موافقت‌نامه تقسیم ایران میان دو ابر استعمارگر

گروه تاریخ و اقتصاد: ۳۱آگوست ۱۹۰۷ میلادی (نهم شهریور ۱۲۸۶) قرارداد تقسیم کشور مستقل و باستانی ایران با سابقه ۱۳ قرن تمدن و فرهنگ به دو منطقه نفوذ انگلستان و روسیه میان این دو قدرت اروپایی در شهر سن پترزبورگ پایتخت آن زمان روسیه امضا شد. دولت فرانسه برای رسیدن آن دو دولت به این توافق، ماه‌ها تلاش و واسطه گری کرده بود. هدف فرانسه، حل اختلافات روسیه و انگلستان بر سر ایران، افغانستان و تبت بود که بدون رفع آن تشکیل یک اتحادیه نظامی این سه کشور به نام «تفاهم‌سه‌گانه» در برابر اتحادیه آلمان، اتریش و ایتالیا امکان پذیر نبود. فرانسه از تنها ماندن در برابر آلمان وحشت کرده بود.«ادوارد گری» وزیر امور خارجه وقت انگلستان از حزب لیبرال همین نقشه را در سر داشت، ولی از آنجا که مردی مرموز بود منتظر شده بود که فرانسه دست به میانجیگری بزند تا انگلستان امتیاز قابل ملاحظه‌ای به روسیه ندهد. اختلاف‌های کشورهای اروپایی نتیجه رقابت‌های استعماری آنها بود که بالاخره به جنگ جهانی اول منجر شد. مورخان از موافقت‌نامه سن پترزبورگ به نام یک بی‌شرمی تمام عیار قدرت‌های اروپایی در قرن ۲۰ یاد کرده اند.