معافیت ۵ ساله معاینه فنی خودرو لغو می‌شود

سال تحصیلی جدید درشهر تهران با هوای ناسالم آغاز شد.این درحالی است که عامل 80 درصد آلایندگی‌های کلانشهرها وسایل نقلیه فاقد معاینه فنی هستند. سه سال پیش بود که خبرمعافیت پنج‌ساله خودروها ازگرفتن معاینه فنی مطرح شد. قانونی که بعد از تصویب آن تازه نمایندگان مجلس را به این فکر انداخت که چرا با تصویب آن تمامی تلاش‌های سال‌های اخیر خود را برای کاهش آلودگی هوا در تهران و سایر شهرها و کلانشهرهای کشور به هدر دادند و کارشناسان محیط‌زیست و مدیران شهری این قانون را یکی از اشتباهات تاریخی مجلسیان بر شمردند.
اما با وجود هم‌صدایی همه نهادهای مسوول و تصمیم‌گیر همچنان به قوت خود باقی مانده است.بر اساس آمارها ۷۰ درصد ظرفیت مراکز معاینه فنی خالی است؛ این در حالی است که این مراکز می‌توانند روزانه به بیش از ۶ هزار خودرو سرویس‌دهی کنند.
ولی‌الله آذروش، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروها در این رابطه می‌گوید: در حالی که در شهرهای دیگر با انجام معاینه فنی و اعمال استاندارد یورو 3 و 4 از یکسو و اجباری کردن زمان معاینه فنی در کمتر از یک سال توانسته‌اند وضعیت هوای سالم را بهبود ببخشند، ما همچنان در حال بررسی بازگشت به قانون 2 ساله شدن معاینه فنی هستیم. این در حالی است که آمارهای آلودگی هوا در شهر ما نگران‌کننده است و در سال 92 شهروندان تنها سه روز هوای سالم تنفس کرده‌اند و بیش از 160 روز هوا در شرایط ناسالم بوده است.
او با اعلام اینکه آمار وزارت بهداشت در سال ۹۲ حاکی از آن بوده است که ۳هزار و ۷۰۰ فوت مشکوک ناشی از آلودگی و آلایندگی‌های سطح تهران بوده است، می‌گوید: برنامه‌ریزی باید به سمت و سوی سیاست‌گذاری‌هایی برود که منجر به بهبود وضعیت کنونی شود. چراکه شرایط کنونی نامطلوب است و نبود قانون مدون و مشخص سبب شده است تا با تصویب یک قانون بدون کارشناسی لازم عمر معاینه فنی از دو سال به پنج سال افزایش پیدا کند. این تغییر قانون موجب افزایش آلایندگی و از همه مهم‌تر پایدار شدن هوای ناسالم در شهرها به‌ویژه تهران شده است.
آذروش ادامه می‌دهد: در این راستا شهرداری تهران پیگیری‌‌هایی را از طرف دولت داشته است. آنچنان که لایحه‌ای به دولت تقدیم شده که براساس آن قانون معاینه فنی که غیرکارشناسی بوده و از نظر زیست ‌محیطی غیرمعقول است تغییر کرده و از 5 سال به 2 سال بازگردد. امیدواریم با توجه به پیگیری‌های صورت گرفته این قانون تا پایان امسال در مجلس به تصویب برسد.
۲میلیون و ۷۰۰ هزار خودرو در تهران فاقد معاینه فنی هستند که علاوه بر افزایش آلایندگی باعث ایجاد تصادفات و تراکم ترافیک در تهران می‌شوند. این درحالی است که ۲۴ درصد آلودگی هوای شهر تهران و ۴۹ درصد آلودگی صوتی توسط صاحبان کارخانه‌های تولیدکننده و مالکان موتورسیکلت‌ها رقم می‌خورد که بدون رعایت استانداردهای تعریف شده و حتی پایین‌تر از استانداردها اقدام به تولید و استفاده از این موتورسیکلت‌ها می‌‌کنند.
رئیس ستاد معاینه فنی خودروهای تهران معتقد است: 37 درصد تصادفات سطح تهران به موتورسیکلت‌ها اختصاص دارد و این در حالی است که 55 درصد از مرگ و میر موتورسواران به دلیل عدم رعایت موارد ایمنی در موتورسیکلت‌ها و نقص فنی است.به جز مدیریت شهری و مسوولان محیط‌زیست، نمایندگان مجلس نیز بر تاثیر تغییر این قانون بر آلودگی هوا و افزایش تصادفات تاکید دارند. بر اساس گزارشی که مرکزپژوهش‌های مجلس به تازگی منتشر کرده است یکی از عوامل مهم بروز حوادث راهنمایی و رانندگی در سطح شهر‌ها و جاده‌های کشور نقایص فنی وسایل نقلیه بوده و براساس گزارش شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، 33 درصد از خودروهایی که در سال 1391 به مراکز معاینه فنی مراجعه کرده‌اند، دارای نقص ایمنی موثر بوده‌اند.نکته مهم دیگر سطح کیفی خودروهای داخلی است که به‌رغم تصویب قانون«ارتقای کیفی خودرو و سایر کالاهای صنعتی»، هنوز با تحقق کامل این قانون و استانداردهای جهانی فاصله زیادی وجود دارد. برای مثال می‌توان به اختلاف زیاد میانگین نمرات منفی خودروهای سبک تولید داخل با خودروهای مشابه خارجی اشاره کرد. به‌طوری که میانگین نمره منفی تعداد محدودی از خودروهای داخلی در فاصله 3 تا 20 قرار می‌گیرد و در مقابل میانگین نمرات منفی اکثر خودروهای ساخت داخل حدود 60 تا 90 گزارش شده است.
ازسویی با توجه به کیفیت خودروهای تولید داخل و تجربه سایر کشورها که موضوع معاینه فنی پس از اتمام دوره گارانتی قابلیت اجرایی پیدا می‌کند، می‌توان نتیجه گرفت که خودروهای نو تولید داخل کشور باید پس از اتمام دوره ضمانت شرکت‌های خودرو‌ساز یعنی ۲ سال به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند تا مورد پایش فنی قرار گیرند. بنابراین همزمان با الزام قطعه‌سازان و شرکت‌های خودرو‌ساز داخلی به تولید محصولاتی با کیفیت مطلوب‌تر، کوتاه شدن زمان معافیت خودروهای تولیدی الزامی است.مطالعات تطبیقی نشان می‌دهد با وجود ساخت و تولید خودرو در کشورهای صنعتی با قابلیت متناسب با استانداردهای جهانی و سطح کیفی بالا، انجام فرآیند معاینه فنی را به‌عنوان راهکاری جهت کنترل ایمنی و میزان انتشار آلاینده‌ها در دوره‌های زمانی مشخص الزامی کرده‌اند. برای مثال در کشورهای آلمان، انگلستان، ترکیه و برزیل زمان اولین مراجعه ۳ سال پس از تولید و پس از آن به‌صورت سالانه (ترکیه هر دو سال) است. در مجموع ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که به‌رغم استانداردهای بالا در کشورهایی چون آلمان و انگلستان و وضعیت مطلوب آنها در مقایسه با ایران در زمینه شاخص‌هایی مانند آلودگی هوا (آلمان رتبه ۱۰۰، انگلستان رتبه ۹۰، ایران رتبه ۷) و میزان تلفات جاده‌ای (آلمان ۴۰۰۰ کشته، انگلستان ۲۳۰۰ کشته و ایران ۲۳۰۰۰ کشته)، درحال حاضر مدت زمان معافیت معاینه فنی برای خودروهای نو در این کشورها از ایران کمتر است.مرکز پژوهش‌های مجلس این‌گونه نتیجه‌گیری کرده است که «مقایسه تطبیقی انجام معاینات فنی در ایران و سایر کشورها و دلایلی ازجمله ارتقای ایمنی، کاهش تصادفات، کاهش آلودگی هوا و مصرف بهینه سوخت نشان می‌دهد که اصلاح ماده (۹) قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مبنی‌بر کاهش مدت معافیت معاینه فنی خودروهای نو از ۵سال به ۲ سال ضرورت دارد.»اما قانون پنج ساله شدن معاینه فنی خودرو‌ها چه زمانی تغییر می‌کند؟ آذروش درباره مذاکرات صورت گرفته با نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای تغییر قانون کنونی معاینه فنی می‌گوید: یکی از مباحث اصلی مذاکرات سن معاینه فنی بوده است. در این راستا لایحه تغییرات پیش از تعطیلات تابستانی به مجلس ارائه شده و در نوبت بررسی طرح لوایح قانونی قرار گرفته است که ما امیدواریم تاپایان امسال شاهد تصویب تغییر قانون مدت زمان معاینه فنی از ۵ به ۲ سال باشیم.