گروه بازار پول: به مناسبت سالگرد شروع به کار دولت یازدهم و مقارن با هفته دولت، نمایشگاهی به‌منظور ارائه برخی از دستاوردهای یک سال اخیر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با حضور رئیس‌کل، اعضای هیات عامل و مدیران کل بانک مرکزی برپا شد. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، در این جلسه دبیرکل بانک مرکزی با ذکر مقدمه‌ای، راهبردهای اصلی این بانک را درخصوص توسعه سامانه‌ها و خدمات بانکداری و پرداخت الکترونیک و در عین حال بسط احاطه اطلاعاتی بانک مرکزی به‌منظور نظارت موثر و کارآ بر نظام پولی کشور، تبیین کرد و بهره‌گیری از برترین مجموعه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور را مهم‌ترین بستر اجرای این راهبردها دانست. در ادامه، مدعوین جلسه از هفت طرح بانک مرکزی بازدید کردند. سایت رسمی این نهاد، در گزارشی به معرفی این طرح‌ها پرداخته‌است که در ادامه می‌آید:

۱- سامانه مدیریت متمرکز حساب‌های دولتی (نسیم)

سامانه مدیریت متمرکز حساب‌های دولتی با بهره‌برداری از زیرساخت بانکداری متمرکز بانک مرکزی، به‌منظور ارائه خدمات بانکی تمام الکترونیکی برای دولت، خزانه‌داری‌کل، دستگاه‌های دولتی، ذی‌حسابی‌ها، شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها با قابلیت اتصال به شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی، با هدف تمرکز و بهینه‌سازی ارائه خدمات بانکداری الکترونیک به دولت و فراهم آوردن امکان نظارت دقیق بر دریافت‌ها و پرداخت‌های دولتی طراحی و اجرا شده است.

۲- سامانه چک و اسناد وصولی کاغذی (چکاوک)

استاندارد کردن و یکپارچگی در صدور دسته چک و پردازش الکترونیکی چک‌ها ازطریق فناوری تصویربرداری در این سامانه طراحی و ایجاد شده است. چکاوک با اتصال برخط به اطلاعات و سوابق مشتریان، امکان استعلام از آخرین وضعیت صادرکننده چک را برای ذی‌نفع آن فراهم آورده و با ایجاد یک مرکز پردازش واحد الکترونیکی در کشور، زمان وصول چک‌های واگذارشده بین شعب بانک‌های مختلف در سراسر کشور، به کمتر از ۲۴ ساعت کاری کاهش می‌دهد. شرایط پیش گفته، ارائه خدمت به مردم را توسعه و سرعت بخشیده و دریافت وجه چک‌های جاری را فارغ از منطقه جغرافیایی و بانک یا شعبه خاص امکان‌پذیر می‌سازد.

۳- سامانه انتشار اوراق بهادار الکترونیکی

این سامانه برای سامان دهی وضعیت نامطلوب و سنتی انتشار کاغذی و بی‌نام اوراق بدهی و سپرده توسط بانک‌ها و تحول آن به سوی یک نظام نوین انتشار تمام الکترونیکی با نام، طراحی و اجرا شده است. در این سامانه موجودی اوراق مختلف اشخاص حقیقی و حقوقی با استفاده از اطلاعات هویتی آنها در یک پایگاه داده متمرکز ثبت شده و تغییرات مربوط به خرید، فروش، واگذاری و سایر عملیات متناظر با اوراق در آن درج می‌شود.

۴- پورتال جامع مرکز کنترل امنیت شبکه و پاسخگویی به فوریت‌های بانکی (کاشف)

مرکز کنترل امنیت شبکه و پاسخگویی به فوریت‌های بانکی، به‌منظور ایجاد ساختاری برای مدیریت امنیت اطلاعات نظام بانکی کشور از طریق تدوین الزامات و ایجاد چارچوب‌های امنیتی، مدیریت سلسله مراتبی امنیت، مدیریت رخدادهای امنیتی و به اشتراک‌گذاری اطلاعات و تجارب امنیتی بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری ایجاد شده است. این مرکز به‌عنوان نقطه تماس واحد در تعامل با سایر نهادهای انتظامی، امنیتی و قضایی کشور، وظیفه جمع‌آوری و اشتراک‌گذاری اطلاعات و هماهنگی بین بانک‌ها در مواقع بروز رخدادهای امنیتی و بحران‌های سایبری را عهده‌دار است. راه‌اندازی پورتال جامع مرکز کاشف، گردآوری اخبار و رویدادها، پردازش، پاسخگویی و مدیریت رخدادهای مربوط به حوزه امنیت بانکی را میسر می‌سازد.

۵- زیرساخت خدمات ارزش افزوده کارت بانکی

اجرای طرح‌های سبدکالایی و طرح امنیت غذایی با حداقل هزینه و زمان و با استفاده از امکانات موجود بانک‌ها در حوزه کارت و پایانه فروش یکی از دستاوردهای مهم دولت تدبیر و امید و نظام بانکی در ارائه خدمات فناوری محور بوده است. این امر مستلزم ایجاد زیرساخت خاصی بوده تا در آن کارت‌های بانکی علاوه ‌بر عملیات اتصال به حساب و پرداخت، به‌عنوان محملی برای خدمات ارزش افزوده نیازمند شناسایی مشتری نیز به کار رود. این زیرساخت، علاوه‌بر کاربردهای مدنظر دولت در توزیع سبدها و سهمیه‌های غیرنقدی، می‌تواند برای معرفی خدمات گسترده‌ای نظیر نظام تخفیفات، برگشت کالا و نرخ‌های ترجیحی نیز به کار رفته و تحولی اساسی را در این زمینه ایجاد کند.

۶- سامانه پرداخت‌های الکترونیک سیار (سپاس)

سامانه پرداخت‌های الکترونیک سیار(سپاس)، امکان معرفی و بهره‌برداری از انواع کیف پول و پول الکترونیکی را در قالب پول همراه (Mobile Money)، پول شبکه‌ای(Net Money) و پول تراشه‌ای(Chip Money) فراهم می‌سازد. با استفاده از امکانات سپاس، پرداخت‌های ریز نظیر کرایه سفرهای شهری، عوارض و خریدهای جزئی که در حال حاضر از طریق اسکناس و سکه صورت می‌پذیرد، با ابزارهای متنوع الکترونیک جایگزین می‌شوند. با راه‌اندازی و بهره‌برداری از این سامانه، حلقه ابزارهای پرداخت الکترونیک تکمیل شده و تحقق «جامعه بدون پول نقد»(Cashless Society) را میسر می‌کند.

۷- سامانه استعلام های بانکی

با توجه به اینکه در سامانه‌های انتقال وجه با مبالغ بالا به دلیل رعایت رهنمود‌ها و توصیه‌های بانک بین‌المللی تسویه و جلوگیری از سرایت ریسک نقدینگی بانک‌ها، لازم است ابتدا تسویه بین بانکی صورت بگیرد و سپس وجه به حساب مقصد منتقل شود، سازوکار انتقال وجه در سامانه‌های ساتنا و پایا بر همین اساس تعبیه شده است، بنابراین امکان فراخوانی مشخصات دارنده شبای مقصد در سامانه‌های مزبور فراهم نیست که این موضوع واجد مشکلاتی برای مردم و بانک‌ها است؛ با راه‌اندازی سامانه استعلام بانکی، با فراخوانی مشخصات دارنده شبا و اطلاع از فعال یا راکد بودن حساب مقصد از صحت این موارد مطمئن شده و سپس از طریق سامانه‌های پایا و ساتنا ‌واریز وجوه انجام می‌پذیرد.

طراحی سامانه فوق، منجر به ایجاد بستر پیام‌رسانی بانکی شده که امکان استفاده در مواردی نظیر مکنا، چکاوک، صیاد،‌ کد ملی، کدپستی و ... را فراهم آورده است.