ظریف در دیدار با سعودالفیصل خبر داد
گشایش فصل تازه در روابط ایران و عربستان
گروه دیپلماسی- کامران کرمی؛ بالاخره پس از فراز و فرودهای فراوان و گذشت یک‌سال از وعده رئیس‌جمهوری ایران برای بهبود روابط با ریاض، وزیر خارجه ایران در بحبوحه مذاکرات هسته‌ای نیویورک با همتای عربستانی خود در سازمان ملل دیدار و گفت‌وگو کرد. همزمان حسن روحانی نیز در پیامی، ضمن تبریک روز ملی عربستان، ابراز امیدواری کرد که شاهد همکاری‌های بیشتر میان دو کشور باشیم. رسانه‌های خبری انجام این دیدار را زمینه‌ساز سفر آینده حسن روحانی به ریاض می‌دانند. سفری که در مقطع کنونی و به گفته تحلیلگران دارای ضرورت‌های راهبردی در بحبوحه بحران‌های منطقه و گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و ۱+۵ است. کارشناسان معتقدند با روی کار آمدن دولت جدید و بهبود روابط ایران با دولت‌های غربی و منطقه، سعودی‌ها تلاش برای ترمیم روابط با ایران را هر چند احتیاط‌آمیز در دستور کار قرار داده‌اند. در این ارتباط محمدجواد ظریف و سعود الفیصل، وزیران خارجه ایران و عربستان سعودی، ۳۰ شهریور ماه در نیویورک دیدار و درمورد آخرین تحولات منطقه و جهان و مناسبات دو کشور گفت‌وگو کردند. ظریف این دیدار را «گشایش فصلی تازه» در روابط دو کشور نامیده است. از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی، این اولین بار است که یک مقام ارشد ایران با وزیر خارجه عربستان دیدار می‌کند. پیشتر هم حسین امیر عبداللهیان معاون ظریف در سفر به عربستان با سعود الفیصل دیدار کرده بود. وزیران خارجه عربستان و ایران در نیویورک به سر می‌برند، جایی که نشست عمومی سازمان ملل متحد برگزار می‌شود و حسن روحانی نیز برای شرکت در آن رهسپار ایالات متحده شده است. به گزارش «ایرنا»، ظریف پس از این دیدار یک ساعته که روز یکشنبه انجام شد، گفت: «از نظر من و سعودالفیصل این دیدار سرفصل تازه‌ای در روابط دو کشور خواهد بود.» او افزود: «ما امیدواریم که این فصل تازه در راستای برقراری صلح و امنیت منطقه‌ای و جهانی و پاسداری از منافع همه ملت‌های مسلمان جهان فصلی ثمربخش باشد.»
سعودالفیصل نیز در پی این دیدار، با بیان اینکه ما از اهمیت و حساسیت این بحران و فرصتی که برای مقابله با آن پیش رو داریم، آگاه هستیم، گفت: «معتقدیم با استفاده از این فرصت مغتنم و اجتناب از اشتباهات گذشته می‌توانیم در مقابله با این بحران بسیار حساس به توفیق برسیم.» الفیصل افزود: «هر دو کشور در منطقه کشورهای با نفوذی هستند و همکاری میان آنها اثرات غیرقابل‌انکاری در استقرار صلح و امنیت منطقه‌ای و جهانی خواهد داشت.» هرچند در این دیدار اشاره مستقیمی به «بحران» نشده است، اما به نظر می‌رسد رئیسان دستگاه دیپلماسی دو کشور، ازجمله در مورد تنش‌ها و بحران ناشی از پیشروی داعش گفت‌وگو کرده‌اند. در همین ارتباط خبرگزاری رسمی عربستان سعودی نیز گزارش داده است دو مقام دولتی درمورد مسائل مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی و منافع مشترک خود گفت‌وگو کرده‌اند. ایران و عربستان سعودی بر سر مسائل منطقه‌ای ازجمله در سوریه، بحرین، یمن، لبنان و عراق دارای دیدگاه‌های متفاوت و بعضا اختلاف‌برانگیز هستند که در سال‌های اخیر موجبات تنش در روابط دو کشور را فراهم آورده است. روابط تهران و ریاض در سه سال پایانی دولت دهم و پس از آغاز موج تحولات اعتراضی جهان عرب موسوم به بهار عربی در سال ۲۰۱۱ وارد فضایی از تنش شد. حرکت اعتراضی شیعیان در بحرین و مداخله عربستان در این کشور و از سوی دیگر دفاع ایران از نظام سیاسی سوریه و تلاش عربستان برای سرنگونی آن مهم‌ترین چالش‌های پیش آمده در روابط دو کشور در چند سال اخیر بوده است. با آغاز به کار دولت یازدهم و تاکید حسن روحانی به بهبود روابط با همسایگان به‌ویژه عربستان، نشانه‌های امیدوارکننده در این باره بروز پیدا کرد، به‌طوری که برخی دولت‌های عربی از نشانه‌های گرم شدن روابط دو کشور استقبال کردند و حتی برخی همچون کویت و عمان از احتمال میانجی‌گری در روابط تهران- ریاض خبر دادند. در پی پیشروی‌های اخیر داعش و اعلام خلافت اسلامی، ریاض و تهران در مخالفت با این گروه با هم همسو هستند. عربستان سعودی در ائتلافی قرار دارد که آمریکا و متحدانش علیه این گروه رادیکال برپا کرده‌اند. مقامات وزارت خارجه عربستان پیشتر از ظریف برای سفر به آن کشور دعوت کرده بودند، اما این سفر به دلیل همزمانی این سفر با گفت‌وگوهای هسته‌ای انجام نشد. تحلیلگران معتقدند اعلام دعوت عربستان از وزیر خارجه ایران، مهم‌ترین نشانه تحول در مناسبات دو کشور طی یک سال گذشته است. در این زمینه اندیشکده آمریکایی استراتفور گزارش داد که دعوت سعود الفیصل از ظریف، می‌تواند نشانه این باشد که ریاض نیاز به گفت‌وگوی مستقیم با رقیب دیرینه‌اش را درک کرده است. این اندیشکده آمریکایی می‌نویسد که روند رو به جلوی مذاکرات هسته‌ای ایران و تغییر موضع عربستان در قبال تروریست‌های تکفیری، از دلایل عمده تصمیم ریاض برای آغاز روابط دیپلماتیک و رسمی با تهران است. پیشتر هم روزنامه الرای العام کویت به نقل از یک مقام ایرانی نوشت که زمان دیدار میان مسوولان ایران و عربستان نزدیک شده است. این در حالی است که در چند ماه اخیر مذاکراتی در سطوح پایین‌تر بین مقامات تهران و ریاض در جریان بوده است.
تبریک روحانی به ملک عبدالله
همزمان با دیدار ظریف و الفیصل، رئیس‌جمهوری ایران در پیامی به پادشاه عربستان سعودی، فرا رسیدن روز ملی این کشور را به وی، دولت و ملت عربستان سعودی تبریک گفت. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، حسن روحانی در این پیام خطاب به «عبدالله بن عبدالعزیز آل‌سعود» ابراز امیدواری کرد که در پرتو وحدت و همدلی و با بهره‌گیری از مشترکات عمیق دینی، فرهنگی و تاریخی دو ملت، همکاری‌های برادرانه میان دو کشور به‌طور روزافزون گسترش یابد.
زمینه‌سازی سفر روحانی به عربستان
همچنین یک روزنامه لبنانی دیدار وزرای خارجه ایران و عربستان در نیویورک را زمینه‌ساز سفر رئیس‌جمهور ایران به ریاض می‌داند. به گزارش خبرگزاری «تسنیم»، روزنامه الجمهوریه چاپ لبنان نوشت که دیدار سعود الفیصل با محمدجواد ظریف زمینه سفر احتمالی حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران به عربستان در ماه آینده میلادی را فراهم خواهد کرد.
ایجاد ثبات در لبنان
از سوی دیگر دیریک بلامبلی، نماینده سازمان ملل در امور لبنان گفت که ایران و عربستان به دنبال ایجاد ثبات در لبنان هستند. به گزارش «ایسنا»، بلامبلی در مقاله‌ای در روزنامه لبنانی السفیر با اشاره به سفرش به ایران و عربستان نوشت که این سفر درباره بررسی چگونگی تثبیت اوضاع در لبنان بوده است. او افزود که هدف اصلی از انجام این سفرهای سازمان مللی دستیابی به حمایت بین‌المللی گسترده درخصوص لبنان و توجه و اهتمام دو کشور تاثیرگذار منطقه‌ای بود. بلامبلی در بخش دیگری از این مقاله آورده است که شاید بارزترین چیزی که در سفرش به این دو کشور شنیده باشد، خواست دو کشور به ایجاد ثبات در لبنان و حمایت آنها از دولت آن است. او افزود که دو کشور برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری (در لبنان) را امری ضروری می‌دانستند. در پایان می‌توان گفت که شرایط جدید پیش روی منطقه، تهران و به‌خصوص ریاض را واداشته راه تعامل دیپلماتیک را برگزینند؛ البته به دلیل پیچیدگی‌های روابط دو کشور و شرایط بحرانی منطقه، نمی‌توان شاهد یک گشایش تمام‌قد بود، بلکه در آینده‌ای قابل‌پیش‌بینی، می‌تواند تنش‌ها را به میزان زیادی قابل کنترل سازد.
ارسال نظر