گردشگری فرانسه در شوک

بلومبرگ

حمله مرگبار کامیون ۱۹ تنی به قلب جمعیت حاضر در مراسم جشن ملی فرانسه (روز باستیل)، علاوه بر تبعات اجتماعی و انسانی گسترده، می‌تواند اقتصاد این کشور - و جهان- را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. مکان حمله یکی از توریستی‌ترین نقاط کشور فرانسه است. نقطه‌ای در کنار سواحل مدیترانه که دومین مقصد گردشگری پس از پاریس به شمار می‌آید و سالانه ۵/ ۱ میلیارد یورو (۶۵/ ۱ میلیارد دلار) از صنعت توریسم درآمد به‌دست می‌آورد.

این حمله، سومین حادثه تروریستی در کمتر از ۱۸ ماه اخیر بوده است. آخرین مورد مربوط به اقدام تروریستی پاریس بود که در آن نیروهای داعش در اطراف استادیوم ملی فرانسه و در چند سالن و رستوران آن اقدام به تیراندازی و بمبگذاری کردند و ۱۳۰ نفر کشته شدند. پیش از آن در ژانویه سال گذشته، ۱۷ نفر در حمله‌ای مشابه به دفتر مجله«شارلی ابدو» از پای درآمدند. طبیعتا چند حادثه تروریستی در بازه زمانی کوتاه، در یک منطقه، می‌تواند برای فراری دادن سرمایه‌گذاران کافی باشد. البته تعیین میزان دقیق اثرات و پیامدهای تراژدی نیس برای اقتصاد بزرگی چون فرانسه دشوار است، اما واقعیت این است که دنباله‌ای از چنین حوادثی می‌تواند رشد اقتصاد کشور را نابود کند.

جیمز بیوان، کارشناس شرکت «سی سی ال ای» می‌گوید: «در کوتاه مدت سرمایه‌گذاران نگران دو موضوع خواهند بود: اول نسبت به تاثیر حملات روی افکار عمومی و میزان هزینه‌های مصرف‌کنندگان. دیگر آنکه نسبت به برنامه‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌ها به‌ویژه در بخش هتلداری و حمل و نقل هوایی نگرانی‌های زیادی وجود دارد. در بلند مدت می‌توان کنترل بیشتر روی مرزها را متصور شد، امری که می‌تواند اختلافاتی را بر سر معاملات بازرگانی و تجارت آزاد به‌وجود آورد و این برای اقتصاد دنیا که حال و روز خوبی ندارد، خبر بدی خواهد بود». از سوی دیگر براساس گزارش‌ها بسیاری از مسافران پس از حملات اخیر، پروازهای خود به مقصد این شهر را لغو کرده‌اند. پیش‌بینی می‌شود حملات تروریستی در نیس بر میزان ورود گردشگران به این شهر، تاثیر منفی بگذارد.

فرانسه هر ساله پذیرای بیشترین گردشگران از سراسر دنیا است، به‌طوری که بخش گردشگری نقش مهمی را در افزایش روند رشد اقتصادی دومین اقتصاد برتر حوزه پولی یورو ایفا کرده و حدود ۵/ ۷ درصد تولید ناخالص داخلی فرانسه، توسط این بخش تامین می‌شود.

عملیات تروریستی در مکان‌ها و زمان‌هایی خاص و نمادین همچون استادیوم استادوفرانس پاریس و همزمان با مسابقه فوتبال یا در شب جشن ملی فرانسوی‌ها (روز باستیل) که جمعیت زیادی در خیابان‌ها هستند، رخ می‌دهد. در نتیجه این حوادث نه تنها در داخل کشور ابعاد بزرگی پیدا کرده و فضای رعب و وحشت را تشدید می‌کند که در بعد بین‌المللی نیز تجار، سرمایه‌گذاران و گردشگران را با تردیدهای زیادی برای حضور در این کشور روبه‌رو می‌کند. تا پیش از حملات تروریستی پاریس در سال گذشته پیش بینی می‌شد تعداد گردشگران این کشور در سال ۲۰۱۵ از مرز ۸۵ میلیون نفر عبور کند. اما آمارها در پایان سال حکایت از کاهش این آمار داشت. بر اساس آمارهای «اینسی» اداره ملی آمار فرانسه، میزان گردشگران خارجی فصل آخر سال گذشته ۷/ ۸ درصد کاهش یافته و در سه ماه اول ۲۰۱۶ نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۷/ ۲ درصد کاهش یافته است.

در بورس پاریس نیز ارزش سهام بخش هتلداری و شرکت‌های فعال در بخش محصولات و کالاهای لوکس نیز افت داشته است، اتفاقی که در سال گذشته پس از وقوع حملات پاریس نیز رخ داد. بزرگان صنعت هواپیمایی اروپا یعنی ایرفرانس و آکور شناخته شده ترین هتل زنجیره‌ای اروپا، پس از حمله پاریس در گزارشی به تاثیر منفی مستقیم بر میزان فروششان اشاره کردند. آکور که با برندهای فیرمونت و آیبیس فعالیت می‌کند با کاهشی ۳ درصدی در درآمد خود مواجه شد. گزارش اداره ملی آمار فرانسه (اینسی) حکایت از کاهش ۱/ ۰ درصدی تولید ناخالص داخلی در سه ماه چهارم سال گذشته داشت که یکی از عواملی بود که مانع تحقق اهداف دولت برای دستیابی به رشد ۵/ ۱ درصدی شد.

گردشگران مشتریان اصلی محصولات لوکس در فرانسه هستند و از این رو کاهش میزان گردشگران ضربه سنگینی به این بخش وارد می‌آورد. شاید در نگاه اول تعدادی کشته و زخمی و چندصد هزار یورو زیان مالی یا حتی چند روز آشفتگی در اقتصاد فرانسه را شاهد باشیم، اما آنچه مهم است تبعات بلندمدت این گونه اقدام‌های تروریستی خواهد بود. صنعت گردشگری بر مبنای آرامش و امنیت بنا شده است و هرگونه تغییر در این دو شاخص می‌تواند تبعات گسترده‌ای را برای گردشگری در یک منطقه ایجاد کند و از آنجا که فرانسه همواره جزو ۵ کشور برتر دنیا در صنعت گردشگری بوده، این حملات بر اقتصاد گردشگری آن، اثر منفی بر جای خواهد گذاشت. دقیقا همان طور که نیویورک پس از حوادث ۱۱ سپتامبر برای تقریبا شش ماه از گردشگر خالی شد. جرجئوس پانایوتیس، ‌رئیس هتل MKG و مشاور صنعت توریسم در فرانسه راجع به آثار تکرار حملات تروریستی و بروز ناامنی ابراز نگرانی می‌کند. او می‌گوید: این حوادث تنها یک حمله کلاسیک ساده و بدون تبعات نیست که با گذشت چند ماه همه چیز به شرایط قبلی برگردد؛ روند سریالی این اتفاقات ضربه بزرگی به اقتصاد کشور وارد می‌کند.»

در مجموع به نظر می‌رسد زمانی که حمله تروریستی نیس به وقوع پیوست، شناخت و برآورد صحیحی از آثار منفی و آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی آن وجود نداشت. مرگ، جراحت، احساس عدم امنیت و آینده‌ای مبهم بیش از هر چیزی جامعه را دچار یأس و ناامیدی می‌کند. اما برای صاحبان کسب و کار محلی - رستوران‌داران، کافه‌داران و مغازه دارانی که به خاطر اقدامات تروریست‌ها حداقل فروش خود را نیز از دست رفته می‌بینند - اوضاع اقتصادی بسیار وخیم است: «بدون شک این حملات تاثیرگذار خواهد بود»، این را توماس بنیلوز صاحب یکی از رستوران‌های اطراف محل بمبگذاری که این روزها با کاهش فروش روبه‌رو شده می‌گوید و اضافه می‌کند: «مردم سفرهای خود را کنسل خواهند کرد و حتی اقامت‌های کوتاه خود را نیز به حداقل می‌رسانند.» برخی کارشناسان اقتصادی پس از وقوع حملات مشابه در سال‌های گذشته از جمله در آمریکا- یازده سپتامبر- مادرید و لندن در سال ۲۰۰۴ معتقد بودند آثار اقتصادی چنین اقداماتی مختصر و کوتاه مدت بوده و در بلندمدت بر میزان تقاضای اقتصاد تاثیری نخواهد داشت. اما فرض آنها این نبوده که این حوادث به‌صورت سریالی، ادامه دار شود. فرانسه در ۱۸ ماه اخیر سه حمله بسیار وحشتناک را تجربه کرده و این موضوع از چشم گردشگران و سرمایه‌گذاران دور نمی‌ماند. بازتاب گسترده این اتفاقات می‌تواند پیامدهای متفاوتی را نسبت به حوادث مشابه قبلی بر اقتصاد فرانسه به جای بگذارد. بنیلوز می‌گوید: «اکنون احتمالا آدم‌های زیادی وجود دارند که به خودشان بگویند، رفتن به فرانسه دیوانگی است.»