گران است اما می‌ارزد

مینا صباغی

قدمت استفاده از چرم در ایران به ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد و یکی از مهم‌ترین استفاده‌های اصلی‌اش تولید پاپوش و کفش بوده است. پوست حیوان‌های اهلی برای لباس هم استفاده می‌شد به ویژه آهنگرها برای محافظت در برابر گرما روپوش چرمی می‌پوشیده‌اند؛ البته یکی از مهم‌ترین اشاره‌ها به چرم در افسانه‌های ممکن، در شاهنامه و قیام کاوه آهنگر علیه ضحاک آمده است.

فراگیری استفاده از چرم در تمام مناطق ایران (طوری که لباس خاص چوپان‌ها بوده) یک دلیل ساده دارد، چرم در خنک نگه داشتن بدن در گرما و گرم نگه داشتن در سرما، بسیار مفید است.

با نگاهی به گذشته می‌بینیم که در پی پوشش بعضی از هنرپیشگان خارجی لباس‌هایی چون کت و کاپشن چرم، این نوع پوشش نیز تاثیری اغنایی روی مخاطبین به خصوص جوانان را در پی داشته است، به طوری که در یکی دو دهه پیش بیشتر موتورسواران با فرمی از لباس چرم ظاهر می‌شدند؛ اما کم‌کم با ظهور لباس‌هایی از جنس الیاف مصنوعی، گرایش به این نوع لباس‌ها تا حدودی کمتر شد.

راسته میدان فردوسی

اگر گذرتان به میدان فردوسی افتاده باشد، مغازه‌های متعددی را مشاهده می‌کنید که در یک راسته از میدان به سمت پایین به فروش یک نوع کالا اختصاص دارند. فروشگاه‌های کوچک و بزرگی که به تولید و فروش لباس، کیف و کفش و‌... تمام چرم می‌پردازند. به عبارتی اینجا همان بورس کالاهای چرمی است؛ البته از خیابان منوچهری نیز به عنوان یکی دیگر از مراکز فروش اجناس چرمی به ویژه کیف‌های اداری و دوشی زنانه نیز نام‌ می‌برند؛ اما نکته‌ای که هنگام عبور از کنار این مغازه‌ها بیشتر نمود پیدا می‌کند خلوت بودن این فروشگاه‌ها از مشتری است، چرا این فروشگاه‌ها مانند دیگر مغازه‌های فروش پوشاک شلوغ نیستند؟

ویترین راسته چرم‌فروشی‌ها را که سیر کنید، همه چیز به چشمتان می‌آید، از کت و کاپشتن چرم اعلاء تا کیف پاسپورتی و اداری و البته جاسوئیچی و جاموبایلی!

فروشندگان این بازار نیز خاص بودن محصولات چرم را دلیلی برای خلوت بودن این فروشگاه‌ها، از مشتری یاد می‌کنند و معتقدند لباس و اجناس چرم مثل لباس‌های جین بوده و مشتری خاص خود را دارا هستند و هیچ وقت از مد نمی‌افتند.

لباس چرم از یک پوست زنده تولید می‌شود و این خاصیت را دارد تا نگذارد سرما به داخل آنها نفوذ کند یا اینکه گرما از آنها خارج شود. به عبارتی جلوی نفوذ باد و سرما را می‌گیرد.

به اعتقاد فعالان بازار استقبال از پوشاک چرم هنوز در کشورمان مانند دیگر انواع پوشاک جانیافتاده است و بیشتر کسانی هم که به دنبال محصولات چرمی می‌‌روند و به این بازار مراجعه می‌کنند در صدد انتخاب مواردی چون دستکش، کیف پول، کمربند و ... هستند؛ البته به گفته آنها به کارگیری رنگ‌های شاد و روشن در پوشاک و اجناس چرم طی چند سال اخیر تا‌حدودی توانسته نظرها را به خود جلب و مشتریان بیشتری را با این نوع پوشاک آشنا کند. «نظری نسب» یکی از فروشندگان انواع پوشاک و محصولات چرم در خیابان فردوسی بر این باور است که لباس‌های چرم بیشتر در فصل پائیز خرید و فروش می‌شود؛ البته این بدان معنا نیست که در فصل زمستان اصلا فروشی نداشته باشیم.

به طور مثال بعضی از لباس‌های سفارشی را در این موقع از سال می‌‌دوزیم.»

استقبال خارجی‌ها از پوشاک چرم ایران

با نگاهی به صنعت چرم در جهان می‌بینیم که کشورهایی چون ایتالیا، ترکیه، آلمان و فرانسه سرمایه‌گذاری کلانی را برای این صنعت در نظر گرفته‌‌اند؛ چرا که چرم را به عنوان با ارزش‌ترین متریالی که مشابهی ندارد می‌توان به حساب آورد و از آنجا که تهیه چرم نیازمند گذران یک دوره طبیعی است، تا حال نیز ماده یا جنس جدیدی که بتواند کاملا از نظر کیفیت در حد آن باشد به وجود نیامده است؛ البته چند سال پیش جنس جدید مصنوعی به نام «فوم‌» درصدد رقابت با لباس‌های چرم وارد بازار شد، اما به علت نداشتن کیفیت مطلوب نتوانست با چرم برابری کند و کم‌کم از دور خارج شد.

به اعتقاد فعالان بازار ایران، کشورهای ایتالیا، ترکیه و آلمان به دلیل برخورداری از تکنولوژی پیشرفته در امر دباغی‌پوست توانسته‌اند بازار خوبی از این محصول را عاید خود کنند.

«صبایی» مسوول فروش یکی از فروشگاه‌های چرم مشهد واقع در ونک در این زمینه می‌گوید: محصولاتی که تولید می‌کنیم از کیفیت خوبی برخوردارند، به طوری که می‌توان آنها را به کشورهایی چون استرالیا، کانادا، ترکیه و سوئیس صادر کرد. از آنجا که این محصولات در کشور ما نسبت به دیگر کشورها ارزان‌تر است، کشورهای فوق ترجیح می‌دهند علاوه‌بر کیفیت خوب آن به قیمت مناسب آن نیز توجه بیشتری داشته باشند.

کشور چین نیز در زمینه پوشاک و کیف چرم در بازار جهانی فعالیت می‌کند، البته به اعتقاد فعالان بازار چرمی که چین تولید می‌کند، بیشتر جزو محصولات بی‌کیفیت و در‌جه دوم و سوم است، البته تولید چرم درجه یک نیز در این کشور وجود دارد.

«توکلیان» یکی از فروشندگان انواع محصولات چرم در خیابان فردوسی به فروش انواع محصولات چرم ایرانی، به توریست‌های خارجی اشاره می‌کند و می‌گوید: تا یکی دو سال گذشته خریداران خارجی نیز به ما مراجعه می‌کردند، ولی طی این مدت به علت کاهش تعداد توریست این بازار با رونق کمی همراه است.

به گفته وی بیشتر خریداران خارجی محصولات چرم را روس‌ها تشکیل می‌دادند، چرا که آنها به دلیل قیمت مناسب و کیفیت خوب محصولات چرم ایرانی ترجیح می‌دهند بازار ایران را انتخاب کنند.

علاوه‌بر انواع پوشاک زنانه و مردانه چرم که در این فروشگاه‌ها به فروش می‌رسد به انواع کیف پول، دستکش، کمربند و... می‌توان اشاره کرد که در رنگ‌های روشن و متنوع عرضه می‌شوند؛ البته به اعتقاد فروشندگان استقبال این محصولات نسبت به پوشاک چرم چشمگیرتر است.

توکلیان تولید بیشتر این محصولات (خرده‌ریز چرم) را به کشورهای چین و ترکیه نسبت می‌دهد و می‌گوید: بیشتر محصولاتی چون کیف پول، دستکش، کمربند، جاکلیدی و... در ایران تولید نمی‌شوند؛ چرا که تولید این محصولات به نسبت پوشاک، هزینه بیشتری نیاز دارد، ضمن اینکه در ساخت آنها از تکنولوژی خاص و پیشرفته‌ای نیز استفاده می‌شود از این رو تولید این محصولات برای تولیدکنندگان داخلی چندان به صرفه نیست و فعالان عرصه چرم ایران نیز ترجیح می‌دهند این سری محصولات چرم را که مشتری بیشتری هم دارد از کشورهای دیگر وارد کند ضمن اینکه با قیمت به نسبت پایین‌تری هم عرضه می‌شوند.

با این گفته‌ها به این نتیجه می‌رسیم که انواع محصولات چرم مثل دستکش، کمربند، جاکلیدی، کیف پول و... جزو محصولات وارداتی از کشورهای چین و ترکیه هستند که با نام محصول ایرانی و کار داخل عرضه می‌شوند.

یک چرم خوب باید...

شاید این سوال برای یکبار هم که شده به ذهن هر خریداری که قصد خرید لباس یا محصولی از چرم را داشته، خطور کرده باشد، یک چرم خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ و در هنگام خرید به چه مواردی باید دقت کرد؟

توکلیان در این باره توضیح می‌دهد: یک چرم خوب نباید تاول بزند، رخ چرم باید باید صاف و بدون عیب باشد، دو تکه نباشد و انعطاف‌پذیر باشد و زیاد چروک نداشته باشد.

وی همچنین معتقد است هر‌چه تکه‌هایی که در محصول چرم به کار می‌رود بزرگ‌تر و صاف‌تر باشد، جنس از مرغوبیت بهتری برخوردار است.

در این زمینه مسوول فروش محصولات چرم مشهد در شعبه ونک می‌گوید: اگر چرم پوشاکی صاف نبوده و به شکل دانه‌دانه باشد، آن کالا از پوست بز درست شده است.

پوست گوسفند نرم است و بیشتر برای پوشاک چرم کاربرد دارد و اغلب از چرم گاوی و بزی برای کیف و دیگر محصولات استفاده می‌شود.

به گفته وی چرمی که در محصولات چرم به کار برده می‌شود، از نوع مرغوب بوده و هم تکنولوژی خاص، در ساخت و دباغی آنها به کار برده شده است؛ ضمن اینکه به کارگیری آزمایش‌هایی چون سایش (دوام بالا) و ثبات رنگ در محصولات این شرکت از دیگر ویژگی‌های آنها محسوب می‌شود.

اما محصولاتی که به صورت چرم و جیر عرضه می‌شوند، درواقع هر دو از پوست به دست می‌آیند و از یک جنس هستند با این تفاوت که چرم قسمت روی پوست بوده و جیر نیز قسمت پشت پوست را شامل می‌شود؛ اما مقاومت و دوام کدام یک بهتر است؟

به عقیده فعالان بازار این محصولات، پوشاک جیر از لحاظ مقاومت در سطح بالاتری نسبت به چرم قرار دارند؛ ولی نگهداری آنها سخت‌تر است. این در حالی است که در نگهداری پوشاک چرم راحت‌تر می‌توان عمل کرد و آن نیز به خاطر در دسترس‌تر بودن مواد نگهدارنده و تمیز‌کننده آنها است.

جالب است بدانید انواع محصولاتی که در فروشگاه‌های پوشاک چرم به فروش می‌رسند با گارانتی و ضمانتنامه ارائه می‌شوند؛ البته بسته به نوع محصول و تولیدکننده آن، مدت زمان گارانتی نیز متفاوت است.

در این زمینه شرکت چرم مشهد نیز انواع پوشاک چرم خود را با ضمانتنامه یکساله ارائه می‌کند؛ ولی این موضوع در مورد کیف‌های اداری به شکل ضمانتنامه دوساله صورت می‌گیرد.

البته فروشگاه‌های پوشاک چرم میدان فردوسی نیز تا حدودی به این شکل عمل می‌کنند.

هر چه روشن‌تر، گران‌تر

بازار پوشاک چرم نیز امسال با افزایش قیمت چند درصدی مواجه بوده است؛ البته فعالان بازار این افزایش قیمت را به بالارفتن ۲۰ تا ۳۰درصدی قیمت انواع پوست خام نسبت می‌دهند که تا حدود زیادی در قیمت محصولات چرم تاثیرگذار بوده است.

به عقیده فروشندگان، گران شدن محصولات چرم یک امر طبیعی است و هر ساله نیز اتفاق می‌افتد؛ چرا که چرم از پوست طبیعی به دست می‌آید و از نوع الیاف مصنوعی نیست. از این رو این محصولات همیشه در بازار جهانی جزو پوشاک گران‌قیمت محسوب می‌شوند که خریداران خاص خود را دارند؛ به ویژه افرادی که قشر مرفه جامعه را تشکیل می‌دهند. البته این افزایش قیمت در پوشاک چرم زنانه و مردانه در حد ۲۰ تا ۴۰هزار تومان بوده است.

مشکی و قهوه‌ای دو رنگ پراستقبال در بازار انواع پوشاک چرم زنانه و مردانه محسوب می‌شوند. این در حالی است که سایر اجناس چرم مثل کیف پول، دستکش، جاکلیدی و کیف آرایش در رنگ‌های روشن، پرطرفدارتر هستند.

به عقیده فروشندگان محصولات چرم مشهد، قیمت انواع کالاهای چرمی این فروشگاه‌ها، نسبت به محصولات چرمی میدان فردوسی تقریبا بالاتر بوده؛ ضمن اینکه از تنوع رنگ، مدل و کیفیت بالاتری نیز بهره می‌برند.

در‌حال‌حاضر انواع مانتو و بارانی زنانه چرم مشهد با قیمت تقریبی ۱۶۰ تا ۲۵۰هزار تومان عرضه می‌شوند و کت مردانه آن نیز قیمتی حدود ۱۸۰ تا ۲۱۵هزار تومان دارد و همین محصول در نوع زنانه با قیمت ۱۵۰ تا ۱۷۰هزار تومان به فروش می‌رسد. کفش زنانه نیم‌بوت ایرانی و ترک که در این فروشگاه ارائه می‌شود، به ترتیب قیمتی حدود ۳۶ و ۸۰هزار تومان دارند؛ اما قیمت دستکش‌های زنانه و مردانه چرم مشهد هم به ترتیب حدود ۱۸ تا ۲۴ و ۲۰ تا ۳۴هزار تومان است. این در حالی است که برای انواع کیف پول زنانه، مردانه و کیف‌های اداری آن نیز می‌توان به ترتیب قیمتی حدود ۱۱ تا ۲۵، ۸ تا ۲۶ و ۷۹ تا ۱۵۰هزار تومان در نظر گرفت؛ ضمن اینکه کیف دوشی زنانه و کمربند مردانه این فروشگاه نیز به ترتیب ۱۴ تا ۹۰ و ۹ تا ۱۴هزار تومان است.

همچنین برای خرید کیف آرایش زنانه و جاکلیدی نیز باید به ترتیب مبلغی حدود ۶ تا ۱۳ و ۳ تا ۷هزار تومان بپردازید.

اما همین محصولات را با قیمتی متفاوت و تقریبا ارزان‌تر می‌توان در میدان فردوسی خریداری کرد.

کت چرم یک انتخاب منحصر به فرد برای مردها است. پشت ویترین‌ها هم بیشتر از هر چیزی به چشم می‌خورد. البته می‌توان نمونه‌های مشابه‌اش؛ یعنی ژیله شکاری، کاپشن و پالتوی بلند زمستانی را هم خرید. کت‌های چرم مردانه بین ۸۰ تا ۱۲۰هزار تومان بسته به رنگ و به ویژه جنس چرم گوسفندی و گاوی و پرداختی که روی چرم آنها شده، قیمت دارند. پالتوهای زنانه در سه سایز بلند، نیم‌مانتو و کت‌کوتاه به ترتیب با قیمت ۱۱۰ تا ۱۲۰، ۹۵ و ۵۵ تا ۶۵هزار تومان عرضه می‌شوند. همچنین قیمت انواع کمربند معمولی بین ۸ تا ۲۴هزار تومان است.

ضمن اینکه انواع کیف‌دوشی زنانه ایرانی و ترک نیز با قیمت ۲۷ تا ۳۲ و ۴۰ تا ۱۰۰هزار تومان عرضه می‌شوند. البته کیف‌های اداری را با قیمت ۵۵ تا ۱۴۰هزار تومان می‌توان خریداری کرد.

برای کیف پول جیبی و دستکش زنانه و مردانه هم به ترتیب باید ۱۲ و ۱۳ تا ۲۴هزار تومان هزینه کرد.

به عقیده فروشندگان بازار، بیشتر کیف‌های دوشی زنانه چرمی که در بازار عرضه می‌شوند، محصول داخل بوده؛ هرچند که با یراق (قفل- دسته) و مارک خارجی عرضه می‌شوند. در طرح و سبک کار، از مدل‌های خارجی استفاده می‌شود؛ اما دوخت داخل است.

به عقیده «توکلیان»، نوع رنگ‌بندی انواع پوشاک چرم در میزان قیمت آنها تاثیرگذار است؛ به طوری که کارهای قهوه‌ای، سورمه‌ای و زرشکی نسبت به پوشاک و محصولات چرم حدود ۱۵درصد گران‌تر فروخته می‌شود. این در حالی است که در رنگ‌های روشن‌تر مثل زرد، نارنجی، آبی، بنفش، سفید و.... افزایش قیمت محسوس‌تر است.

به عبارتی هرچه لباس روشن‌تر باشد، گران‌تر می‌شود؛ چرا که به گفته وی، محصولاتی که از چرم رنگ روشن تهیه می‌شوند، باید از کیفیت بالاتری برخوردار باشند تا بتوانند به راحتی رنگ را به خود بگیرند. همچنین پوشاک چرم رنگ روشن از لحاظ دباغی و آماده شدن به دقت و زمان بیشتری نیاز دارند. از این رو پوست‌‌های رنگ روشن به علت ظرافت و لطافت برای کارهای زنانه بیشتر کاربرد دارند.

پوشاک چرم نگهداری هم می‌خواهد

صرفا همیشه داشتن یک وسیله گران‌قیمت و شیک کفایت نمی‌کند، بلکه برای نگهداری آنها هزینه‌هایی را هم باید تقبل کرد. لباس و دیگر ملزومات چرم نیز از این امر مستثنی نیستند.

پوشاک چرم را هرگز از میخ یا چوب‌لباسی آویزان نکنید؛ چرا که ممکن است لباس از فرم بیفتد و هر ۳ یا ۴ ماه روی آنها یک پولیش ساده بکشید تا نرم بماند. از روکش نایلونی برای نگهداری آنها خودداری کنید؛ چرا که این کار باعث تعرق پوشاک و در نتیجه بدفرم شدن لباس خواهد شد. برای شست‌وشو و تمیز کردن آنها خشکشویی‌های مخصوص و مطمئن را انتخاب کنید. همچنین از شوینده‌های معمولی برای از بین بردن لک محصولات چرمی رنگ روشن استفاده نکنید. سعی کنید هرچند روز یک‌بار با یک پارچه تمیز و نم‌دار روی آن بکشید تا گرد و غبار از روی آنها پاک شود.

برای شفاف و براق کردن محصولات چرم از واکس‌های مخصوص آنها کمک بگیرید؛ ضمن اینکه توجه داشته باشید به پوشاک چرم عطر یا ادکلن آغشته نشود.