احتمال عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای

گروه خبر: زنگ ‌آغاز اجلاس شانگهای امروز به صدا در می‌آید و از این رو از روز گذشته فرش قرمز برای ورود مقامات کشورها به تاجیکستان در فرودگاه شهر دوشنبه پهن شده است. حسن روحانی رئیس‌‌جمهوری نیز روز گذشته از قزاقستان راهی دوشنبه شد. کشوری که یک سال پیش اولین سفر خارجی خود را در کسوت رئیس‌جمهوری با سفر به آن کلید زده بود. اگر سال گذشته از سفر روحانی به قزاقستان جهت شرکت در اجلاس شانگهای و دیدارش با مقامات کشورهای مختلف به‌عنوان تسهیل کننده گفت‌وگو‌های هسته‌ای یاد می‌کردند، این بار اما از حضور روحانی و هیات همراهش به دلیل روابط خوبی که در یک سال گذشته با کشورهای اروپایی برقرار کرده است و پیشرفت در گفت‌وگوهای هسته‌ای به‌عنوان یک موقعیت استراتژیک برای پذیرش نقش ایران در این سازمان یاد می‌کنند.

این دومین حضور روحانی پس از رسیدن به مقام ریاست‌جمهوری در اجلاس سازمان همکاری شانگهای خواهد بود.

رئیس‌جمهوری سال گذشته نیز در اولین سفر خارجی به شهر بیشکک پایتخت قرقیزستان سفر کرد و در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای حضور یافت. سازمان همکاری شانگهای سازمان میان دولتی است که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تشکیل شده است. این سازمان در سال ۲۰۰۱ توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان پایه‌گذاری شد.سازمان همکاری شانگهای در حقیقت ترکیب جدید سازمان شانگهای ۵ است که در سال ۱۹۹۶ تاسیس شد اما نام آن پس از عضویت ازبکستان به سازمان همکاری شانگهای تغییر داده شد.علاوه بر اعضای اصلی، ابتدا مغولستان در سال ۲۰۰۴ و یک سال بعد ایران، پاکستان، هند و افغانستان در سال ۲۰۱۲ به‌عنوان عضو ناظر به سازمان ملحق شدند.

نقش این سازمان از زمان تاسیس آن تاکنون در منطقه افزایش یافته است و برخلاف سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و پیمان ورشو سابق، هنوز یک معاهده دفاعی چندجانبه به شمار نمی‌رود. ایران در دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد تلاش زیادی کرد تا به عضویت دائم این سازمان پذیرفته شود اما این تلاش‌ها در آن سال‌ها به‌رغم نزدیکی ایران به روسیه و چین بی‌نتیجه ماند. اما سخنان روز گذشته سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه مبنی بر احتمال عضویت دائم ایران در این سازمان می‌تواند امیدی تازه برای ایران تلقی شود. سرگئی لاوروف در یادداشتی که در یک روزنامه تاجیکستانی منتشر شد، اعلام کرد: ایران، پاکستان و هند ممکن است به زودی بتوانند به سازمان همکاری شانگهای بپیوندند. به گزارش «انتخاب»، وزیر امور خارجه روسیه همچنین گفت: در اجلاس شانگهای در دوشنبه ما در مورد شکل قانونی، اداری و شرایط اقتصادی کامل پیوستن اعضای جدید پاکستان، هند و ایران به سازمان شانگهای تصمیم‌گیری می‌کنیم. وی افزود: این مساله می‌تواند فرصتی برای آغاز توسعه این پروسه در دوران ریاست‌ روسیه باشد. لاوروف یادآور شد: ایران، پاکستان و هند تاکنون تمایل خود را برای پیوستن کامل به این سازمان اعلام کرده‌اند.

تلاش تهران و دوشنبه برای تحکیم روابط

با این تفاسیر حسن روحانی روز گذشته پس از پایان سفر دو روزه اش از آستانه پایتخت قزاقستان عازم تاجیکستان شد تا در اجلاس شانگهای شرکت کند. او با استقبال رسمی «قاهر رسول‌زاده» نخست‌وزیر تاجیکستان، «سراج‌الدین اصل اف» وزیر امور خارجه این کشور و جمعی از مسوولان سفارت ایران وارد فرودگاه بین‌المللی دوشنبه شد. روحانی در کاخ «ملت» مورد استقبال رسمی «امامعلی رحمان» رئیس‌جمهوری این کشور قرار گرفت.به گزارش «ایرنا»، در مراسم استقبال رسمی از رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، «قاهر رسول‌زاده» نخست‌وزیر، اعضای هیات دولت تاجیکستان، جمعی از سفیران کشورهای خارجی مقیم تاجیکستان از جمله «سوزان ام الیوت» سفیر آمریکا در دوشنبه نیز حضور داشتند.پس از آن مذاکرات دو جانبه حسن روحانی و امام علی رحمان‌ در کاخ ملت آغاز شد. مذاکراتی که نتیجه اولیه آن امضای اسناد دو جانبه همکاری ایران و تاجیکستان در حوزه‌های مختلف بود. به گزارش «ایرنا»، روز گذشته ۹ سند همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان با حضور روسای جمهور دو کشور در محل کاخ ملت در شهر دوشنبه امضا شد.

همچنین توربین دوم نیروگاه سنگتوده-۲ با حضور روسای جمهور ایران و تاجیکستان به صورت ویدئو کنفرانس به بهره‌برداری رسید. حسن روحانی در مراسم بهره‌برداری از توربین دوم نیروگاه سنگتوده-۲ در تاجیکستان گفت: خوشحالیم اعلام کنیم که یکی از تلاش‌های مهندسی جمهوری اسلامی ایران در این کشور به ثمر می‌نشیند و نیروگاه برق آبی افتتاح می‌شود.جمهوری اسلامی ایران در ساختمان این پروژه ۱۸۰ میلیون دلار و تاجیکستان ۴۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده است. نیروگاه سنگتوده ـ ۲ بعد از ۵/۱۲ سال بهره‌برداری از جانب ایران، به طور کامل در اختیار تاجیکستان قرار خواهد گرفت. رئیس‌جمهوری همچنین در نشست خبری مشترک با رئیس‌جمهوری تاجیکستان، با بیان اینکه ایران و تاجیکستان بخش‌هایی از یک بنای رفیع و بزرگ در منطقه هستند، گفت: دولت‌های تهران و دوشنبه تلاش دارند تا روابط خود را در همه زمینه‌ها استحکام بخشند.

اجلاس شانگهای

نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای از امروز در محل «تخت نوروز» واقع در خیابان اسماعیل سامانی در مرکز شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار خواهد شد. به گزارش خبرگزاری فارس تخت نوروز که پنج سال ساخت آن به‌طول انجامید، یک مجتمع فرهنگی و تفریحی بوده و اکنون به‌عنوان یکی از شاهکارهای معماری از آن یاد می‌کنند.

اما جدا از اهمیت تاریخی ساختمان محل اجلاس، اجلاس شانگهای با توجه به حضور کشورهای قدرتمند و صاحب‌نظر منطقه تاثیر بسزایی در آینده دیپلماتیک ایران و مشخصا سیاست خارجه ایران در قبال شرق خواهد داشت. حضور کشورهایی نظیر چین و روسیه براساس مواضعی که تاکنون نسبت به ایران در روند مذاکرات هسته‌ای کشورمان با گروه ۱+۵ داشته‌اند و گفت‌وگوهای دو جانبه مقامات روسای‌جمهوری ایران، روسیه و چین با یکدیگر برای ایران از اهمیت بسزایی برخوردار است. همچنان که از مدت‌ها پیش اخباری مبنی بر احتمال دیدار و گفت‌وگوهای دو جانبه حسن روحانی و ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه منتشر شده است که از اهمیت این دیدارها حکایت می‌کند.

بر اساس این گزارش، اجلاس سازمان همکاری شانگهای از امروز به مدت دو روز در دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار خواهد شد و سران کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، چین، روسیه، تاجیکستان و مقامات کشورهای ناظر و میهمانان اجلاس به علاوه سازمان‌های بین‌المللی در آن شرکت خواهند کرد.

پس از برگزاری این اجلاس روسیه به مدت یک سال ریاست سازمان را به عهده خواهد داشت.