سینا ایرانپور انارکی
کارشناس ارشد مدیریت اجرایی و تحلیلگر اقتصادی

هرچند بازارهای جهانی منتظر اعلام نتیجه نشست فدرال رزرو هستند تا نرخ بهره رسمی آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را اعلام کند، ولی بازارهای فلزی بدون توجه به این سیگنال شرایط نسبتا مطلوبی را تجربه می‌کنند که از امیدواری به آغاز روند افزایشی جدیدی در این بازارها حکایت دارد.

احتمال افزایش نرخ بهره رسمی در آمریکا، پایین بودن بهای نفت خام و همچنین بالابودن ارزش دلار در بازارهای جهانی و حتی احتمال رشد مجدد آن مواردی است که می‌تواند تاثیراتی غالبا منفی بر بازارهای فلزی بر جای بگذارد ولی پایین بودن موجودی انبارها نشان می‌دهد در غالب بازارهای فلزی شاهد برتری تقاضا بر عرضه هستیم که در صورت حمایت‌های جدید از اقتصاد جهان می‌توان به بهبود بیشتر تقاضا نیز خوش‌بین بود. هم‌اکنون بیش از همه چیز، تقاضاست که بر روند قیمت‌ها تاثیر‌گذار بوده که در کنار تحریک محدود آن هم رکوردهای قیمتی ماه‌های اخیر، دست‌نیافتنی نخواهد بود. به نظر می‌رسد بازارهای فلزی مستعد قیمت‌های بالاتری هستند که می‌تواند آینده‌ای متفاوت را برای این بخش مهم از بازارهای جهانی به همراه آورد. نگاهی به نوسان نرخ‌ها در بازارهای کالایی نشان می‌دهد در هفته‌های اخیر بازارهای فلزی بهترین کارنامه را از خود به جای گذاشته‌اند که می‌توانند به لیدر بازارهای کالایی در رشد قیمت‌ها بدل شوند. قیمت فلزات روند رو به رشدی را طی چند ماه گذشته آغاز کرده است که بررسی شرایط موجود در بازار با توجه به افزایش تقاضا در چین و کاهش تولید و تعطیلی برخی معادن در جهان بسترساز رشد قیمت در سال 96 خواهد بود. مس و روی برترین‌های بازار در سال 96 خواهند بود که سرمایه‌گذاری روی این فلزات چه در بورس و چه معادن می‌تواند سودآوری قابل‌توجهی را به همراه داشته باشد.

کمبود سنگ‌آهن در آینده نزدیک

زنجیره آهن و فولاد در دو سال گذشته روند نزولی و سختی را پشت سر گذاشته و اکنون با تغییر و تحول در بازار آرام آرام در حال بهبود شرایط هستند. آمارهای متال بولتن نشان می‌دهد قیمت سنگ‌آهن صادراتی ایران با پرواز 134 درصدی طی 13 ماه گذشته به سطح 21/ 82 دلار در هر تن رسیده است. قیمت سنگ ‌آهن در بنادر چین روز پنج‌شنبه 2 مارس 2017 با رشد 2/ 1 درصدی به 36/ 92 دلار در هر تن رسید. افزایش 7/ 8 دلاری قیمت بیلت در استان تانگشان خود عامل تقویت بازار گزارش شده است.

چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد جهان نقش چشمگیری در تقویت این بازار دارد. اکنون فولادسازان چین با افزایش خرید گندله و سنگ‌آهن درشت‌دانه وارداتی ناشی از اعمال محدودیت استان Hebei از یکسو و کاهش آلایندگی واحدهای گندله‌سازی و آگلومراسیون بسترساز افزایش قیمت‌ها شده‌اند. شواهد نشان می‌دهد اگر محدودیت‌های زیست‌محیطی باعث کاهش جدی تولید فولاد در استان Hebei شود، قیمت فولاد رشد چشمگیری خواهد داشت و شاخص قیمت سنگ‌آهن نیز افزایش می‌یابد. گزارش‌های منتشرشده از فروش یک محموله ریزدانه 190 هزار تنی با عیار 61 درصدی برای تحویل 4 آوریل به قیمت 90.81 دلار در روز پنج‌شنبه توسط شرکت ریوتینتو حکایت دارد. شرکت واله برزیل نیز یک محموله 180 هزار تنی 62 درصدی ریزدانه (‌تحویل ماه آوریل) را با فرمول ایندکس Platts به‌علاوه پرمیوم 5/ 4 دلار فروخته است. افزایش پرمیوم سنگ‌آهن نشان از کمبود این ماده معدنی در آینده دارد.

رشد قیمت روی تا ۳۳۰۰ دلار

ایران در حدود 43‌ معدن‌ سرب‌ و‌ روی‌ در اختیار دارد که‌ 21‌ معدن‌ فعال‌ و‌ 15‌ معدن‌ غیرفعال‌ و‌ هفت‌ معدن‌ در‌ حال‌ تجهیز‌ هستند. از‌ این‌ تعداد‌ دو‌ معدن‌ در‌ اختیار‌ بخش‌ دولتی‌ و‌ سه‌ معدن‌ تعاونی‌ و‌ 38‌ معدن‌ بهره‌بردار‌ خصوصی‌ دارد. از‌ کل‌ ذخیره‌ احتمالی‌ سرب‌ و‌ روی‌ از‌ این‌ معادن‌ که‌ حدود‌ 222‌ میلیون‌ تن‌ بوده‌ است،‌ سالانه‌ فقط‌ 1/ 2‌ میلیون‌ تن‌ از‌ این‌ ماده‌ معدنی‌ استخراج‌ می‌شود.‌ اخیرا بزرگ‌ترین تولیدکننده روی چین (شرکت Zhuzhou) اعلام کرد که 20 درصد ظرفیت تولید خود (100 هزار تن شمش روی) را برای حداقل 3 ماه متوقف می‌کند. همچنین شرکت KoreaZinc یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان روی دنیا نیز ماه فوریه اعلام کرده بود که 50 هزار تن ظرفیت تولید خود را کاهش می‌دهد.

از سوی دیگر شرکت نوراندا در کانادا (دومین تولیدکننده روی آمریکای شمالی) با تولید سالانه 277 هزار تن شمش از 12 فوریه در اعتصاب کارکنان خود به سر می‌برد. تمامی شرکت‌های مورد اشاره واحد ذوب روی هستند که معدنکاران کنسانتره روی به آنها تحویل و شمش روی دریافت می‌کند و در ازای این خدمت، یک هزینه تبدیل به‌نام TreatmentCharge TC پرداخت می‌شود. مشکل واحدهای ذوب از اینجا شروع‌ شده که بازار کنسانتره بر‌خلاف گذشته، به‌شدت دچار کمبود بوده و باعث شده قدرت چانه‌زنی TC خود را از دست بدهند. در واقع واحدهای ذوب اسیر معدنکارانی مثل گلینکور هستند. با این اوصاف روی در بازار سال 2017 شاهد کمبود 500 هزار تنی شمش روی و 700 هزار تنی کنسانتره است. این عامل هم‌زمان با رشد تقاضای 3 درصدی دنیا باعث تداوم تقویت قیمت به مرز 3300 دلار خواهد شد. در این شرایط تسریع در اجرا و بهره‌برداری از معادن روی ایران یک ضرورت انکارناپذیر است که می‌تواند روند توسعه آنها با توجه به رشد قیمت‌ها را بهبود بخشد.

سود سرشار معاملات مس

اخبار منتشر شده درباره تعطیلی دو معدن بزرگ (اسکوندیدا در شیلی و گراسبورگ در اندونزی) باعث کمبود کنسانتره مس در بازارهای جهانی شده و این موضوع فشار هزینه‌ای بر واحدهای ذوب مس را دوچندان کرده است. تجارت بین‌المللی مس و روی شبیه هم هستند. بررسی سوابق این دو فلز نشان می‌دهد معادن (تولیدکنندگان کنسانتره) محصول خود را برای تبدیل به شمش به واحدهای ذوب (عموما در چین، ژاپن و کره‌جنوبی) تحویل داده و یک هزینه تبدیل به‌نام TreatmentCharge به ازای هر تن پرداخت می‌کنند. در مواقعی که کنسانتره کمیاب است، معادن دست بالا را گرفته و درخواست تخفیف از واحدهای ذوب می‌کنند و در نتیجه TC کاهش می‌یابد. ضریب TC حدود 7 ماه است که روند کاهشی دارد و کسانی که این شاخص را بررسی می‌کنند، قبل از همه به‌ احتمال رشد قیمت مس پی برده و با خرید سهام، سود سرشاری در این زمینه به دست آورده‌اند.

افزایش نرخ دلار

یکی از عواملی که بر قیمت فلزات اثرگذار خواهد بود نرخ دلار است. شرایط موجود حکایت از افزایش نرخ دلار دارد. آمار اشتغال آمریکا نشان می‌دهد تعداد افرادی که در هفته‌های گذشته درخواست بیمه بیکاری کرده‌اند به کمترین سطح در 44 سال گذشته رسیده است. با رسیدن سطح اشتغال آمریکا به آنچه «اشتغال کامل» نامیده می‌شود و افزایش نرخ تورم ناشی از رشد شاخص‌های مصرف، شانس افزایش بهره توسط فدرال رزرو روز به روز افزایش یافت. کاهش سطح بدهی دولت آمریکا بر دلار اثر مثبت خواهد گذاشت. آمار اقتصادی نشان می‌دهد که طی ماه گذشته، 12 میلیارد دلار از بدهی‌های دولت کاسته شده است و رسانه‌ها به آن نپرداختند. طلا نیز در سال آینده با توجه به کاهش ذخایر و ریسک بازارهای موازی سرمایه‌گذاران زیادی را به خود جذب خواهد کرد.

به‌طور کلی چالش‌های کنونی معادن در جهان و تغییرات سیاست‌های اقتصادی در آمریکا نشان می‌دهد باید شاهد یک رشد چشمگیر در قیمت مواد معدنی و فلزات در سطح جهان باشیم. این رویداد در ابعاد مختلف می‌تواند باعث رونق فعالیت تولیدکنندگان مواد معدنی و کارخانه‌های فرآوری باشد، فرصتی که بعد از یک دوره رکود می‌تواند بسترساز سودآوری این نوع صنایع شود.