جابه‌جایی شرکت‌ها در بورس تهران

گروه بورس- مدیر امور ناشران بورس اوراق بهادار تهران آخرین تغییرات طبقه‌بندی شرکت‌ها و همچنین شرکت‌های لغو پذیرش شده را اعلام کرد. سیدروح‌الله حسینی‌مقدم گفت: براساس ماده ۱۲ دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران، طبقه‌بندی شرکت‌ها در تابلوها و بازارها حداکثر تا اردیبهشت‌ماه سال بعد توسط بورس انجام و برای تایید به هیات پذیرش اوراق بهادار ارسال می‌شود. وی درخصوص جابه‌جایی شرکت‌ها در سال ۹۲ تاکید کرد: بر اساس رای هیات پذیرش ۸ شرکت با داشتن الزامات پذیرش در تابلوهای بالاتر از بازار دوم به تابلوی فرعی بازار اول ارتقا یافتند که این شرکت‌ها عبارتند از: گسترش نفت و گاز پارسیان، پتروشیمی شیراز، صنایع پتروشیمی کرمانشاه، گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو، بیمه ملت، سرمایه‌گذاری صنعت بیمه، سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی ایران و پتروشیمی پردیس. همچنین چهار شرکت سایپا، سرمایه‌گذاری گروه صنعتی رنا، پتروشیمی اصفهان و کابل‌های مخابراتی ایران به‌دلیل نداشتن معیارهای تابلوی اصلی بازار اول به تابلوی فرعی منتقل شدند. علاوه بر این شرکت‌های کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، زامیاد، پارس خودرو، مهرکام پارس، کف، الکتریک خودرو شرق و صنایع کاشی اصفهان نیز از تابلوی فرعی بازار اول به بازار دوم تنزل یافتند. وی افزود: طبق رای هیات پذیرش سه شرکت جوش و اکسیژن ایران، ماشین‌آلات صنعتی تراکتورسازی (تراک) و گروه صنعتی سدید به‌دلیل نداشتن معیارهای پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران از فهرست بورس لغو شدند. اما از آنجا که طبق ماده ۴۶ دستورالعمل پذیرش، شرکت‌ها یک‌ماه فرصت دارند تا نسبت به رای هیات پذیرش اعتراض کنند و برنامه های خود را برای برآوردن شرایط بورس ارائه دهند، نماد این سه شرکت فعلا متوقف است تا رای نهایی توسط هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار صادر شود. حسینی‌مقدم درخصوص آخرین وضعیت پس از طبقه‌بندی شرکت‌ها گفت: پس از طبقه‌بندی صورت گرفته در تابلوها و بازارهای بورس تهران، تعداد شرکت‌های تابلوی اصلی بازار اول از ۶۴ شرکت به ۶۰ شرکت، تعداد شرکت‌های تابلوی فرعی از ۵۶ شرکت به ۶۱ شرکت و تعداد شرکت‌های بازار دوم با احتساب حضور هلدینگ خلیج‌فارس به ۱۹۶ شرکت رسیده است. از لحاظ ارزش بازار بر اساس اطلاعات اردیبهشت ماه ۱۳۹۲، ارزش بازار شرکت‌های تابلوی اصلی ۱۳۰ هزار میلیارد تومان معادل ۶۳ درصد، ارزش بازار شرکت های تابلوی فرعی نیز ۴۱ هزار میلیارد تومان و معادل ۱۹ درصد است. وی تاکید کرد: تا پایان اسفند ۹۱ بر این اساس از مجموعه ۳۲۲ شرکت پذیرفته شده در فهرست نرخ‌های بورس، ۶۴ شرکت در تابلوی اصلی، ۵۶ شرکت در تابلوی فرعی و ۲۰۲ شرکت نیز در فهرست نرخ‌های بازار دوم قرار دارند. از منظر ارزش بازار نیز می‌توان گفت که نزدیک به ۷۱ درصد از ارزش بازار بورس اوراق بهادار تهران مربوط به شرکت‌های حاضر در بازار اول است. حسینی‌مقدم ادامه داد: بر اساس این گزارش ۱۲۰ شرکت حاضر در بازار اول از درصد حقوق صاحبان سهام به دارایی بالاتر، تعداد سهامدار بیشتر، متوسط سهام شناور آزاد مناسب‌تر و گردش معاملات بیشتری برخوردار هستند. این مقام مسوول با اشاره به اینکه در اواخر سال ۹۱ بر اساس رای هیات پذیرش۶ شرکت تولیدی گاز‌لوله، مجتمع صنعتی آرتاویل تایر، ساختمان اصفهان، سولیران، تولید سموم علف‌کش و نئوپان ۲۲ بهمن از فهرست بورس تهران لغو شدند، خاطرنشان کرد: با توجه به اعتراض ۵ شرکت به رای هیات پذیرش، موارد در هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار بررسی شد و در نهایت لغو پذیرش هر شش شرکت در اردیبهشت ۹۲ قطعی شد و علاوه بر این، وضعیت شرکت آلومتک در هیات مدیره سازمان بورس بررسی و رای قطعی لغو پذیرش در اردیبهشت ۹۲ صادر شد. حسینی‌مقدم تاکید کرد: با توجه به مسوولیت بورس اوراق بهادار تهران در رعایت دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار و همچنین مسوولیتی که در قبال سهامداران جز داشته است، برنامه بررسی وضعیت شرکت‌های زیان‌ده یا شرکت‌هایی که الزامات پذیرش را نداشتند، در دستور کار مدیریت امور ناشران قرار گرفت. به طوری که از مجموع شرکت‌های زیان‌ده با مصوبه کمیته بازار فهرست ۳۰ شرکت انتخاب و جلساتی با مدیران شرکت و سهامداران عمده آنها برگزار شد. نتایج این جلسات در کمیته بازار بورس اوراق بهادار تهران طرح و در نهایت ۲۰ شرکت برای لغو پذیرش به هیات پذیرش بورس اوراق بهادار تهران پیشنهاد شدند. وی‌ادامه داد: هیات محترم پذیرش نیز پس از بررسی نتایج جلسات با مدیران شرکت و همچنین آخرین صورت‌های مالی با لغو پذیرش این شرکت‌ها موافقت کرد که این شرکت‌ها عبارت بودند از: شرکت کابل‌سازی ایران، تولیدی پلاستیک شاهین، پلاستیران، بسته بندی پارس، کارتن مشهد، هنکل پاک‌وش، روغن نباتی ناب، کیوان، صنایع بسته بندی ایران، لوله و تجهیزات سدید، فرآورده‌های غذایی و قند تربت جام، تولیدی و صنعتی آبگینه، ایتالران، شیشه قزوین، کارخانجات صنعتی آزمایش، لوازم خانگی پارس، کارخانجات مخابراتی ایران، تجهیز نیروی زنگان، آلومتک و گسترش صنایع پیام. وی افزود: این شرکت‌ها با توجه به ماده ۴۶ دستورالعمل پذیرش امکان اعتراض به رای هیات پذیرش داشتند که از این میان ۴ شرکت تجهیز نیروی زنگان، آلومتک، لوازم‌خانگی پارس و ایتالران نسبت به رای صادره اعتراض داشتند که هیات‌مدیره سازمان بورس پس از بررسی آن، تجدید نظرخواهی شرکت‌ها را رد کرد. همچنین براساس گزارش‌های حسابرسی شده شرکت صنعتی دریایی ایران، بررسی آخرین وضعیت آن از لحاظ رعایت دستورالعمل پذیرش مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت این شرکت نیز از فهرست نرخ‌های بورس تهران لغو پذیرش و به بازار پایه فرابورس ایران منتقل شد. با توجه به موارد گفته شده در مجموع ۲۰ شرکت در سال ۱۳۹۱ از فهرست نرخ‌های بورس اوراق بهادار تهران خارج و به بازار پایه فرابورس ایران منتقل شدند. پذیرش‌های جدید و آخرین وضعیت طبقه‌بندی آنها مدیر امور ناشران بورس اوراق بهادار تهران در ادامه گفت: در سال ۱۳۹۱، شرکت‌های بیمه ملت، پالایش نفت بندرعباس و سرمایه‌گذاری خوارزمی به فهرست نرخ‌های بورس اضافه شدند. با پذیرش و لغو پذیرش‌های اشاره شده در پایان اسفند ۱۳۹۱تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، ۳۲۲ شرکت است که به ترتیب ۶۴، ۵۶ و ۲۰۲ شرکت در تابلوی اصلی و فرعی بازار اول و بازار دوم طبقه‌بندی شده‌اند. البته در این تاریخ با لغو نهایی شش شرکت دیگر و اضافه شدن شرکت هلدینگ خلیج فارس تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به ۳۱۷ شرکت رسید. طبقه‌بندی سال۹۱ حسینی‌مقدم خاطرنشان کرد: براساس دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران، شرکت‌ها براساس معیارهای مختلفی در تابلوها و بازارهای بورس طبقه‌بندی می‌شوند که از آن جمله می‌توان به سرمایه، سهام شناور آزاد، تعداد سهامداران، پیش‌بینی سود، سود محقق شده، جریانات نقدی عملیاتی شرکت، حجم معاملات و روزهای معاملاتی، امتیاز اطلاع‌رسانی و قیمت با فرض وجود ریسک‌های ورشکستگی، نقدشوندگی و اطلاع‌رسانی اشاره کرد. یادآور می‌شود در اردیبهشت سال ۹۰، سرمایه شرکت‌ها در بدو پذیرش به ترتیب ۲۰۰،۱۰۰،۳۰ میلیارد ریال به ۱۰۰۰ ،۵۰۰، ۲۰۰ میلیارد ریال برای تابلوی اصلی، فرعی بازار اول و بازار دوم افزایش یافت. حسینی‌مقدم درخصوص ساختار سرمایه شرکت‌ها در بورس تهران گفت: آخرین سرمایه ثبت شده مجموع شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در پایان اسفند ۹۱، بیش از ۵۰۶ هزار میلیارد ریال بوده است که نسبت به ابتدای سال۹۱ از رشد ۱۵ درصدی برخوردار بوده است. با توجه به حضور ۶۴ شرکت بزرگ در تابلوی اصلی بازار اول می‌توان گفت که ۷۳ درصد سرمایه اسمی کل شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، مربوط به شرکت‌های پذیرفته شده در تابلوی اصلی بازار اول است و نزدیک به ۸۴ درصد (بیش از ۴۲۳ هزار میلیارد ریال) سرمایه اسمی شرکت‌ها متعلق به بازار اول است. همچنین براساس دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار، شرکت‌ها به ترتیب در تابلوی اصلی و فرعی بازار اول و بازار دوم باید به ترتیب ۳۰، ۲۰و۱۵ درصد نسبت حقوق صاحبان سهام به دارایی داشته باشند. وی اظهار کرد: بررسی آخرین وضعیت شرکت‌ها حکایت از آن دارد که میانگین درصد حقوق صاحبان سهام به دارایی‌ها در ۳ تابلو و بازار مذکور به ترتیب۵۲، ۳۹ و ۳۷ درصد است. در این میان شرکت‌های حوزه بانکداری و بیمه از پایین‌ترین نرخ نسبت درصد حقوق صاحبان سهام به دارایی‌ها برخوردار هستند. (البته الزامات پذیرش و تداوم این دسته از شرکت‌ها با سایر شرکت‌ها نیز متفاوت است.) حسینی‌مقدم درخصوص تعداد سهامداران گفت: براساس آمار پایان اسفند ماه۹۱، تعداد سهامداران در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، حدود سه میلیون و چهارصد و هفتاد و چهار هزار نفر بود که به ترتیب یک میلیون و۵۹۵ هزار و ۴۶۷ نفر، ۵۹۷ هزار و ۸۹۹نفر و یک میلیون و ۲۸۱ هزار و ۲۹۳ نفر در شرکت‌های تابلوی اصلی و فرعی و بازار دوم حضور دارند؛ به عبارت دیگر از مجموع سهامداران ۴۶ درصد از آنها سهامداران ۶۴ شرکت حاضر در تابلوی اصلی هستند. به این ترتیب در مجموع یک درصد بر تعداد سهامداران شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نسبت به اول سال ۹۱ افزوده شد. این مقام مسوول در ادامه با اشاره به اینکه سهام شناور آزاد یکی از معیارهای اثرگذار در نقدشوندگی سهام شرکت‌ها است، افزود: از این رو بورس اوراق بهادار تهران همواره با مذاکره با سهامداران عمده و مدیران شرکت‌ها در جلسات خصوصی و در جلسات میز صنعت به این مورد اشاره می‌کند. این مورد بعضا با مقاومت سهامداران عمده روبه‌رو می‌شود و گاهی نیز شرایط بازار برای عرضه سهام شرکت‌ها مساعد نیست. وی ادامه داد: براساس دستورالعمل پذیرش حداقل درصد سهام شناور آزاد شرکت‌ها، به ترتیب ۲۰، ۱۵ و ۱۰ برای تابلوهای اصلی و فرعی بازار اول و بازار دوم است. متولی محاسبه شناور آزاد شرکت‌ها بر اساس مصوبه شورای عالی بورس، سازمان بورس است. بر اساس آمار موجود، میانگین حسابی ساده سهام شناور آزاد در بورس اوراق بهادار تهران حدود ۹۶/۲۰ درصد است و بر اساس محاسبه با میانگین وزنی این عدد ۳۳/۲۰درصد است. در تابلو اصلی بازار اول میانگین ساده سهام شناور آزاد ۰۹/۲۳ درصد است. در تابلوی فرعی بازار اول نیز میانگین ساده سهام شناور آزاد ۱۸/۱۸ درصد است و از مجموع ۵۶ شرکت موجود در این تابلو، ۲۳ شرکت حداقل ۱۵ درصد سهام شناور آزاد را ندارند. در بازار دوم با حضور ۲۰۲ شرکت پذیرفته شده میانگین ساده سهم شناور آزاد ۰۶/۲۱ درصد و سهم شناور آزاد ۶۹ شرکت‌ کمتر از ۱۰ درصد بوده است. مدیر امور ناشران بورس اوراق بهادار درخصوص گردش معاملات و نقدشوندگی نیز تاکید کرد: براساس دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار شرکت‌هایی که از گردش معاملات مناسب طی یک دوره مالی برخوردار نباشند به تابلو یا بازار پایین‌تر منتقل خواهند شد. گردش معاملات شرکت‌ها نیز با دو متغیر «تعداد روزهای معاملاتی به کل روزهای معاملاتی» و «درصد حجم معاملات به کل سهام ثبت شده شرکت بدون احتساب معاملات عمده» اندازه‌گیری می‌شود. طی سال ۹۱، سهام شرکت‌های حاضر در تابلوی اصلی بازار اول در ۸۵ درصد از روزهای معاملاتی کل بورس مورد دادو ستد قرار گرفتند. همچنین معاملات سهام شرکت‌های تابلوی فرعی، به‌طور متوسط ۷۳ درصد از روزهای معاملاتی کل را پوشش داده است و در بازار دوم نیز این میزان ۵۵ درصد بوده است. همچنین براساس متغیر «درصد حجم معاملات شرکت به کل سهام ثبت شده» نیز می‌توان گردش معاملات و نقدشوندگی شرکت‌ها را در تابلو و بازارهای مختلف طبقه‌بندی کرد. به طوری که در تابلوی اصلی بازار اول ۱۶ درصد از کل سهام شرکت‌ها در طی سال ۹۱ مورد دادوستد قرار گرفته، در حالی که دادوستد سهام در تابلوی فرعی بازار اول و بازار دوم به ترتیب ۳/۱۵ درصد و ۷/۲۴ درصد بوده است.