عقب‌نشینی قیمتی در تالار پتروشیمی

عارفه مشایخی : روز دوشنبه محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران در شرایطی عرضه شد که یکشنبه جاری قیمت همه محصولات پتروشیمی پا در مسیری نزولی گذاشته و همگی میل به کاهش قیمت‌ها داشتند. این در حالی بود که بازار داخلی هم جهت‌گیری همانند بازارهای جهانی داشت و با افت قیمت محصولات در بازار‌های داخلی همراه بودیم. البته این بازارها طی هفته‌های قبل روند کاهشی را در پیش گرفته بودند و این موضوع بیانگر این مساله است که دلالان و واسطه گرها پیش بینی درستی را نسبت به حرکت قیمتی بازارهای جهانی داشته‌اند.

با توجه به تابلوی اعلانات در بورس نقره‌ای پلی پروپیلن نساجی HP۵۵۲R، یکی از کالاهای پر التهاب روز دوشنبه به شمار می‌آمد که با تقاضایی ۲ هزار و ۶۱۷ تنی، مقابل عرضه ۲۲۰ تنی قرار گرفت و در نهایت با اختلاف قیمت ۴۰۰ تومانی با قیمت نهایی ۴ هزار و ۳۰۰ تومان کار خود را در معاملات به پایان رساند. اگر سال ۹۴ را راکدترین سال طی سال‌های اخیر در نظر بگیریم و به بررسی رفتار پلی پروپیلن‌های نساجی در این سال بپردازیم، می‌بینیم که مقدار معامله، تقاضا و عرضه در سال ۹۴، به ترتیب ۲۶۸ هزار و ۸۹۰ تن، ۶۸۳ هزارو ۲۷۴ تن و ۴۳۹ هزار و ۱۱۳ تن را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که این ارقام برای سال ۹۵، ۳۹۰ هزارو ۲۲۶ تن و یک میلیون و ۷۳۵ هزار تن بود با مقایسه آمار معاملاتی این دو سال به راحتی متوجه خواهیم شد که حجم معاملات در سال ۹۵ افزایش داشته و این امر بیانگر بازار بهتر این کالاها است.

این در حالی است که با مقایسه عرضه‌ها و نزدیکی دو عدد برای این دو شاخص می‌بینیم که تفاوت چشمگیری در عرضه‌ها نداریم و این تفاوت هم برای عرضه‌های مچینگ است که در تابلوی بورس کالای ایران نیامده است. با مقایسه تقاضا برای این دو سال متوجه خواهیم شد که تقاضا جهش چشمگیری را تجربه کرده و سال ۹۵، حجم تقاضا ۵/ ۲ برابر سال ۹۴ شده است که این امر نشانگر این است که تقاضا واقعی نبوده و تقاضایی کاذب برای این کالا وجود دارد.

رصد کردن و تحلیل داده‌های بالا نشانگر چند موضوع است.

۱) مقایسه آمارهای سال گذشته با توجه به آمارهای سال ۹۴ - به‌عنوان یکی از سال‌های راکد - و بررسی آمارها نشان می‌دهد که پتانسیل تولید در صنایع پایین دستی و مصرف‌کننده ماده اولیه این محصول بالا رفته است. بنابراین هر گونه حمایت از این بازار با افزایش حجم عرضه‌ها می‌تواند به تقویت جدی تولید در صنایع تولید کمک کرده که ساده ترین خروجی آن افزایش اشتغال است.

۲) افزایش حجم عرضه کاهش التهاب بازار این محصول را به همراه داشته و معامله‌ها در فضایی واقعی تر انجام می‌شوند.

دیگر کالای روز دوشنبه همانند همیشه پلی‌اتیلن سنگین اکستروژن EX۳بود که با توجه به افزایش عرضه این محصول در بورس کالا باز هم با کمبود عرضه مواجه شد به گونه‌ای که با عرضه‌ای ۳ هزار تنی در مقابل تقاضایی ۳ هزار تنی قرار گرفت و دست آخر با اختلاف قیمتی ۱۰۰ تومان از قیمت پایه با قیمت نهایی ۴ هزار و ۴۰۰ تومان کار خود را در تالار نقره‌ای به پایان رساند. از جمله علل پر التهاب بودن این محصول می‌توان به سادگی فرآیند تولید آن و همچنین فراوانی بازار مصرف آن در بازار داخلی و بازار‌های منطقه‌ای اشاره کرد که کاربرد بیشتر این محصول بیشتر در لوله‌های انتقال آب است.پلی اتیلن ترفتالات بطری BG۸۲۱از جمله کالاهای دیگر پر التهاب روز دوشنبه به شمار می‌رفت که این محصول هم با تقاضایی ۲ هزار و ۵۰۸ تنی در مقابل عرضه‌ای ۲ هزار و ۴۶ تنی قرار گرفت و دست آخر با قیمتی حدود ۳ هزارو ۷۰۰ تومان کار خود را در معاملات به پایان رساند. همان‌طور که قبل‌تر هم اشاره شد با توجه به شروع فصل گرما و استفاده از این گرید در تولید بطری‌های آب و نوشیدنی رفته رفته تقاضا برای این کالا بالا خواهد رفت.

نگاه جهانی

تولید محصولات مختلف از سوی پتروشیمی‌ها در سراسر جهان رشد تقاضای ۴۰ درصدی را طی ۱۰ سال آینده به همراه خواهد داشت.سرژ لورک، معاون رئیس دربخش توسعه پالایش و پتروشیمی اورینت (Orient) توتال فرانسه، با اشاره به توانمندی شرکت توتال در حوزه‌های مختلف، عنوان کرد: ما درحال حاضر در بیش از ۱۵۰۰ کشور جهان فعالیت داریم.وی افزود: انتظار می‌رود تقاضای جهانی برای محصولات پتروشیمی در دهه آینده میلادی با دنبال کردن روندی صعودی بیش از ۴۰ درصد افزایش یابد و اتیلن و مشتقات آن مهم‌ترین محرک این رشد به شمار می‌روند.لورک اظهارکرد: ایران به دلیل برخورداری از منابع غنی از گاز و طرح‌های توسعه‌ای عظیم خود در این حوزه، به دلیل دارا بودن خوراک رقابتی و داشتن ظرفیت بالا برای توسعه مگاپروژه‌ها، از پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی پتروشیمی برخوردار است.

معاون رئیس دربخش توسعه پالایش و پتروشیمی اورینت (Orient) توتال فرانسه ادامه داد: در شرایطی که چین همچنان بالاترین تقاضا برای اتیلن را به خود اختصاص داده و به کمک منابع سرشار زغال سنگ خود به دنبال احداث واحدهای تبدیل زغال سنگ به اولفین‌ها است؛ انقلاب گاز شیل ایالات متحده ظرف پنج سال آینده موجی از واحدهای کراکر اتان را که از قدرت رقابت‌پذیری بالاتری برخوردارند؛ در مدار تولید قرار می‌دهد.وی تصریح کرد: با این حال هزینه‌های بالای لجستیک حمل و نقل اتان سبب شده است تا صادرات این محصول برای تمامی مقاصد مناسب نباشد. اگر چه به‌طور کلی چشم انداز بلندمدت حاکی از قدرت رقابت‌پذیری بالاتر تولیدکنندگان پتروشیمی مستقر در ایالات متحده است، از این رو فاصله گرفتن از کراکرهای مبتنی بر خوراک نفتا در آینده بازار ضروری به نظر می‌رسد.لورک ادامه داد: از طرفی خاورمیانه باید همچنان به‌عنوان هدفی مناسب برای پروژه‌های کراکر آتی به ویژه در ایران مد نظر قرار گیرد.