سخنرانی مبنای روابط کشورها نیست

گروه خبر: مخالفان دولت دوباره دست به کار شده‌اند. این بار بهانه آنها، دیدار حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران با دیوید کامرون نخست‌وزیر بریتانیا در حاشیه شصت و نهمین نشست سازمان ملل است. همزمان انتشار اخباری مبنی بر محتوای سخنرانی محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه در شورای روابط خارجی آمریکا موجب شده‌ است تا برخی از نمایندگان مجلس از یکسو و برخی رسانه‌های حامی جریان مخالف دولت از سوی دیگر، یک بار دیگر وزیر امور خارجه را هدف انتقادهای تازه خود قرار دهند. تا آنجا که روز گذشته، بهرام بیرانوند، نماینده مردم خرم‌آباد در مجلس شورای اسلامی، از محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه خواست درباره اظهارات منتسب به او در شورای روابط خارجی آمریکا اظهارنظر و آن را تکذیب کند. در همین حال، روز سه‌شنبه، کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس در بیانیه‌ای به وزارت خارجه توصیه کرده تا عذرخواهی رسمی دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا، به دلیل آنچه مواضع «‌توهین‌آمیز» خوانده شده، از ارتقای روابط با این کشور خودداری کند. به نظر می‌رسد توضیحات و دفاعیات حسن روحانی رئیس‌جمهوری در بازگشت از سفر‌ش به نیویورک، در مورد دیدارش با کامرون و اینکه لندن خواهان این دیدار بود‌ه است هم نتوانسته شدت انتقادهای مخالفان عملکرد دیپلماسی ایران را کمتر کند.

البته این تنها مخالفان همیشگی دولت نیستند که اظهارات کامرون پس از دیدارش با روحانی در مجمع عمومی ساز‌مان ملل را محکوم کرده‌اند. علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی و علی‌اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری هم در سخنانی به مواضع کامرون واکنش نشان داده‌اند. همه این واکنش‌ها به سخنان تند و تعجب‌آور نخست‌وزیر انگلیس در شرایطی رخ می‌دهد که دولت یازدهم از سال گذشته، تلاش برای بهبود رابطه با بریتانیا و باز‌گشایی سفارتخانه‌های دوکشور را در دستور کار خود قرار داده است. سال گذشته و در حاشیه شصت و هشتمین نشست ساز‌مان ملل متحد در نیویورک، آغاز ارتباط مجدد تهران و لندن بود. در واقع دیدارهای سایمون گس، نماینده ویژه بریتانیا در گروه ۱+۵ با محمد جواد ظریف، قفل یک رابطه تاریک را شکست و دو کشور برای برقراری روابط در سطحی عالی‌تر به توافق رسیدند. انتقاد مخالفان هم از همان زمان آغاز شد. با این حال، تهران و لندن روابط خود را به شکلی کاملا محافظه‌کارانه به دلیل همه بدبینی‌هایی که در سال‌های گذشته نسبت به هم داشتند، آغاز کردند. اگر سیاست‌های خصمانه بریتانیا در ارتباط با ایران در سال‌های گذشته آغاز‌گر روابط بدبینانه دو کشور به هم بود، حمله به سفارت بریتانیا در تهران و اشغال آن در سال ۹۰ نقطه اوج این روابط بدبینا‌نه بود که در نهایت به قطع کامل روابط دو کشور و بسته شدن سفارتخانه‌های دو کشور منتهی شد. با این همه، دولت یازدهم همگام با مذاکرات هسته‌ای، برقراری ارتباط مجدد با بریتانیا را در راستای بهبود روابطش با دنیا در دستور کار خود قرار داد. این روابط تا آنجا پیش رفت که حتی احتمال بازگشایی کامل سفارتخانه‌ها هم قوت گرفت، تلاش‌هایی که البته تاکنون ناکام مانده‌است. اکنون به نظر می‌رسد اظهارات نسنجیده، غیردیپلماتیک و نادرست کامرون یک بار دیگر تقابل را داغ کرده و آب به آسیاب تندروهای داخلی ریخته باشد.

کامرون در جریان سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، روز چهارشنبه ۲۴ سپتامبر، خواستار تغییر سیاست ایران شده بود تا به گفته او این کشور بتواند به‌عنوان بخشی از راه حل مبارزه با افراط‌گرایی در منطقه خاورمیانه ایفای نقش کند نه قسمتی از مشکل.

نخست‌وزیر بریتانیا همچنین با اشاره به دیدارش با حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در نیویورک، گفته بود که بین دو طرف اختلاف دیدگاه‌های زیادی وجود دارد.

او از «حمایت ایران از سازمان‌های تروریستی، برنامه اتمی و نحوه رفتار با شهروندان ایرانی» به‌عنوان مسائلی یاد کرد که باید تغییر کنند.

پاسخ سخنگوی دولت به منتقدان

همین سخنان کافی بود تا یک بار دیگر آتش تقابل افروخته شود البته این بار میان مخالفان عملکرد دیپلماسی دولت یازدهم با دولت.

از این رو روز گذشته، سخنگوی دولت در رابطه با نحوه‌ ارتباط ایران با بریتانیا با توجه به اظهار‌نظر‌های اخیر نخست‌وزیر این کشور نسبت به ایران به نوعی به منتقدان دولت پاسخ داد. او گفت: «روابط بین دو کشور بر اساس یک مصاحبه یا سخنرانی از سوی طرفین شکل نمی‌گیرد، بلکه ملاحظات و منافع ملی و بلند‌مدت مد‌نظر است.»

به گزار‌ش «ایسنا» محمد‌باقر نوبخت در حاشیه جلسه دیروز هیات دولت در جمع خبرنگاران در رابطه با سخنان اخیر نخست‌وزیر بریتانیا نسبت به ایران گفت: «یک سخنرانی را می‌توان با یک سخنرانی جواب داد. پس هر مطلبی که گفته می‌شود، می‌توانیم جواب متناسبی به آن بدهیم، اما آنجا که قرار است روابط تنظیم شود در چارچوب قانون و مصالح ملی عمل خواهیم کرد.»

با سخنان روز گذشته سخنگوی دولت به نظر می‌رسد که تفسیر بازگشت روابط ایران و بریتانیا به «نقطه صفر» یا همان چیزی که مد نظر مخالفان دولت است، برای دولت یازدهم معنا نداشته باشد چون دولت عزم خود را برای ارتباط خوب با دنیا جزم کرده است.

بخش دیگری از سخنان دیروز نوبخت نیز به پاسخ به پرسشی در مورد صحبت‌های ظریف در شورای روابط خارجی آمریکا مربوط می‌شد. نوبخت در این باره نیز گفت: «متن صحبت‌های ایشان را ندیده‌ام، اما تردیدی ندارم که آقای ظریف دپیلمات باتجربه و هوشمندی هستند که مطالب را براساس واقعیت‌ها و منافع ملی مطرح می‌کند.»

دفاع از روحانی

اما در شرایطی که مخالفان دولت این روزها سخنان کامرون و مواضع ظریف در شورای روابط خارجی آمریکا را بهانه تازه خود برای انتقاد از عملکرد دولت قرار داده‌اند، روز گذشته کمال‌الدین پیرموذن، نماینده مردم اردبیل در نطق پیش از دستور خود، با اشاره به سخنان رئیس‌جمهور در نیویورک گفت: «گام‌های بلند دولت را برای رشد اقتصادی در داخل و برداشتن تحریم‌ها در خارج ارج نهیم و همه رشته‌های هنرمندانه غرورآفرین رئیس‌جمهور مقتدر ایران را در سفر به نیویورک به خاطر اظهارات سخیف نخست‌وزیر ذلیل بریتانیا پنبه نکنیم. به خود بیایید؛ امروز رئیس‌جمهور آمریکا در سازمان ملل متحد به حقانیت ایران اعتراف کرد و حق تولید سوخت لازم برای ایران را قائل شد. دنیا اعتراف کرد نمی‌توانند بدون ایران مقتدر داعش را از بین ببرند.»

همچنین به گزارش «ایرنا» علی‌اکبر ولایتی، مشاور بین‌الملل مقام معظم رهبری نیز روز سه‌شنبه پس از دیدار با رئیس مجلس نمایندگان ایرلند، با اشاره به سخنان اخیر کامرون گفت: «او حرف‌های نامربوطی زده که لایق خودش است.»

او گفت: «انگلیسی‌ها بیشتر از آن نزد مردم ما بدنام هستند که با حرکات منافقانه بخواهند تغییر عقیده دهند چون از یکسو درخواست ملاقات با رئیس‌جمهور ما را دارند و آنگونه که آقای روحانی برای بنده نقل کرد، بسیار قاطع با او برخورد کردند.»

او افزود: «از طرف دیگر انگلیسی‌ها برای خوشایند آمریکا حرف‌های نامربوط می‌زنند که البته اشتباه می‌کنند.»

در خبری دیگر به گزارش «ایرنا» روز گذشته علی ایرانپور، نماینده مردم مبارکه در مجلس شورای اسلامی در نطق پیش از دستور خود در مجلس، از رئیس‌جمهوری به دلیل اتخاذ مواضع اصولی در سازمان ملل تقدیر کرد.