واکنش ظریف به منتقدان نامه «آرامش بخش»

گروه دیپلماسی: پس از آنکه وزیر امور خارجه ایران در تور دیپلماتیک خود در آمریکای لاتین از آمادگی دولت برای اقداماتی جهت اطمینان بخشیدن به بانک‌های خارجی سخن به میان آورد و گفت که دولت برای جلب همکاری بانک‌های خارجی از آمریکا نامه آرامش‌بخش دریافت خواهد کرد، منتقدان از این درخواست انتقاد کرده و آن را نوعی امان نامه توصیف کرده‌اند. این انتقادات، واکنش محمدجواد ظریف را به دنبال داشت و در پاسخ گفت کسانی که صدور نامه آرامش بخش برای بانک‌های خارجی علاقه مند به همکاری با ایران را زیر سوال برده‌اند، با طرح «حرف‌های بی‌مورد و بی‌معنی» سوءاستفاده سیاسی کرده‌اند.

ظریف، روز جمعه گذشته، در جریان سفر دوره‌ای به آمریکای لاتین و در شیلی با اشاره به نگرانی بانک‌های خارجی در مورد برقراری ارتباط با ایران گفت: «آمادگی داریم از اوفک نامه آرامش‌بخش دریافت کنیم.» اوفک اداره نظارت بر دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا و مسوول نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات این کشور در زمینه تحریم‌های خارجی است. دریافت نامه آرامش‌بخش (letter of comfort) شیوه‌ای برای ایجاد اطمینان در معاملات به‌ویژه معاملات مالی و بانکی است.

چنین سندی معمولا هنگامی صادر می‌شود که یکی از دو طرف معامله، به خصوص طرف ارائه‌دهنده وام یا تسهیلات مالی، نسبت به سلامت معامله یا توانایی دریافت‌کننده در اجرای تعهدات خود اطمینان لازم را نداشته باشد. در چنین شرایطی، شرکت یا نهادی که چنین اطمینانی را نسبت به دریافت‌کننده تسهیلات دارد، گواهینامه‌ای حاوی تضمین سلامت معامله صادر می‌کند. ظریف افزود: «اگر فضاسازی‌های رسانه‌ای توسط گروه‌های مخالف توافق هسته‌ای در آمریکا، دوستان را نگران کرده، ما آمادگی داریم از اداره نظارت وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده برای بانک‌هایی که مایل به همکاری با جمهوری اسلامی هستند نامه آرامش‌بخش تهیه کنیم که بدون نگرانی بتوانند با ایران ارتباط داشته باشند.» برخی مقامات دولت و همچنین طیف وسیعی از منتقدان برجام در داخل کشور این انتقاد را به آمریکا مطرح کرده‌اند که در اجرای برخی تعهدات خود در چارچوب برجام اقدام کافی به عمل نیاورده است. به خصوص، ابهامات ناشی از دامنه و نحوه اجرای تحریم‌‌هایی که به ادعاهای دیگر، مانند نقض حقوق بشر، حمایت از تروریسم و برنامه‌های موشکی علیه ایران وضع شده، به رفع نگرانی موسسات مالی خارجی در از سرگیری ارتباط با ایران کمکی نکرده است. به گفته کارشناسان، این وضعیت مانع از برخورداری کامل ایران از نتایج مثبت برجام و بهبود شرایط اقتصادی شده است. در مقابل اما مقامات آمریکایی تاکید داشته‌اند که به تعهدات خود در چارچوب برجام عمل کرده و در مواردی، به بانک‌های خارجی اطمینان داده‌اند که نباید نگران ارتباط با ایران در چارچوب برجام باشند. نمونه آن را می‌توان در جریان نشست چند ماه پیش جان کری با برخی از مهم‌ترین بانک‌های بزرگ اروپایی در لندن دید که در آنجا وزیر خارجه آمریکا تضمین داد که واشنگتن مانع همکاری بانک‌های اروپایی با ایران نخواهد شد. اگرچه دستیابی به برجام مانع از تشدید تحریم‌ها و احتمالا اقدامات تنبیهی دیگری علیه ایران شد، اما به گفته مخالفان، بهبود مورد انتظار را در شرایط اقتصادی ایران در پی نیاورده است. در تازه‌ترین واکنش منتقدان که معطوف به اظهارات وزیر خارجه ایران درخصوص دریافت نامه آرامش بخش از سوی آمریکاست، منتقدان آن را نوعی امان‌نامه توصیف کرده‌اند. مهدی محمدی، یکی از منتقدان جدی مذاکرات هسته‌ای و برجام در این خصوص در کانال تلگرام خود نوشت: «آقای محمدجواد ظریف در شیلی گفته ایران برای هر فرد و شرکتی که لازم باشد می تواند از خزانه‌داری آمریکا «نامه آرامش بخش» بگیرد! این، به فارسی ساده یعنی، از این به بعد، برای هر یک فقره معامله، باید برویم در خانه آقای آدام ژوبین(معاون خزانه‌داری آمریکا) بست بنشینیم که لطف کند و یک رضایت‌نامه برای ما صادر کند و اگر نکرد، کار خاصی هم از دست کسی ساخته نیست!» این اظهارات واکنش وزیر خارجه را به دنبال داشت و در پایان سفر دوره‌ای خود به ۶ کشور آمریکای لاتین به خبرنگاران گفت: «متاسفانه برخی دوستان در کشور از این اصطلاح آگاهانه سوءاستفاده کردند، در حالی که معنا و کارکرد آن را می‌دانستند.» او توضیح داد (letter of comfort) یا همان نامه آرامش بخش اصطلاحی در روابط بانکی است که براساس آن، وزارت خزانه‌داری آمریکا نامه‌ای به بانک‌ها می‌دهد که نگران مراوده با کشورها نباشند. ظریف افزود: «آنها ده‌ها مورد از این نامه را طی سه سال گذشته حتی قبل از برجام صادر کرده‌اند؛ چون برخی بانک‌ها برای اینکه با دیگر کشورها به‌ویژه کشوری که از تحریم خارج می‌شود، معامله داشته باشند، درخواست چنین نامه‌ای دارند.» وزیر امور خارجه تاکید کرد که کشورهای ذی‌ربط به‌طور مستقیم درخواست خود را مطرح می‌کنند و ما نیز به آمریکایی‌ها فشار می‌آوریم که براساس تعهداتشان، این نامه را صادر کنند. ظریف گفت: «بانک‌ها و بخش‌های اقتصادی از صدور این نامه استقبال می‌کنند؛ چون کار خوبی است، اما برخی دوستان که می‌خواهند از هر دستاوردی برای اهداف سیاسی سوءاستفاده کنند، حرف‌هایی بی‌مورد و بی‌معنی زدند که امیدوارم به تدریج هدایت شوند.»