هشدار ژنرال بلندپایه آمریکا نسبت به خروج از برجام

دنیای اقتصاد: در ادامه واکنش‌ها به مواضع برجامی رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده، ژنرال ژوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، روز سه‌شنبه با اشاره به اینکه ایران به توافق هسته‌ای با ۶ قدرت جهانی پایبند است، هشدار داد که خروج آمریکا از این توافق، بر تمایل سایر کشورها برای امضای توافق با واشنگتن اثر خواهد گذاشت. این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار شفاف‌سازی درباره یکی از بندهای توافق هسته‌ای موسوم به بند T مرتبط با یک فناوری شده که بنابر ادعای او می‌تواند برای ساخت سلاح هسته‌ای مورد استفاده قرار گیرد.

به گزارش رویترز، ژنرال دانفورد که روز سه‌شنبه چهارم مهر ماه به پرسش‌های اعضای کمیته خدمات نیروهای مسلح سنای آمریکا پاسخ می‌داد، اظهار کرد: «ایران تعهدات خود را در چارچوب توافق هسته‌ای انجام می‌دهد، اما فعالیت‌های خود را در زمینه‌های دیگر افزایش داده است.»

رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا مدعی شده که نفوذ مخرب ایران در سراسر منطقه خاورمیانه ادامه دارد؛ تهدیدی برای کشتیرانی آزاد است و از سازمان‌های تروریستی در سوریه، عراق و یمن حمایت می‌کند. جک رید، یکی از سناتورهای ارشد دموکرات در کمیته خدمات نیروهای مسلح سنا، از ژنرال دانفورد پرسید، آیا خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران تاثیری بر مذاکرات با کره‌شمالی جهت دستیابی به راه‌حلی غیرنظامی برای بحران موشکی هسته‌ای پیونگ‌یانگ خواهد داشت که رئیس ستاد ارتش آمریکا در پاسخ اظهار کرد: «منطقی است تا زمانی که ایران این توافق را نقض نکرده ما باید به آن پایبند باشیم، چنین رویکردی بر تمایل سایر کشورها برای امضای توافق با ما اثر خواهد گذاشت.» به گزارش وب‌سایت «هیل» ژنرال دانفورد در پاسخ مکتوب خود به کمیته خدمات نیروهای مسلح نیز نوشته است، براساس آخرین اطلاعات ارائه شده از سوی جامعه اطلاعاتی، ایران به تعهدات خود براساس توافق (برجام) پایبند بوده است. او اضافه کرده است: «این توافق برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران را به تاخیر انداخته است. اما از زمانی که ایران این توافق را امضا کرده، شاهد تغییری در اقدامات مخرب این کشور در منطقه نبوده‌ایم.»

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا هفته گذشته توافق هسته‌ای با ایران را مایه «شرمساری» آمریکا خواند و درباره پایبندی واشنگتن به این قرارداد ابراز تردید کرد. ترامپ تاکید کرد که آمریکا هرگز در قرارداد یک‌طرفه‌ای که هیچ سودی برای این کشور نداشته باشد، باقی نخواهد ماند. این درحالی است که نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل نیز هفته گذشته گفته بود، خروج آمریکا از برجام خدشه‌ای به اعتبار دیپلماتیک این کشور وارد نمی‌کند. به گزارش واشنگتن فیری بیکن، سفرای سه کشور اروپایی در توافق هسته‌ای و سفیر اتحادیه اروپا در واشنگتن هفته جاری در اندیشکده مطالعات جنگ با حمایت از ادامه اجرای توافق هسته‌ای اعلام کردند که آماده‌اند تا در صورت وضع مجدد تحریم‌های آمریکا علیه ایران با این تلاش‌ها مقابله کنند. در همین زمینه، سفرای کشورهای بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا در واشنگتن روز سه‌شنبه تاکید کردند، تا مادامی که ایران به توافق «برنامه جامع اقدام مشترک» برجام پایبند باشد، کشورهایشان قویا از این توافق دفاع خواهند کرد. رئیس‌جمهوری آمریکا در جریان مبارزات انتخاباتی و پس از آن برجام را بدترین قرارداد تاریخ دیپلماسی آمریکا و انعقاد آن را یک ننگ برای کشورش دانسته است. به گزارش رویترز، دونالد ترامپ هفته گذشته درباره باقی ماندن واشنگتن در برجام ابراز تردید کرد و گفته می‌شود که او احتمالا پایبندی ایران به این توافق را در ماه آینده میلادی تایید نخواهد کرد. اقدامی که می‌تواند سرنوشت این توافق را در هاله‌ای از ابهام قرار دهد.

آمانو خواستار شفاف‌سازی شد

همزمان با اظهارات ژنرال دانفورد، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار شفاف‌سازی درباره یکی از بندهای توافق هسته‌ای مرتبط با یک فناوری شد که بنابر ادعای وی می‌تواند برای ساخت سلاح هسته‌ای مورد استفاده قرار گیرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رویترز، یوکیا آمانو مدیر کل آژانس روز سه‌شنبه از قدرت‌های جهانی خواست تا درباره بند T ضمیمه اول توافق هسته‌ای با ایران شفاف‌سازی کنند. موضوعی که روسیه با آژانس و کشورهای غربی بر سر راستی‌آزمایی آن اختلاف نظر دارند.

این بند از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) فعالیت‌هایی را که می‌تواند در طراحی و توسعه یک وسیله انفجاری هسته‌ای موثر باشد، منع می‌کند. در این بند به مواردی همچون استفاده از مدل‌های کامپیوتری که بمب هسته‌ای را شبیه‌سازی می‌کند یا طراحی سیستم‌های چندنقطه‌ای، انهدام انفجاری اشاره شده است. برخلاف دیگر بخش‌های برجام، در بند T به نام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یا جزئیاتی که این بند چگونه باید راستی‌آزمایی شود، اشاره نشده است. روسیه می‌گوید این به آن معنی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هیچ اختیاری درخصوص آن چه به‌طور کلی هم بیان شده است، ندارد. قدرت‌های غربی و آژانس با این موضوع مخالفند.

آمانو در پاسخ به سوال رویترز مبنی بر اینکه آیا آژانس ابزارهای لازم برای راستی‌آزمایی بند T را دارد، گفت: ابزارهای ما محدود هستند. او افزود: به‌عنوان مثال، در بندهای دیگر، ایران متعهد است اطلاعیه‌هایی ارائه دهد، فعالیت‌هایش را تحت پادمان‌های آژانس قرار دهد یا دسترسی ما را تضمین کند. اما در بخش T من چنین تعهدی نمی‌بینم. مدیر کل آژانس ابراز امیدواری کرد که طرف‌های توافق در نشست‌های کمیسیون مشترک درباره این موضوع بحث و گفت‌وگو کنند و حتی یک توضیح شفاف‌تر درباره مفاد آن همچون فناوری نیز می‌تواند یک پیشرفت باشد.

آمانو تصریح کرد: شفاف‌سازی بیشتر سودمند خواهد بود. روسیه دیدگاهی متفاوت دارد. آنها معتقدند که این در وظایف آژانس قرار داده نشده است. سایرین، دیدگاه‌های دیگری دارند و رایزنی‌ها در این زمینه ادامه دارد. او در بخش دیگری از اظهاراتش بار دیگر تاکید کرد که ایران به تعهدات هسته‌ای‌اش در این توافق عمل می‌کند. آمانو گفت که بازرسی‌های تکمیلی که اغلب شامل بازرسی‌های سرزده تحت پروتکل الحاقی است، بدون مشکل انجام می‌شوند و تعداد دسترسی‌ها نیز تقریبا بالاست. مدیر کل آژانس در پاسخ به این سوال که آیا اجرای موفقیت‌آمیز توافق هسته‌ای با ایران می‌تواند در رسیدن به راه‌حل سیاسی برای حل مساله کره‌شمالی کمک‌کننده باشد، گفت: شرایط این دو کشور کاملا متفاوت است. با این حال، من معتقدم که نمی‌توان گفت که هیچ شباهتی هم وجود ندارد، چراکه درخصوص برجام، دیپلماسی کارساز بوده است.

پیشنهاد سناتور جمهوری‌خواه برای بازبینی توافق

از سوی دیگر و در ادامه تلاش‌های دولت ترامپ برای تغییر در توافق هسته‌ای، سناتور لیندسی گراهام گفت که دولت ترامپ به جای خروج از توافق هسته‌ای باید آن را بازبینی و شروط آن را سخت‌تر کند. به گزارش پایگاه خبری واشنگتن فیری بیکن، لیندسی گراهام سناتور جمهوری‌خواه آمریکا از ایالت کارولینای جنوبی، با بیان اینکه ایران احتمالا از نظر فنی به توافق پایبند است مدعی شد که این کشور با ادامه فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده‌اش در منطقه روح توافق را نقض می‌کند.

گراهام در ادامه ادعاهای خود گفت: صادقانه بگویم، از نظر من بزرگ‌ترین اشتباه در توافق این بود که رفع تحریم‌ها و سوء رفتارهای ایران از یکدیگر تفکیک شد. آنها ممکن است از نظر فنی به توافق هسته‌ای پایبند باشند، اما آزاد کردن این حجم از پول بدون اینکه از آنها خواسته شود رفتارهای بی‌ثبات‌کننده‌شان را تغییر دهند یک اشتباه بزرگ است؛ اما من نمی‌خواهم بخش هسته‌ای آن را متوقف کنم، مگر اینکه دلیلی برای این کار وجود داشته باشد؛ چراکه می‌دانیم جهان روی این توافق سرمایه‌گذاری کرده است. او افزود: دولت در ازای آن می‌تواند این توافق را با افزایش زمان‌بندی آن، به‌ویژه در زمینه محدودیت غنی‌سازی اورانیوم و تولید پلوتونیوم تقویت کند، هرچند متقاعد کردن متحدان اروپایی برای ورود دوباره به مذاکرات نیز کار دشواری خواهد بود.