اتاق فکر سالانه برای صنعت فولاد

گروه صنعت و معدن- چهارمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن کشور با نگاهی به بازار، در حالی قرار است در ۲۹ و ۳۰ بهمن ماه سال جاری از سوی روزنامه «دنیای اقتصاد» برگزار شود که سه دوره قبلی آن با استقبال خوب فعالان صنعت فولاد کشور روبه‌رو شد و انتظار می‌رود با توجه به بازگشت فضای امید به کشور، همایش پیش رو با استقبال بهتری مواجه شود. از این رو، کمیته راهبردی این همایش با حضور بزرگان و پیشکسوتان صنعت فولاد کشور برگزار شد. در این نشست مهندس مصطفی موذن‌زاده اولین رییس هیات عامل ایمیدرو، دکتر محمود اسلامیان عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران، دکتر بهرام سبحانی مدیرعامل شرکت فولاد سیرجان ایرانیان، دکتر جعفر سرقینی مشاور هیات عامل ایمیدرو، دکتر محمدمهدی بهکیش رییس اتاق بازرگانی بین‌الملل، مهندس رسول خلیفه‌سلطان دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، علیرضا بختیاری مدیر‌مسوول روزنامه دنیای‌اقتصاد، مهندس علی نادری مدیرعامل شرکت میکا سازه و مهندس محسن پروان دبیر همایش حضور داشتند. بازنگری در سند توسعه فولاد

در ابتدای این جلسه محسن پروان دبیر همایش با ارائه گزارشی از آمار برگزاری دوره‌های قبلی گفت: سند چشم‌انداز صنعت فولاد در هر کشوری مسیر کلی توسعه آن کشور را نشان می‌دهد، این در حالی است که در چند سال گذشته سند توسعه فولاد به جای در نظر گرفتن ظرفیت‌ها و قابلیت‌های کشور و نگاه منطقی به توسعه، با رویاپردازی تنها آرزوهای دست نیافتنی را در این صنعت ثبت کرده و بیان تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال ۱۴۰۴ (طرح فراز) را می‌توان رکوردشکنی این آرزوهای تقریبا محال دانست که دولت جدید باید در اولین گام منطق را به برنامه‌های توسعه بازگرداند و بین آرزوی محال و برنامه و سند توسعه تفاوت اساسی قائل شود. وی همچنین با توجه به ظرفیت‌های کشور و وجود مزیت‌های نسبی در تولید فولاد در ایران از‌جمله سنگ‌آهن و نیروی متخصص ارزان یادآور شد: کشور باید مسیر فولاد را بر اساس این مزیت‌ها برنامه‌ریزی کند و دیدی بلندمدت در تولید این کالای استراتژیک داشته باشد.

پروان توجه به چند نکته را در برنامه‌ریزی توسعه فولاد ضروری برشمرد که از جمله آن می‌توان به نوسان در سرانه تولید و مصرف در ایران، میزان ذخایر سنگ آهن و تناسب آن با برنامه (۴ تا ۵/۴میلیارد تن)، تناسب زیرساخت‌ها از جمله حمل و نقل با برنامه فولاد، تناسب برنامه فولاد با توان جذب سرمایه در این حوزه اشاره کرد.

بیان مشکلات بخش خصوصی

در ادامه مصطفی موذن‌زاده در مورد این همایش گفت: این همایش باید جایگاهی برای بیان مشکلات و فرصت‌های بخش خصوصی باشد و بخش خصوصی بتواند چالش‌ها و ظرفیت‌های موجود را در این همایش مطرح کند. به گفته وی، در همایش چهارم بهتر است وضعیت کلان صنعت فولاد جهان مورد ارزیابی قرار گیرد و ارتباط آن با صنعت فولاد ایران، همچنین تاثیر تحولات جهانی بر صنعت داخلی مورد بررسی قرار گیرد. موذن‌زاده ادامه داد: ما باید وضعیت فعلی را مدنظر قرار دهیم و ببینیم در این شرایط چه توانی داریم و ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خود را بر اساس شرایط فعلی برنامه‌ریزی کنیم. موذن‌زاده همچنین با تاکید بر اینکه نوردهای کوچک فعلی در حال حاضر با استفاده از انواع رانت‌های موجود در این صنعت فعال هستند، گفت: اگر این رانت‌ها از بین برود، شرایط بحرانی برای نوردهای کوچک ایجاد می‌شود که در همایش فولاد باید با بحث کارشناسی وضعیت این صنعت ترسیم شود.

ترسیم وضعیت موجود

در ادامه محمود اسلامیان گفت: در گذشته وقتی دولتی روی کار می‌آمد وضعیت صنعت دارای سطحی از کارآیی و توانمندی بود که دولت جدید موظف به ارتقای کمی و کیفی آن سطح بود، اما در حال حاضر هماهنگی و ارتباط بین حوزه‌های مختلف از بین رفته و در صنعت سطحی وجود ندارد و دولت باید کار را از ابتدا شروع کند آن هم در شرایطی که مشکلات فراوانی از تصمیمات اشتباه گذشته را پیش رو دارد. وی گفت: در حال حاضر ما نیازمند چشم‌انداز و آمایشی برای صنعت فولاد هستیم که بر اساس مسائل و چالش‌های موجود این صنعت تهیه شده باشد. اسلامیان همچنین بهترین برنامه برای همایش امسال را ترسیم وضعیت موجود در این صنعت دانست و گفت: با ترسیم این وضعیت از جهت‌گیری اشتباه صنعت جلوگیری خواهد شد؛ امروز توازن در صنعت فولاد وجود ندارد و بخش معدن و حمل و نقل هم پایه فولاد رشد نکرده است. وی همچنین اجرای اصل ۴۴ را در صنعت فولاد اسف بار دانست و گفت: در هیچ کجای دنیا ساختار دولتی در تولید جواب نمی‌دهد و دولت باید فکری به حال عدم اجرای صحیح اصل ۴۴ در صنعت فولاد کند.

لزوم امنیت سرمایه‌گذاری

در ادامه بهرام سبحانی‌نیاز امروز صنعت فولاد را تنظیم سند چشم‌انداز برای افق‌های ۵ و ۱۰ و ۱۵ ساله برشمرد و گفت: در حال حاضر برای تولید ۱۴۰ میلیون تن تولید نوردی در کشور مجوز صادر شده که دلیل آن این است که برخی نمایندگان مجلس دنبال تاسیس فولاد در منطقه خود هستند، با این فکر که با این طرح مشکل اشتغال منطقه خود را حل می‌کنند و استانداری‌ها نیز برای بالا بردن آمار خود تنها به صدور مجوز اکتفا کرده‌اند؛ ولی حالا این سوال مطرح است که این مجوزها کجا رفته‌اند و چه شده‌اند؟ امروز هر کسی هم‌کننده کار است و می‌خواهد وارد عرصه فولاد شود، می‌گویند ظرفیت تکمیل است و مجوز نمی‌دهیم، اما تنها ظرفیت کاغذها تکمیل شده است. ما باید به این سوال جواب بدهیم که ظرفیت مورد نیاز تا ۵ سال آینده چه میزان است و موانع موجود در آن چیست؟ و در این بین بخش خصوصی با چه منابعی می‌خواهد پا به تولید بگذارد. آیا تنها به فکر کمک‌های دولت است؟ و دولت برای فضای نامناسب کسب‌و‌کار چه فکری می‌خواهد بکند.

سبحانی با اشاره به اینکه امروز همه بحث‌ها فنی نیست و مشکلات فراوانی از جمله: نوسان قیمت ارز، کمرگ، وام‌های ارزی و... سد راه توسعه فولاد است، ادامه داد: باید در همایش چهارم سندی برای تسهیل فضای کسب‌و‌کار تنظیم شود و دولت به جای ورود به سرمایه‌گذاری و تولید، امنیت سرمایه‌گذاری را تضمین کند و فضای مناسبی برای کسب‌و‌کار ایجاد کند.

ضرورت طرح جامع فولاد

دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران نیز همایش صنعت فولاد را همایشی موفق دانست و گفت: در سال‌های گذشته فضای مناسبی برای کار علمی در کشور نبود، ولی از این به بعد می‌توان به نظرات کارشناسان امید داشت و باید تلاش شود این همایش همچون سالیان گذشته، اما به صورت رسمی به اتاق فکر سالانه صنعت فولاد کشور تبدیل شود. رسول خلیفه سلطان همچنین کشور را نیازمند طرح جامع فولاد دانست و گفت: صدور مجوزهای بی‌رویه و بدون مطالعه، آرزوپردازی و نبود نگاه واقع‌گرایانه در فولاد باعث شده که طرح‌های فولادی کشور انسجام خود را از دست بدهد و نیاز است طرح جامع فولاد بر اساس واقعیت‌ها و ظرفیت‌های کشور و بر اساس نیاز داخلی و توان صادراتی مجدد نوشته شود.

حضور رقبا در منطقه

محمدمهدی بهکیش نیز در ادامه این جلسه گفت: ایران در مسیر خروج از فضای تحریم است و دولت جدید با نگاهی متفاوت از دولت قدیم وارد شده و این فرصتی مناسب برای توسعه صنعت فولاد است، اما توجه به چند نکته در این بین ضروری است. نخست آنکه قیمت انرژی تغییر کرده و با توجه به تغییر قیمت ارز نسبت آن با قیمت‌های جهانی نیز متفاوت شده است. حالا این سوال مطرح است که توسعه فولاد را باید با چه قیمتی در انرژی برنامه‌ریزی کنیم؟ وی ادامه‌داد: فضای خاورمیانه نیز تغییر کرده است. تا چند سال پیش ما تنها فولادساز منطقه بودیم، حال آنکه عربستان و قطر نیز وارد این حوزه شده‌اند و از طرف دیگر ما در سال‌های گذشته چند تولیدکننده بزرگ داشتیم و حالا دارای تولید پراکنده در مقیاس‌های کوچک هستیم که این موضوع قیمت تمام شده فولاد در ایران را افزایش داده و رقابت‌پذیری را کاهش می‌دهد و فرصت را برای همسایه‌های ما برای تولید فولاد ایجاد کرده است. وی با اشاره به احتمال پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی(WTO) گفت: در این همایش بهتر است آینده صنعت فولاد از چند منظر شامل: «اگر تحریم‌ها برداشته شود و نقل و انتقال پول راحت شود»، «اگر به سازمان تجارت جهانی بپیوندیم» و «اگر تحریم‌ها برداشته نشود یا حتی در منطقه جنگ دیگری اتفاق بیفتد» بررسی شود.

در ادامه جعفر سرقینی مشاور هیات عامل ایمیدرو وجود بحث‌های تکنولوژیک را در همایش ضروری دانست و گفت: در ساختار اجرایی کشور ایرادات اساسی وجود دارد. چطور است انسان در اثر کهولت و بیماری می‌میرد، اما شرکت‌های ناکارآمد در ایران ورشکست نمی‌شوند. همین موضوع باعث اتلاف بسیار بالای منابع ما می‌شود و جلوی خلاقیت بخش‌خصوصی را خواهد گرفت. سرقینی افزود: تا رانت سنگ آهن در کشور وجود دارد، ساختار اصلاح نمی‌شود و در این همایش باید حرف بخش خصوصی و حذف رانت را بیان کنیم.

همچنین مدیرعامل شرکت میکاسازه در این جلسه گفت: فولاد یک کالای جهانی است و ما باید ارتباطات جهانی خود را برای توسعه این محصول افزایش دهیم و این همایش می‌تواند پلی مناسب برای بازگشت و آشتی دوباره جهان با صنعت فولاد ایران باشد.

علی نادری با بیان این مطلب که ایران از نظر مزیت‌های نسبی فولاد جایگاه مناسبی در دنیا دارد، گفت: حضور بزرگان فولاد جهان در این همایش می‌تواند به بهبود روابط، همچنین ورود تکنولوژی و تسهیل در قراردادها کمک کند.

در پایان علیرضا بختیاری مدیرمسوول روزنامه «دنیای اقتصاد» ضمن تشکر از همکاری و همراهی بزرگان صنعت فولاد با این همایش ابراز امیدواری کرد با احیای فضای علمی کشور و توجه به نظرات نخبگان، این همایش بتواند رسالت خود را به عنوان اتاق فکر سالانه صنعت فولاد کشور انجام دهد. وی همچنین ضمن ابراز امیدواری برای وجود ثبات در مدیریت صنعت فولاد کشور گفت: ثبات در مدیریت اولین گام در توسعه است و امیدواریم ارگان‌های مهم و تاثیرگذاری چون ایمیدرو با ثبات اداره شود و همچون چند سال گذشته با تغییرات مداوم مدیریتی مواجه نباشیم. وی همچنین با جمع‌بندی نظرات کمیته راهبردی و با توجه به شرایط فعلی صنعت فولاد کشور محورهای چهارمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار را رقابت‌پذیری راه‌حل توسعه پایدار صنعت فولاد، ظرفیت سنجی صنعت فولاد در ایران، تهیه طرح جامع توسعه صنعت فولاد کشور، تامین سرمایه برای توسعه صنعت فولاد و زیر ساخت‌های مورد نیاز و چشم‌انداز بازار فولاد ایران و جهان در سال ۱۳۹۳ برشمرد.