توافق نهایی امکان‌پذیر است

گروه‌دیپلماسی: در پی توافق ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ در وین، مذاکرات هسته‎ای ایران برای ۴ ماه دیگر یعنی تا تاریخ ۲۴ نوامبر تمدید شد، اما عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد ایران از احتمال توافق نهایی میان دو طرف پیش از پایان مهلت تعیین شده یعنی ۲۴ نوامبر خبر داد و گفت همیشه امکان دستیابی به یک توافق تحت شرایطی که طرف مقابل حقوق ایرانی‌ها را به رسمیت بشناسد وجود دارد. به گزارش «ایلنا»، عراقچی در شرایطی که پذیرفت اختلافات اساسی همچنان باقی‌مانده است، تاکید کرد: «ایران و گروه ۱+۵ پیشرفت‌هایی در مذاکرات ۶ ماه گذشته داشتند.» او همچنین تضمین حقوق ایران را اولویت اول مذاکرات ایران خواند.

چالش فردو و اراک

از دیگر سو چندی پیش وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در کنگره از رسیدن به توافق با ایران در رابطه با رآکتور اراک و تاسیسات غنی‌سازی فردو خبر داده بود، اما معاون وزیر خارجه ایران ضمن تکذیب این توافق گفت: «اصولا هنوز هیچ توافقی در هیچ یک از موضوعات مورد مذاکره ازجمله درباره این دو سایت به دست نیامده و اختلافات همچنان باقی است.» به گفته عراقچی، تنها ملاک برای جمهوری اسلامی ایران نیازهای کشور بوده و در مذاکرات تنها براساس نیازهای کشور تصمیم گرفته خواهد شد.

حمایت رهبری، پشتوانه تیم مذاکره‌کننده

مذاکره‌کننده ارشد ایران در مذاکرات هسته‎ای، در گفت‌وگویی ضمن تاکید بر حمایت‎های رهبری از تیم مذاکره‌کننده گفت:«طرف مذاکره‌کننده با ایران می‎داند که تیم مذاکره‌کننده ایران مورد اعتماد و حمایت کامل رهبری و حمایت ملت ایران است که این مساله بر سر میز مذاکره دلگرمی بزرگ ما و پشتوانه روحی و معنوی ما است.» او تاکید کرد: «به اتکای همین حمایت‏ها است که در مذاکرات حاضر هستیم و پیگیری می‎کنیم.» در ادامه عراقچی در پاسخ به حاشیه‌سازی‎هایی از جانب رسانه‎های غربی مبنی بر فشارهای مجلس ایران بر تیم مذاکره‌کننده گفت: «این دست از اظهارات، فضاسازی رسانه‎های غربی است.» او ادامه داد: «ما هرگز چنین مسائلی را از مجلس شورای اسلامی ندیده‌ایم و مجلس محترم همواره حامی و پشتیبان ما بوده است و همواره دغدغه حفظ حقوق ملت ایران را دارد، همان‌طور که ما این دغدغه‎ها را داریم.» معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه نمایندگان نگران حقوق ملت هستند و باید به این نگرانی پاسخ داده شود، افزود: «مجلس و دولت در تعامل هستند تا به درک مشترکی از مسائل برسند تا از این به بعد نیز حمایت مجلس همچون گذشته پشتیبان تیم مذاکره‌کننده باشد.»

مذاکره تنها راه است

معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه با بیان اینکه اختلاف‌نظرها با ۱+۵ کماکان گسترده است، گفت: «حفظ حقوق هسته‎ای ملت ایران اولویت نخست است و طرف مقابل باید آمادگی پذیرش این حقوق را داشته باشد که در این صورت وصول توافق بسیار آسان خواهد بود.» به گزارش «ایرنا» از خانه ملت، سید عباس عراقچی افزود: «طرف مقابل ایران تمام راه‎های دیگر به جز مذاکره را امتحان کرده است و می‏داند که هیچ راهی جز مذاکره پاسخ نمی‎دهد؛ بنابراین برای رسیدن به نتیجه جدی هستند.» او ضمن بیان اینکه به طور مشخص اراده سیاسی در همه طرف‎ها برای رسیدن به توافق نهایی وجود دارد، گفت:«طرف مقابل ما به این نتیجه رسیده است که برای حل و فصل مساله هسته‎ای ایران هیچ راهی به جز مذاکره نیست.»

آزاد سازی نخستین قسط ایران

از دیگر سو بر اساس توافق اخیر بین ایران و گروه ۱+۵ در وین ۶ و تمدید چهار ماهه مذاکرات، قرار است ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار از درآمدهای بلوکه شده حاصل از فروش نفت ایران طی ۶ قسط به حساب بانک مرکزی واریز شود که روز گذشته، دهم مرداد سررسید اولین قسط آن بود. به گزارش «ایرنا»، این اقساط از اول ماه آگوست - دهم مرداد - به فاصله هر سه هفته، به ایران پرداخت خواهد شد.

ایران و گروه ۱+۵ پس از حدود ۱۸ روز مذاکرات و رایزنی‎های فشرده در وین و در ششمین دور مذاکرات مربوط به راه‌حل جامع هسته‎ای (برنامه اقدام مشترک جامع) و پس از آنکه در آخرین روزهای ۶ ماه اول گام نخست توافقنامه ژنو (۲۹ تیر ماه - ۲۰ جولای) نتوانستند به توافق جامع دست یابند، در نهایت این مذاکرات را برای چهار ماه آینده یعنی تا ۲۴ نوامبر ۲۰۱۴ برابر با سوم آذر ماه ۱۳۹۳ تمدید کردند. بر اساس این سند (Non- Paper) دولت آمریکا متعهد شده است با همان شرایط و ضوابط توافق ژنو که در واقع آزادسازی مبلغ ۲/۴ میلیارد دلار را در مقابل رقیق سازی و اکسیدسازی مواد ۲۰ درصد مقرر ساخته بود، این بار مبلغ ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار از دارایی های مسدود شده جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور را ظرف این چهار ماه آزاد کند.

این مبالغ در ۶ قسط ۵۰۰ میلیون دلاری و دو قسط ۴۰۰ میلیون دلاری، در فواصل زمانی تقریبا هر سه هفته یک بار به شرح زیر پرداخت خواهد شد:

قسط اول : ۵۰۰ میلیون دلار در روز ۱۰ مرداد ۱۳۹۳ (اول آگوست ۲۰۱۴)، قسط دوم: ۵۰۰ میلیون دلار در روز ۳ شهریور ۱۳۹۳ (۲۵ آگوست ۲۰۱۴)،قسط سوم: ۴۰۰ میلیون دلار در روز ۲۶ شهریور ۱۳۹۳ (۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴)،قسط چهارم ۵۰۰ میلیون دلار در روز ۱۸ مهر ۱۳۹۳ (۱۰ اکتبر ۲۰۱۴)، قسط پنجم : ۵۰۰ میلیون دلار در روز ۱۲ آبان ۱۳۹۳ (۳ نوامبر ۲۰۱۴) و قسط ششم : ۴۰۰ میلیون دلار در روز ۲ آذر ۱۳۹۳ (۲۳ نوامبر ۲۰۱۴) آزاد خواهند شد.

آن‌طور که در رسانه‌ها منتشر شده است، آمریکا در این سند توضیحی پذیرفته است که پرداخت به‌موقع این مبالغ را به نحوی ممکن کند که از بروز اشکالات و تاخیراتی که در ۶ ماهه گذشته رخ داده بود خودداری شود.

علاوه بر این کشورهای اروپایی و آمریکا پذیرفتند که در اجرای موثرتر لغو تحریم‌های بیمه، شرایطی را در نظر بگیرند که با توجه به کوتاه بودن تمدید چهار ماهه تفاهم ژنو، چنانچه خسارتی در طول دوره چهار ماهه رخ دهد، پرداخت مربوطه بعد از چهار ماه نیز بتواند صورت گیرد.

این تـعهد جدیـد از سوی آمریکا اطمینان خاطر بیشتری برای شرکت‌های بیمه‌گذار، به خصوص برای بیمه حمل و نقل دریایی از جمله بیمه نفتکش ها برای حمل نفت ایران، ایجاد خواهد کرد و برخی از تردیدهای آنها را برطرف خواهد کرد. به این ترتیب همزمان با سالگرد توافق اولیه ایران و ۱+۵ بر سر مساله هسته‌ای، در طول یک‌سال ۷ میلیارد دلار از اموال بلوکه‌شده ایران آزاد می شود که می‌تواند بخشی از نیازهای کشور را تامین کند.

بنابر توافق هسته‌ای ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ (۳ آذر ۹۲) میان ایران و کشورهای گروه ۱+۵ ، ۲/۴ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده حاصل از فروش نفت کشور طی هشت قسط و در ۶ ماه تا (۲۹ تیرماه) آزاد شد.

موشک‌های بالستیک

از دیگر سو در شرایطی که طرف ایرانی همواره تاکید کرده است بحث راجع به موشک‌های بالستیک ایران ربطی به مذاکرات هسته ای ندارد، یک عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا می‌گوید با وجودی‌که برنامه موشک‌های بالستیک ایران جزو مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ نیست، اما می‌تواند در حاشیه این مذاکرات مورد بررسی قرار گیرد. به گزارش «ایسنا»، رابرت آینهورن معاون سابق وزیر امور خارجه آمریکا در امور منع اشاعه و عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای این کشور در گروه ۱+۵ گفت: «من معتقدم که مساله موشک‌های بالستیک ایران باید در حاشیه مذاکرات کنونی ایران و ۱+۵ در خصوص برنامه هسته‌ای این کشور مورد بررسی قرار گیرد.» آینهورن که هم‌اکنون به عنوان کارشناس منع اشاعه در اندیشکده بروکلینز فعالیت می‌کند، در مجمع سیاست اسرائیل تاکید کرد: «موضع ایران این است که این مذاکرات تنها روی مساله هسته‌ای متمرکز است، نه موشک‌های بالستیک اما من فکر می‌کنم این موضوع می‌تواند در حاشیه این مذاکرات بررسی شود.» او افزود: «از نظر من بسیار سخت است که ایرانی‌ها را مجبور کنیم تا در مورد ظرفیت موشکی‌شان در توافق جامع هسته‌ای مذاکره ‌کنند، اما می‌توان در حاشیه این مذاکرات ایران را مجبور کرد تا محدودیت‌هایی را در خصوص برنامه موشکی‌اش بپذیرد.» این عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای‌ آمریکا در گفت‌وگو با ریا نووستی تاکید کرد: «برنامه موشک‌های بالستیک ایران بخشی از توافق هسته‌ای نخواهد بود، اما می‌تواند در حاشیه آن مطرح شود.»

به گزارش ریا نووستی، وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه آمریکا روز سه‌شنبه هفته گذشته به اعضای کنگره گفت برنامه موشکی بالستیک ایران که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای را دارد در مذاکرات هسته‌ای این کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد. آمریکا تلاش می‌کند تا برنامه موشکی ایران را به بخشی از مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ تبدیل کند؛ سیاستی که از سوی سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه مورد انتقاد قرار گرفت. لاوروف آمریکایی‌ها را به تلاش برای طرح خواسته‌های جدید در مذاکرات متهم کرد و گفت برنامه موشک‌های بالستیک جزو موارد اصلی توافق اولیه ژنو که در نوامبر ۲۰۱۳ به دست آمد، نبوده است. ایران تاکید دارد که برنامه موشکی‌اش را برای اهداف نظامی مطابق قوانین و اصول بین‌المللی دنبال می‌کند و هیچ تمایلی برای اینکه این موشک‌ها را به سلاح‌های هسته‌ای مجهز کند، ندارد، بنابراین مذاکرات هسته‌ای نباید برنامه موشک‌های بالستیک را شامل شود. آینهورن همچنین ادامه داد: «ایران در اقدامی برای اطمینان دادن به جامعه بین‌الملل می‌تواند متعهد شود که سیستم موشکی خود را تا پنج سال آینده آزمایش نکند به‌این معنی که ظرفیت موشکی خود را برای یک دوره زمانی مشخص گسترش ندهد.»

مذاکره با روس‌ها

همچنین سخنگوی سازمان انرژی اتمی می‎گوید مذاکرات برای ساخت دو نیروگاه جدید تا یک ماه آینده نهایی می‎شود. بهروز کمالوندی، با بیان اینکه ۱۰۰۰ مگاوات برق تولیدی از نیروگاه اتمی بوشهر وارد شبکه برق کشور می‎شود، گفت:«ما مستقیما برقی از نیروگاه صادر نمی‌کنیم بلکه برق را به شبکه داخلی منتقل کرده و بر اساس نیاز داخلی اولویت‌بندی کرده و در صورت لزوم به کشورهای همسایه صادر می‌شود.» به گزارش «ایلنا»، کمالوندی تاکید کرد: «برای ساخت دو نیروگاه جدید در نزدیکی نیروگاه فعلی برنامه داریم که هر کدام از آنها ۱۰۰۰مگاوات برق تولید کرده و همچنین مجهز به آب شیرین‌کن خواهند بود.» سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه برای ساخت این نیروگاه‌ها فعلا در بخش پایانی مذاکرات هستیم که در صورت نهایی شدن وارد فاز کلنگ‌زنی خواهیم شد ادامه داد: «برای ادامه کار باید وارد مذاکره با روس‌ها شویم و با توجه به اینکه روس‌ها در ماه آگوست کار نمی‌کنند انجام مذاکرات به بعد از تعطیلات موکول شده که ظرف یک ماه آینده قراردادها و پروتکل‌ها نهایی خواهد شد.» او یادآور شد مذاکرات کلی برای ساخت این نیروگاه‌ها انجام شده و نیاز به مباحث فنی، تجاری و حقوقی دارد که تا یک ماه آینده نهایی می‌شود.

گفت‌وگوی بایدن با نخست وزیر ژاپن

معاون رئیس جمهور آمریکا با نخست‌وزیر ژاپن درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا با شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کرد. بر اساس گزارش رسانه‌های آمریکایی بایدن در این گفت‌وگوی تلفنی از حمایت ژاپن از تلاش‌های گروه موسوم به ۱+۵ برای رسیدن به توافق جامع هسته‌ای با ایران و اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز این برنامه تقدیر کرد. ژاپن سومین مشتری عمده نفت ایران است و پیش از این یک پایگاه خبری در لندن به نام «آرگوس مدیا» از تحرکات مقامات آمریکایی در خلال هفته‌های جاری برای تنظیم خرید نفت مشتری‌های آسیایی ایران در خلال تمدید مهلت مذاکرات هسته‌ای خبر داده بود.