واکنش شبکه‌های اجتماعی به گروگانگیری سربازان ایرانی
میلاد محمدی خبرنگار کمپین «سربازان ایرانی را آزاد کنید» در توییتر جهانی شد. این خبری بود که در روزهای گذشته از سوی بسیاری از رسانه‌ها منتشر شد و توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی در سراسر جهان را به ایران معطوف کرد. یک نکته قابل توجه در مورد این ماجرا، این بود که گروهک تروریستی «جیش‌العدل» نیز که مسوولیت این آدم‌ربایی را بر عهده گرفته، برای اولین بار با انتشار تصاویر این پنج سرباز در توییتر، اعلام کرد که این گروگان‌گیری، کار آنها بوده است.
هر چند در ادامه، کاربران ایرانی با «گزارش» کردن صفحه این گروهک به‌عنوان یک صفحه تروریستی، باعث بسته شدن حساب کاربری آنها شدند. به عبارت دیگر، از نخستین خبرها در مورد وضعیت سربازهای ایرانی ربوده شده و گروه مسوول این آدم‌ربایی، تا آخرین واکنش‌ها نسبت به این رخداد، عمدتا در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است؛ به طوری که در اوایل این هفته نیز، توییتر منتسب به حسن روحانی، رئیس جمهور کشور نیز به این رخداد این‌گونه واکنش نشان داد: «خوشبختانه سربازان ایرانی در سلامت کامل به سر می‌برند؛ تلاش‌ها برای آزادی این عزیزان ادامه دارد.» همچنین یکی از اتفاقاتی که باعث شد بسیاری از رسانه‌های جهان به این موضوع توجه کنند، «تبدیل شدن کمپین درخواست آزادی برای سربازان ایرانی در توئیتر به یک موضوع داغ» در این شبکه بود.
سربازان ایرانی در صدر موضوعات توییتر
«هَش‌تَگ» (hashtag) یکی از ابزارهایی است که در ابتدا از سوی توییتر به‌کار گرفته شد و در ادامه، شبکه‌های اجتماعی دیگر نیز مثل فیس‎بوک، گوگل‌پلاس و اینستاگرام آن را به امکانات خود اضافه کردند. معمولا کاربران این شبکه‌ها زمانی که می‌خواهند دیدگاه خود را راجع به یک موضوع یا رخداد بیان کنند، با اضافه کردن یک نماد «هَش» (#) به ابتدای یک عبارت که نقش «عنوان» آن موضوع را ایفا می‌کند، مطلب خود را منتشر می‌کنند. به عنوان مثال در رویداد اخیر، استفاده مکرر تعداد زیادی از کاربران توییتر از هشتگ «سربازان ایرانی را آزاد کنید» (#FreeIranianSoldiers) در نوشته‌های خود، باعث شد این عنوان به یکی از موضوعات داغ یا مطرح (Trending Topics) این شبکه تبدیل شود. در شبکه توییتر قسمتی در صفحه هر کاربر وجود دارد که موضوعات داغ هر روز را نشان می‌دهد. البته معمولا در توییتر، مواردی به یک موضوع داغ تبدیل می‌شود که به اخبار عامه‌پسند راجع به چهره‌های معروف یا خبرهای پرمخاطب جهانی مرتبط باشد و کمتر پیش می‌آید که خبری از کشوری مثل ایران، تبدیل به یک موضوع داغ این شبکه شود. به همین دلیل، تبدیل شدن موضوع «سربازان ایرانی را آزاد کنید» در هفته گذشته به یک موضوع داغ در توییتر، خود خبری شد که رسانه‌های زیادی آن را مورد توجه خود قرار دادند. مثلا در این مورد می‌توان به وب‌سایت‌های خبری پرمخاطبی مثل «فرانس ۲۴» یا «دیلی‌بیست» اشاره کرد که پس از این رخداد، واکنش مردم و دولت ایران را نسبت به این آدم‌ربایی بررسی کردند. علاوه‌بر این رسانه‌ای شدن موضوع سربازان ایرانی از سوی شبکه‌های اجتماعی، باعث شد که افراد بیشتری در جریان این گروگان‌گیری قرار بگیرند و همچنین، درخواست‌های بیشتری برای آزادی سربازان ایرانی از سوی کاربران اینترنت در جهان و همچنین، برخی از چهره‌های شناخته‌شده‌تر مطرح شود.
از هنرمندان ایرانی تا دیپلمات‌های غربی
با گسترش واکنش‌های افراد در شبکه‌های اجتماعی به موضوع سربازان ربوده شده، برخی از چهره‌های شناخته‌شده‌تر در داخل و خارج از کشور نیز به این آدم‌ربایی اعتراض کردندو خواستار اقدام برای آزادی مرزبانان ایرانی شدند. به‌عنوان مثال، «آلن ایر»، سخنگوی فارسی‌زبان وزارت امور خارجه آمریکا، ضمن حمایت از کمپین ایجاد شده، در صفحه فیس‌بوک و توییتر خود نوشت: «ربوده شدن پنج تن از مرزبانان ایرانی در مرز این کشور عملی غیر قابل توجیه است. چنین اعمال غیر اخلاقی را هر کجای دنیا که رخ دهد، محکوم می‌کنیم و امیدواریم این مرزبانان ایرانی هر چه زودتر به وطنشان و خانواده‎شان برگردانده شوند.» در بین سیاستمداران نیز می‌توان به «ماریچه اسخاکه»، نماینده هلند در پارلمان اروپا اشاره کرد که اعتراض خود به این آدم‌ربایی و حمایتش از کمپین شکل‌گرفته را در شبکه توییتر اعلام کرد. در بین هنرمندان نیز می‌توان به واکنش «حامد بهداد» بازیگر سینما اشاره کرد که در شبکه فیس‌بوک، خواستار امضای یک نامه اینترنتی خطاب به برخی از مسوولان سازمان‌های جهانی و داخلی برای پیگیری وضعیت سربازان ایرانی شد یا هنرمندانی مثل بزرگمهر حسین‌پور نیز با انتشار طرح‌هایی با محوریت سربازان ربوده شده، به نوعی حمایت خود را از این کمپین اعلام کردند. در نامه اینترنتی مورد اشاره، بیش از ۴۰ هزار کاربر اینترنت (تا زمان تنظیم این نوشته)، با امضای کلیک‌نامه‌ای‌ خطاب به «بان‌کی‌مون»، دبیرکل سازمان ملل متحد، «حسن روحانی»، رئیس‌جمهور ایران، «ممنون حسین»، رئیس‌جمهوری پاکستان و «پیتر مارور»، رئیس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، از آنها خواسته‌اند برای سلامت و آزادی این سربازان و بازگشت آنها تلاش کنند.
با این حال، همه واکنش‌ها به کمپین شکل‌گرفته در شبکه‌های اجتماعی نیز مثبت نبوده و برخی از رسانه‌ها، نگاه بدبینانه‌ای به این ماجرا داشتند. به‌عنوان مثال، پایگاه خبری رجانیوز در گزارشی در مورد حرکت اجتماعی شکل‌گرفته نوشت: «برخی تلاش‌ها برای موج‌سازی برای آزادی گروگان‌های ایرانی در چند روز اخیر، نه از سر دلسوزی برای آنها که تمرینی برای درست کردن موج‌های رسانه‌ای در فضای مجازی است که البته در وهله اول نیز بسیار مطلوب و موردپسند افکار عمومی است؛ اما به احتمال بسیار زیاد، در آینده این پتانسیل با اهداف خاص سیاسی و تشکیلاتی پنهان مورد استفاده قرار خواهد گرفت.»