او شرکت بیمه ساچه، بیمه‌گر به مفهومی که در ایران شناخته می‌شود نیست. بلکه بیمه ساچه، سازمانی است که همانند صندوق ضمانت صادرات ایران به پوشش بیمه‌ای صادرات می‌پردازد. خسروشاهی در مطلب خود با اشاره به اینکه از د‌ه‌ها سال پیش کشورها برای توسعه صادرات خود به تاسیس صندوق‌های تضمین صادرات مبادرت کرده‌اند، نوشت: این صندوق‌ها ریسک‌های صادرکنندگان را با رویکرد حمایتی تحت‌پوشش خود قرار می‌دهند. مدل آمریکایی این موسسات، اگزیم - بانک‌ها هستند. شرکت ساچه نیز برای توسعه صادرات کشور ایتالیا ایجاد شده است. این شرکت پروژه‌های صادراتی را که بانک‌های ایتالیایی یا اروپایی نسبت به تامین مالی آن اقدام می‌کنند تحت‌پوشش قرار می‌دهد و درصورتی‌که تسهیلات بازپرداخت نشد، ساچه مبلغ را پرداخت می‌کند و جانشین تامین‌کنندگان مالی برای بازیافت آن می‌شود. بیمه ساچه نیز در سایت خود به روشنی این مساله را بیان کرده است:«هدف این موسسه کمک به رقابت‌پذیری بنگاه‌های ایتالیایی در بازارهای صادراتی است.» بنابراین حوزه ماموریت بیمه ساچه، تامین مالی اعتبارات صادراتی است.


دیگر توافقات بانکی ایران در اروپا

علاوه‌بر قرارداد با ساچه، سفر هیات سیاسی و اقتصادی ایران به ریاست رئیس‌جمهوری به اروپا دستاوردهای دیگری نیز داشته است. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، ولی‌الله سیف با اشاره به اینکه توافقات خوبی بین دولت‌های ایران و ایتالیا انجام شده است، گفت: ایفای نقش فعال توسط شبکه بانکی برای اجرای سریع توافقات اقتصادی لازم است. بنابر گزارش خبرگزاری‌ها، روسای کل بانک‌های مرکزی ایران و ایتالیا نسبت به «ارائه خدمات آموزشی و فنی در حوزه‌های نظارتی و کنترلی به بانک مرکزی ایران»، «حمایت از فعالیت مجدد شعبه بانک سپه مستقر در رم»، «تسریع در روند بررسی تقاضاهای بانک‌های ایرانی برای افتتاح دفاتر نمایندگی یا شعبه در ایتالیا» و « ارائه خدمات بانکی به بانک مرکزی در حوزه‌های خزانه‌داری ارزی و مدیریت ذخایر ارزی» توافق کردند. رئیس‌کل بانک مرکزی ایران با مدیران مدیو‌بانک نیز که یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های جهان با برخورداری از شبکه وسیع بین‌المللی است، دیدار کرد. در این دیدار دو طرف درخصوص «اعطای مجوز به آن بانک برای تاسیس شعبه و همچنین سرمایه‌گذاری در ایران»، «ارائه خدمات متنوع بانکی از سوی مدیو بانک به شبکه بانکی ایران» و «استفاده از ظرفیت شبکه بین‌المللی مدیوبانک به‌ویژه در آسیای جنوب شرقی و اروپا برای ایجاد روابط کارگزاری با بانک‌های ایران» مذاکره کردند. بانک «یوبای» ایتالیا نیز دیگر بانک طرف مذاکره با ایران بود. موضوعات «حل‌وفصل اقلام باز دارایی‌های بانک‌مرکزی در دفاتر یوبای و انجام اقدامات لازم برای تسویه آنها» و «از سرگیری روابط بانکی پس از تعیین تکلیف پرونده مالی مطروحه از سوی بانک یوبای» از محورهای مذاکرات آنها با مدیران بانکی ایران بود.

در دیدار با مدیرعامل انجمن بانکداران اروپا نیز لزوم حمایت‌های بیشتر از موضوع «توسعه و برقراری روابط کارگزاری بانکی بین شبکه‌های بانکی ایران و ایتالیا »مطرح شد و متقابلا مدیرعامل انجمن بانکداران اروپا از این موضوع به‌صورت ویژه استقبال و حمایت کرد. بانک مرکزی ایران و انجمن‌های بانکداران ایتالیا در پایان نیز بیانیه‌ای منتشر کرد که از علاقه بانک‌های ایتالیایی برای کار با ایران و حمایت این انجمن از حضور فعال شبکه بانکی ایران در عرصه اقتصادی و تجاری ایتالیا حکایت داشت. مذاکره برای اتصال مجدد ایران به سیستم تارگت اروپا نیز از سوی مسوولان بانک مرکزی یکی دیگر از دستاوردهای بانکی سفر به ایتالیا عنوان شده است. «تارگت» نظام پرداخت بین بانکی برای پردازش آنلاین نقل‌و‌انتقال بین کشوری در اتحادیه اروپا است. ولی‌الله سیف درخصوص دستاورد سفر به فرانسه نیز اظهار کرد: مذاکرات خوبی در سفر فرانسه پیگیری شد. البته رئیس‌کل بانک فرانسه که دو ماه پیش در لیما با ایشان ملاقات کردم، عوض شده و رئیس‌کل جدید بانک مرکزی فرانسه با هیات ایرانی برخورد مثبتی داشت. ظاهرا جلسه لیما با رئیس قبلی به وی منعکس شده است و برای اینکه ارتباط کارگزاری را بانک مرکزی ایران برقرار کنند، اظهار تمایل داشتند.

رئیس‌کل بانک مرکزی ایران خاطرنشان کرد: در ارتباط با استانداردسازی فعالیت‌های بانک مرکزی ایران و نظام بانکی کشور مذاکراتی صورت گرفت که بحث موسسه بیمه صادراتی فرانسه معروف به «کفاس» یکی دیگر از بحث‌های ما در این سفر بود که خوشبختانه تفاهم مورد نظر حاصل شد و برای تعهداتی که در گذشته امکان پرداخت نبود، برنامه‌ریزی شد تا در چند مرحله پرداخت شود و تسویه‌حساب‌ها صورت گیرد. این مقام مسوول در بانک مرکزی افزود: بعد از اقدامات صورت گرفته با بیمه‌های «ساچه، هرمس و کفاس» اعضای کمیته برن برای رتبه ایران تصمیم‌گیری خواهند کرد. سیف گفت: البته پیشنهاد ما این است که رتبه ما به شرایط قبل از تحریم‌ها برگردد و این کمک می‌کند به ما که با هزینه کمتری بتوانیم منابعی را برای حمایت از فعالیت‌های مثبت اقتصادی در کشور تجهیز کنیم و با شرایط بهتری در اختیار ما قرار گیرد. وی افزود: همچنین مذاکراتی با بانک‌های بزرگ فرانسوی داشته‌ایم و دو بانک «کردیت اگری کول سی‌ای‌سی» و «سی‌ای‌سی» فرانسه برای همکاری با ما اعلام آمادگی کرده‌اند. سیف تصریح کرد: بانک «سی‌ای‌سی» در گذشته همکاری کمی با ایران داشت، اما بانک «کردیت اگری کول» فعالیت طولانی با ایران داشت و با بازار ایران آشنایی کامل دارد و این موضوع برای ما بسیار حائز اهمیت است. بانک سوم بانک «سوسیته جنرال» بود که آمادگی‌های لازم با این بانک برای همکاری‌ها ایجاد شده است.