احتمال دیدار ظریف و کری در نیویورک - ۲۷ شهریور ۹۳

گروه دیپلماسی: دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ با ناهار کاری وزیر خارجه ایران و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نیویورک دیروز در شرایطی برگزار شد که قرار است هفتمین دور مذاکرات جامع با هدف حل‌وفصل نهایی پرونده هسته‌ای ایران از امروز پنج‌شنبه در مقر اتحادیه اروپا در سازمان ملل به‌طور رسمی آغاز شود. این در حالی است که مایکل مان سخنگوی کاترین اشتون اعلام کرده است که دور جدید مذاکرات روز جمعه در مقر سازمان ملل آغاز خواهد شد. کارشناسان معتقدند که گفت‌وگوهای نیویورک از اهمیت ویژه برخوردار است؛ نه از جهت امکان دستیابی به توافق، بلکه از جهت روشن شدن دورنمای مذاکرات. در روزهای اخیر وندی شرمن مذاکره‌کننده ارشد آمریکا اعلام کرده است که اختلافات ایران و آمریکا همچنان حل نشده است. اشاره شرمن به ظرفیت غنی‌سازی ایران است که در روزهای اخیر مطرح شده است. در مقابل مقام‌های ارشد ایران اعلام کرده‌اند درصورت حسن‌نیت طرف مقابل به ویژه آمریکا و پرهیز از زیاده‌خواهی‌ها، دستیابی به توافق تا قبل از ۲۴ نوامبر امکان‌پذیر است. حال باید منتظر ماند و دید که آیا طرفین می‌توانند به یک وضعیت روشن برای ادامه مذاکرات و رسیدن به توافق جامع دست پیدا کنند یا خیر.

در این چارچوب محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران در راس هیاتی برای شرکت در مذاکرات هسته‌ای و حضور در نشست مجمع عمومی سازمان ملل عصر روز سه‌شنبه (ساعت ۲۳ به وقت تهران) وارد فرودگاه جان اف کندی نیویورک شد. به گزارش «ایسنا»، شصت‌ونهمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل روز سه‌شنبه به وقت محلی در نیویورک آغاز به کار می‌کند. قرار است دور تازه مذاکرات ایران و ۱+۵ در ادامه مذاکرات وین ۶، امروز پنج‌شنبه به‌طور رسمی در سطح معاونان وزیران خارجه و به سرپرستی محمدجواد ظریف و کاترین اشتون برگزار شود. ظریف را در این سفر دیپلماتیک، عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی، مجید تخت‌روانچی، معاون اروپا و آمریکا، حمید بعیدی‌نژاد، مدیرکل سیاسی و بین‌الملل و جمعی دیگر از مدیران سیاسی، حقوقی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه همراهی می‌کنند.

در همین چارچوب وزیر خارجه ایران قبل از این مذاکرات در راستای تبادل دیدگاه‌ها و نظرات روز چهارشنبه، ۲۶ شهریور در ناهار کاری با کاترین اشتون، هماهنگ‌کننده مذاکرات هسته‌ای ۱+۵ با ایران به‌طور دوجانبه دیدار کرد. همچنین دیدارهای دوجانبه میان ایران و هیات‌های ۱+۵ پیش از برگزاری مذاکرات رسمی، میان معاونان وزیران خارجه برگزار شد.

وزیر امورخارجه ایران پیش از ورود به نیویورک در گفت وگو با خبرنگاران درخصوص برنامه‌های هیات ایران قبل از سفر رئیس‌جمهور گفت: «پیش از آغاز نشست‌های عالی رتبه شصت و نهمین مجمع عمومی سازمان، دیدارهایی با اعضای گروه ۱+۵ به‌طور دوجانبه و گروهی انجام می‌شود.» ظریف افزود: «این مذاکرات با دیدار ظهر چهارشنبه با کاترین اشتون آغاز شد و در ادامه جلسات به صورت دو جانبه ادامه خواهد یافت.» ظریف همچنین با اشاره به برگزاری نشست مدیران سیاسی گروه ۱+۵ گفت: «نشست مدیران سیاسی ۱+۵ روز جمعه برگزار می‌شود.» وزیر امور خارجه همچنین گفت: «جلساتی هم با گروه‌های مطالعاتی و اتاق‌های فکر در نیویورک برنامه‌ریزی شده است که در روزهای آینده و قبل از ورود رئیس‌جمهور برگزار خواهیم کرد.»

وزیر امور خارجه همچنین قرار بود شامگاه چهارشنبه در شورای روابط خارجی آمریکا، آخرین مواضع جمهوری اسلامی ایران را درباره مسائل منطقه و جهان تشریح کند. محمد جواد ظریف همچنین صبح جمعه ۲۸ شهریور در نشست مدیران سیاسی در مقر سازمان ملل متحد حضور خواهد یافت.

اهمیت مذاکرات نیویورک

مذاکرات نیویورک، نخستین مذاکره پس از وین۶ است که قرار بود منتج به توافق جامع و نهایی شود؛ اما در نهایت به تمدید توافق مقدماتی ژنو۳ موسوم به برنامه اقدام مشترک و ادامه مذاکرات تا ۳ آذر ماه منجر شد. از این‌رو مذاکرات نیویورک اهمیتی ویژه دارد، نه از جهت امکان دستیابی به توافق بلکه از جهت روشن شدن دورنمای مذاکرات.

در مذاکرات وین۶ با حل نشدن اختلافات اصلی و اساسی، فرصت توافق در پایان توافق ۶ ماهه برنامه اقدام مشترک از دست رفت، هر چند دو طرف در این مذاکرات توانستند به پیش‌نویسی دست پیدا کنند که می‌تواند در نیویورک به نقشه راه دو طرف تبدیل شود؛ البته پیش‌نویسی با پرانتزهای بسیار. ظرفیت غنی‌سازی، تعداد سانتریفیوژها، زمان اجرای توافق جامع، رآکتور آب سنگین اراک و تاسیسات فردو. تحقیق و توسعه و تحریم‌ها از جمله اختلافاتی است که در پیش‌نویس توافق جامع در پرانتز قرار گرفته‌اند. بر این اساس با توجه به آنکه هنوز اختلافات میان دو طرف به‌طور جدی پابرجا است، انتظار اینکه در این دور ایران و گروه ۱+۵ بتوانند به توافق برسند کمی دور از ذهن به نظر می‌رسد.

در همین حال عباس عراقچی مذاکره‌کننده ارشد ایران گفت: «بعید می‌دانم با توجه به حجم موضوعاتی که باید مورد مذاکره قرار بگیرد، بتوانیم در نیویورک به توافقی دست پیدا کنیم. از این رو چون فشاری روی مذاکره‌کنندگان برای دستیابی به توافق جامع و نهایی در این دور از مذاکرات نیست، می‌توان گفت که مذاکرات از روند پرشتاب گذشته به خصوص در وین۶ برخوردار نیست و دو طرف در یک فضای آرام می‌توانند به بررسی مواضع یکدیگر بپردازند.» بنابراین نشست نیویورک می‌تواند نمایش اراده ایران و گروه ۱+۵ برای رسیدن به توافق جامع و نهایی تا پیش از پایان مهلت تعیین شده باشد.

اختلافات حل نشده است

همزمان با این فراز و فرودها، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا گفت که اختلافات اساسی میان ایران و آمریکا در مذاکرات هسته‌ای هنوز حل نشده است. به گزارش «ایسنا»، وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا گفت: «در حالی‌که دو ماه تا پایان ضرب‌الاجل ۲۴ نوامبر در مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ باقی مانده اختلافات میان ایران و آمریکا هنوز حل نشده است.» بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، شرمن افزود: «دو کشور در این مذاکرات فاصله زیادی از یکدیگر دارند و ایرانیان مواضعی بسیار متفاوت از آنچه از نظر آمریکا قابل قبول است اتخاذ کرده‌اند.»

عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا یادآور شد: «من انتظار دارم که در روزهای آینده ایران برای متقاعد کردن جهان در مورد مناسب بودن ظرفیت غنی‌سازی اورانیومش تلاش کند، چون در حال حاضر این ظرفیت قابل قبول نیست.» او تاکید کرد: «اگر چنین بود ما در این مذاکرات سخت و پرزحمت شرکت نمی‌کردیم.»

شرمن ادامه داد: «جهان درصورتی که ایران گام‌های متقاعدکننده و شفاف برای اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه‌ هسته‌ای‌اش در حال حاضر و آینده را بردارد با تعلیق و رفع تحریم‌ها علیه این کشور موافقت خواهد کرد.» او تاکید کرد که باید اطمینان حاصل کنیم درصورت اقدام تهران برای زیر پا گذاشتن تعهداتش فرصت کافی برای شناسایی آن وجود دارد، به‌طوری‌که هیچ شانسی برای موفقیت در این زمینه وجود نداشته باشد. شرمن علاوه‌ بر این مدعی شد: «طرح آمریکا و هم‌پیمانانش با هدف دستیابی به توافق نهایی تا ضرب‌الاجل ۲۴ نوامبر منصفانه، انعطاف‌پذیر و مبتنی بر نیازهای غیرنظامی ایران است.»

دیدار دوجانبه ظریف و کری

گزارش شده است که همچون سال گذشته، احتمال مذاکرات میان وزیران خارجه ایران و ۱+۵در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل وجود دارد. در همین ارتباط سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت که برنامه دیدارهای وزیر خارجه در حاشیه این اجلاس و مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ هنوز کامل نشده است.

به گزارش «ایسنا»، ماری هارف، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری هفتگی خود گفت: «همان‌طور که می‌دانید سال گذشته وزرای خارجه ایران و ۱+۵ دیداری با یکدیگر داشتند و جان کری نیز با همتای ایرانی‌اش دیداری دوجانبه برگزار کرد، اما هنوز برنامه‌ای برای دیدار دوجانبه مجدد آنها تعیین نشده است. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا تاکید کرد: «من دیدار دوجانبه آنها را در چارچوب مذاکرات هسته‌ای غیرمحتمل نمی‌دانم.»

هارف در مورد همکاری ایران و آمریکا برای مقابله با داعش، نیز گفت که ایران و عراق روابط دیرینه‌ای با یکدیگر دارند و به همین دلیل ما هنوز آماده گفت‌وگو با ایران درباره داعش هستیم. او تاکید کرد: «همان‌طور که پیش از این هم گفته‌ام ما هیچ همکاری نظامی با ایران نداریم اما از آنجایی که ایران و عراق روابط قدیمی با یکدیگر دارند ما می‌گوییم که حاضریم با ایران در مورد شرایط این کشور گفت‌وگو کنیم.»

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا افزود: «داعش تهدیدی است علیه ایران و دیگر کشورهای منطقه، اما مقابله با آن در عراق و سوریه دو مقوله جداگانه است. ما با ایرانی‌ها در عراق همکاری نداریم اما گفت‌وگو با آنها به معنی همکاری نیست.»

تعهد 1+5 برای دستیابی به توافق

همزمان با آغاز مذاکرات هسته‌ای در نیویورک، مایکل تاتام مشاور سیاسی هیات ماموریت بریتانیا در سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای اعلام کرد که گروه ۱+۵ خود را به دست یافتن به توافق جامع با ایران متعهد می‌داند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت امور خارجه بریتانیا، مایکل تاتام گفت: «مذاکرات بین ایران و گروه ۱+۵ برای دست یافتن به توافق نهایی به لحظه حساسی رسیده است.»

او در این بیانیه خطاب به شورای امنیت سازمان ملل درخصوص عملکرد کمیته ۱۷۳۷ این سازمان (کمیته نظارت بر تحریم‌های ایران) یادآور شد: «همچنان خود را برای رسیدن به توافق پیش از ۲۴ نوامبر (۴ آذر) متعهد می‌دانیم و مذاکرات در روزهای آینده در نیویورک پی گرفته خواهد شد.»

تاتام می‌افزاید: «پیشرفت‌هایی به دست آمده است و ما باور داریم توافق ممکن است، اما اکنون بسیار ضروری است که ایران انعطاف‌پذیری بیشتری از خود درمورد دامنه برنامه هسته‌ای اش نشان دهد به‌ویژه در مورد غنی‌سازی. ایران باید فعالانه‌تر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای رفع نگرانی‌ها در مورد ابعاد احتمالی برنامه هسته‌ای همکاری کند.»

این مقام بریتانیایی تاکید کرد: «آمریکا و اتحادیه اروپا همزمان به کاهش تحریم‌ها به شکلی که در توافق اقدام مشترک آمده است ادامه می‌دهند.» تاتام اضافه کرد: به همین دلیل ایران باید به شکل جدی برای رسیدن به توافق جامع همکاری کند و ما به اجرای این تحریم‌ها متعهد هستیم. بریتانیا یافتن راهکاری مسالمت‌آمیز بر اساس مذاکره را برای حل مساله هسته‌ای ایران مسوولیت خود می‌داند. مذاکرات مستمر در زمینه رسیدن به توافق هسته‌ای بهترین راهکار در سال‌های اخیر برای رسیدن به این امر بوده است. ما همچنان همه تلاش‌ها را برای رسیدن به توافق جامع ادامه می‌دهیم و انتظار مشابه را از ایران داریم.

سررسید سومین قسط دارایی‌های ایران

سومین قسط از ۸/۲ میلیارد دلار دارایی‌های بلوکه شده دیروز چهارشنبه برابر با ۱۷سپتامبر سررسید شد تا در مجموع حدود ۶/۵ میلیارد دلار از دارایی‌های کشور آزاد و دریافت شود.

به گزارش «ایرنا»، بعد از اینکه در پی توافقات هسته‌ای ایران و ۱+۵ حدود ۲/۴میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده حاصل از فروش نفت ایران در دور اول در هشت مرحله آزاد و به حساب بانک مرکزی واریز شد با تمدید زمان مذاکرات و توافقات انجام شده قرار بر این شد تا ۸/۲ میلیارد دلار دیگر از منابع ارزی کشور در ۶ قسط آزاد شده و در اختیار بانک مرکزی قرار گیرد.

براین اساس توافق شد تا این ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار از دهم مردادماه سال جاری تا دوم آذر ماه در اقساط ۴۰۰ و ۵۰۰میلیون دلاری به کشور بازگردد که تاکنون نیز دو قسط اول به مبلغ یک میلیارد دلار در دهم مرداد و سوم شهریور ماه آزاد و طبق اعلام بانک مرکزی تا قبل از سیزدهم ماه جاری واریز شده است.

برهمین اساس در چارچوب مرحله دوم توافقات ژنو مبنی بر انتقال ۸/۲ میلیارد دلار از منابع مسدود شده بانک مرکزی، اقساط اول و دوم معادل یک میلیارد دلار از حساب بانک مرکزی در کشور ژاپن به حساب بانک مرکزی در کشور عمان واریز شده است. بنابر زمانبندی انجام شده و همزمان با ۲۶ شهریورماه یک قسط ۴۰۰ میلیون دلاری دیگر سررسید و باید آزاد شود.

موعد مابقی اقساط باقیمانده نیز به‌گونه‌ای است که قسط چهارم ۵۰۰ میلیون دلار در روز ۱۸ مهر ۱۳۹۳ (۱۰ اکتبر ۲۰۱۴)، قسط پنجم ۵۰۰ میلیون دلار در روز ۱۲ آبان ۱۳۹۳ (۳ نوامبر ۲۰۱۴)و قسط ششم ۴۰۰ میلیون دلار در روز دوم آذر ۱۳۹۳ (۲۳ نوامبر ۲۰۱۴) خواهد بود که فاصله زمانی سه هفته تا یک ماهه‌ای بین اقساط وجود دارد.