دکتر محیا کربلایی

تحلیلگر اقتصادی و کسب‌وکار

mk@mahya.pro 

در مطلب قبل به این موضوع اشاره کردیم که وب‌سایت یک شرکت نماینده آن در دنیای مجازی است. برای شرکت‌هایی که به دنبال سرمایه‌گذار هستند، یکی از اساسی‌ترین ابزارها داشتن وب‌سایتی قدرتمند است. طبیعتا به‌منظور سرمایه‌گذاری در یک شرکت فاکتورهای بنیادی آن در نظر گرفته می‌شود، اما وب‌سایت یکی از کانال‌هایی است که مدیران شرکت می‌توانند این ارزش‌ها را به درستی به مخاطبان منتقل سازند.

در کشورهای پیشرفته، شرکت‌های سهامی عام نه‌تنها دارای وب‌سایت‌های قوی هستند، بلکه در تمامی این وب‌سایت‌ها بخشی به سرمایه‌گذاران اختصاص داده شده است. چنانچه خود سایت به درستی طراحی نشده باشد و محتوای لازم را نداشته باشد، طبیعتا نمی‌توان انتظار داشت که سایت «ارتباط با سرمایه‌گذاران» آن به درستی تهیه شده و پاسخگوی سوالات سرمایه‌گذاران باشد.وقتی به سایت شرکت‌های بورسی ایرانی سر می‌زنیم، در صفحه «سهامداران» آنها به غیر از اطلاعاتی محدود درباره قیمت سهام شرکت و شاید چند اخبار مربوط به مجموعه، اطلاعات دیگری نصیبمان نمی‌شود. به‌طور معمول این صفحات اگر طراحی با کیفیت پایین تری از سایر صفحات نداشته باشند، قطعا بهتر و جذاب‌تر از صفحه اصلی نیستند.در ادامه به بررسی عناوینی خواهیم پرداخت که در سایت «ارتباط با سهامداران» شرکت‌های بورسی در کشورهای پیشرفته به چشم می‌خورد. از آنجا که هریک از این عناوین، محتوای مناسب خود را می‌طلبند در سایر مطالب به توضیح هر بخش خواهیم پرداخت.

طبیعتا قیمت سهام یک شرکت بورسی، باید در صفحه مربوط به سهامداران نشان داده شود. این قیمت می‌تواند نسبت به طراحی وب‌سایت به گونه‌های مختلفی نشان داده شود. قیمت سهام می‌تواند برای مثال مانند شرکت نایک، تولیدکننده پوشاک ورزشی، به‌صورت یک عدد در نوار بالایی صفحه ظاهر شود یا می‌تواند مانند شرکت BASF، بزرگ‌ترین تولیدکننده محصولات پتروشیمی دنیا، به صورت یک جعبه بزرگ و در صفحه نمایش داده شود.اما وب‌سایت «سهامداران» فقط به نمایش آخرین قیمت سهم محدود نمی‌شود. در تمامی وب‌سایت‌های مربوط به سهامداران، گزینه‌هایی چون «استراتژی شرکت » ،«معرفی محصولات»، «گزارش‌های مالی» و همچنین «تقویم» مربوط به برنامه‌هایی که شرکت برای اطلاع‌رسانی سهامداران برگزار می‌کند به چشم می‌خورد.نکته مهم این است که محتوای تمامی این بخش‌ها، به‌طور خلاصه روی صفحه اصلی مربوط به سهامداران نیز نمایش داده می‌شوند که جزئیات آن را در هر قسمت می‌توان یافت. نکته مهم دیگر، چگونگی نمایش این موارد است. طراحی و نحوه نمایش این گزینه‌ها شاید به همان اندازه محتوا اهمیت داشته باشد.

در اکثر وب‌سایت‌های شرکت‌های ایرانی، متاسفانه کمترین جذابیت و بهره‌گیری از ابزارهای موجود به چشم می‌خورد. بسیاری از مدیران هزینه کردن برای یک وب‌سایت جذاب را خرجی اضافه می‌دانند. این مانند آن است که شما به یکی از معروف‌ترین رستوران‌ها بروید و خوشمزه‌ترین غذا را با قابلمه و بدون حتی قاشق و چنگال جلوی شما بگذارند. بعید است کسی از این رستوران بیرون بیاید و سایرین را تشویق کند به آنجا بروند.نه تنها محتوا باید به صورتی کاملا شفاف و قبل فهم تهیه شده باشد، بلکه ارائه آن نیز باید به‌گونه‌ای انجام شود که مخاطب کمترین زمان ممکن را برای فهم آن صرف کند.چنانچه شرکت‌های بورسی به دنبال جذب سرمایه‌های بزرگ، به‌خصوص سرمایه‌گذاران حقیقی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند، باید خود را به قدری آماده سازند که سرمایه‌گذار بتواند تصویر درستی از مدیریت شرکت در ذهنش شکل دهد.

علت اینکه در کشورها و بورس‌های پیشرفته دنیا، شرکت‌ها مجبور به ارائه اطلاعات خود به بهترین شکل ممکن می‌شوند، همین انتظاراتی است که سرمایه‌گذاران از آنها دارند. مدیر یک صندوق سرمایه‌گذاری، مثلا فیدلیتی (Fidelity) که یکی از بزرگ‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری دنیاست، فرصت نخواهد داشت ساعت‌ها روی سایت یکی از شرکت‌ها وقت صرف کند تا متوجه شود محصولات اصلی آن چه هستند یا با مراجعه به سایت، نتواند هیچ ایده‌ای از اعضای هیات‌مدیره به دست آورد. این آشفتگی به او این سیگنال را می‌فرستد که مدیران این شرکت حتی در کمترین استانداردها نیز از ارتباط با سرمایه‌گذاران آگاهی ندارند و آنها را اجرا نمی‌کنند. مدیران شرکت‌ها نباید فراموش کنند که سایت «ارتباط با سرمایه‌گذاران» دو کاربرد دارد؛ یکی کانال ارتباطی با سرمایه‌گذاران شرکت است که آنها را در جریان اخبار و تحولات جدید شرکت قرار می‌دهد، دیگر اینکه به سرمایه‌گذاران بالقوه نشان می‌دهد، این شرکت تا چه حدی برای سرمایه‌گذارانش ارزش قائل است و چقدر آنها را در جریان اوضاع شرکت قرار می‌دهد. اگر یک شرکت وب‌سایت اصلی مناسبی داشته باشد ولی در بخش سرمایه‌گذاران ضعیف باشد، بعید است سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بتوانند به اندازه کافی به شرکت اعتماد کنند. اولین سوالی که ممکن است در ذهنشان شکل بگیرد این است که من از چه طریقی می‌توانم با شرکت ارتباط برقرار کنم؟ اگر تنها راه ارتباطی میان بازدیدکننده و شرکت همان اطلاعات «ارتباط با ما» در وب‌سایت باشد، سرمایه‌گذار از خود می‌پرسد، آیا بین من ـ که مالک بخشی از شرکت به حساب می‌روم ـ و یک مراجعه کننده دیگر نباید تفاوتی وجود داشته باشد؟

این در حالی است که سهامداران خارجی به این مساله عادت کرده‌اند که برای ارتباط با شرکتی که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند، افرادی صرفا برای پاسخگویی به آنها آماده هستند.مدیران شرکت‌های ایرانی نیز باید به این فکر بیفتند که با ایجاد چنین کانالی نه‌تنها به محبوبیت خود در میان سهامداران و پیشی گرفتن از رقبایشان می‌افزایند، بلکه دیر یا زود، سهامداران ایرانی نیز از حقوق خود آگاه خواهند شد. با بالا رفتن انتظارات سهامداران، شرکت‌ها مجبور به پاسخگویی به آنها خواهند شد. در سال‌های اخیر، بسیاری از مسوولان از این مساله گله‌مند هستند که چرا سرمایه‌گذاران رغبت چندانی به انتقال سرمایه‌های خود به بورس به جای قراردادن آنها در بانک‌ها نشان نمی‌دهند. پایین آوردن سود بانک‌ها به صورت دستوری، می‌تواند به پخش شدن سرمایه‌های انباشته شده کمک کند، اما تا زمانی‌که زیر ساخت مناسبی برای انتقال سرمایه‌ها به بازار بورس صورت نپذیرد، نمی‌توانیم انتظار معجزه در بورس داشته باشیم.