گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: این روزها بازار جهانی نفت با روند با‌ثباتی مواجه شده که پیش از این و طی یک ماه گذشته بهای این محصول با رفتاری هیجانی هر روز با کاهش بیشتری مواجه می‌شد. روز گذشته نیز تا لحظه تنظیم این گزارش نفت سبک آمریکا با نوسانات اندکی در فاصله ۸۲ تا ۸۳ دلار تغییر قیمت داد. به نظر می‌رسد قیمت تعادلی کنونی نفت برنت نیز در مرز ۸۶ دلار باشد. در واقع با انتشار گزارش‌هایی که برخی از معتبرترین بانک‌های بین‌المللی منتشر کردند، هیجانات از بازار رفته است. در آخرین روزهای هفته گذشته در پی اخباری که از کاستن بهای نفت توسط اعضای اوپک منتشر ‌شد، مشتریان نفت به امید کاهش بیشتر بهای آن از بازارها کناره‌گیری کردند که این به افت بیشتر بهای نفت منجر شد؛ تا‌جایی که نفت آمریکا برای اولین بار از سال ۲۰۱۱ تا کنون به زیر ۸۰ دلار در هر شبکه رسید. گلدمن ساکس، شرکت خدمات مالی و بانکداری آمریکایی، در پی سقوط‌های پیاپی بهای نفت گزارشی منتشر کرده که در آن با اشاره به اینکه بازار وارد فاز گاوی شده است، اعلام کرد که افت قیمت نفت خیلی سریع‌تر و هیجانی‌تر از پیش‌بینی‌ها رخ داده است. در واقع گلدمن‌ساکس اعلام کرد مازاد عرضه بازار نفت به قدری نیست که چنین افت سریع و زیاد قیمتی را در پی داشته باشد. بانک بین‌المللی بی.ان.پی نیز در گزارشی تحلیلی مشابه گلدمن ساکس ارائه کرده است. با انتشار این دو گزارش کاهش قیمت هیجانی نفت فعلا متوقف شده است. در این بین اخبار مثبت و منفی زیادی از وضعیت اقتصادی و میزان عرضه و تقاضای نفت منتشر می‌شود که چندان روی بازار اثر گذار نیست. بنابر این آخرین هفته مهر‌ماه هفته مثبتی برای نفت بود به‌طوری که نفت آمریکا در این هفته(از ۲۳ تا ۳۰ مهر) با ۲ دلار افزایش، رشد ۳۵/۲ درصدی را ثبت کرده است. مهم‌ترین‌ خبر اقتصادی در این هفته که به رشد قیمتی اندکی در بازار نفت منجر شد، انتشار خبر رشد اقتصادی چین بود. هرچند که رشد اقتصادی این کشور در سه ماهه سوم ۲۰۱۴ میلادی نسبت به سه ماهه دوم کاهش داشته اما از پیش‌بینی‌های قبلی بیشتر بوده است. چین رشد اقتصادی ۳/۷ درصدی را در سه ماهه سوم سال ۲۰۱۴ میلادی ثبت کرده‌است؛ پیش‌بینی‌های قبلی رشد ۲/۷ درصدی را برآورد می‌کردند.

مهر، ماه توفانی برای نفت بود؛ به‌طوری که بیشتر روزهای این ماه بهای نفت نزولی بود و رکوردهای کم‌سابقه‌ای در این ماه برای نفت رقم خورد که از این رکوردها می‌توان به شکست کف چهار ساله نفت برنت، شکست کف دو ساله نفت خام آمریکا، بیشترین کاهش روزانه ظرف سه سال گذشته و شکست رکورد بیشترین تخفیف ۶ ساله کشورهای عضو اوپک اشاره کرد. در این بین اخبار رکوردهای دیگری نیز از وضعیت اقتصادی کشورهای مختلف جهان منتشر شد که به کاهش بهای نفت دامن زد که از آنها می‌توان به ثبت کمترین رشد اقتصادی سه ماهه چین از سه ماهه اول ۲۰۰۹، ثبت رکورد بیشترین ارزش دلار در برابر یورو و سبدی از ارزهای معتبر دیگر اشاره کرد که اینها نیز به کاهش بیشتر قیمت نفت منجر شد. در ادامه روند تغییر قیمت نفت ظرف یک ماه گذشته را بررسی می‌کنیم.

اولین هفته مهر در حالی شروع شد که با شیب ملایمی طی ۳ ماه پیش از آن بهای نفت سیری نزولی به خود گرفته بود. بهای نفت خام آمریکا از اول تیر‌ماه تا آخر شهریور افت ۱۶ دلاری را تجربه کرد. مهر اولین روز خود را با قیمت ۹۱ دلاری نفت خام آمریکا و ۹۴ دلاری برنت شروع کرد. در آن زمان کمتر از ۲۰ روز بود که بهای نفت برنت به زیر ۱۰۰ دلار رسیده و نگرانی‌ها از کاهش بهای نفت و کسری بودجه در کشورهای نفت‌خیز شروع شده بود و بازار منتظر اخباری بود که به آن واکنش نشان دهد. در طول هفته اول مهر بهای نفت با افزایش ۱/۰ درصدی تغییر محسوسی نداشت.

در دومین هفته مهر (۹ تا ۱۶ مهر) نفت‌خام آمریکا نزدیک به ۴ دلار کاهش قیمت داشت که کاهش ۴ درصدی قیمت در یک هفته را نشان می‌دهد. در این هفته کاهش بهای نفت در پی تخفیف‌هایی که کشورهای عضو اوپک به مشتریان خود اختصاص دادند به وقوع پیوست. اعضای سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت با سردمداری عربستان سعودی به کاهش بهای نفت برای مشتریان آسیایی خود مبادرت کردند. عربستان نفت خام را با تخفیف یک دلاری به مشتریان آسیایی عرضه کرد، این مقدار تخفیف طی ۶ سال اخیر از‌سوی این کشور بی‌سابقه بوده است. در پی این اقدام عربستان ایران و کویت و بعد از آنها عراق و باقی اعضای اوپک قیمت نفت خود را کاهش دادند. بر این اساس در حالی که همه تحلیل‌ها از شروع جنگ قیمتی بین اعضای اوپک خبر می‌داد وزرای نفت و انرژی عضو این سازمان، این موضوع را تایید نکردند. در این بازه تحلیل‌های متفاوتی از بازار نفت منتشر می‌شد که فصل مشترک همه آنها مهم‌تر بودن حفظ بازارهای آسیایی از سوی اعضای اوپک بوده است.

سومین هفته مهر(۱۶ مهر الی ۲۳ مهر) نزولی‌ترین هفته ماه بود. کاهشی‌ترین روز از سال ۲۰۱۱ تا‌کنون در چهارشنبه این هفته رقم خورد. در این روز نفت برنت با کاهشی نزدیک به ۴ دلار مواجه شد که در نوع خود رکورد کم‌سابقه‌ای بود. در این هفته نفت خام آمریکا بیش از ۸ درصد کاهش یافت و بیش از ۸ دلار در طول این هفته از قیمت نفت کاسته شد. در این هفته نفت آمریکا کف دوساله و نفت برنت کف چهار ساله خود را شکست. مهم‌ترین‌ خبری که در این هفته موجب کاهش بهای نفت شد، گزارش آژانس بین‌المللی انرژی بود. آژانس روز سه‌شنبه پیش‌بینی تقاضای نفت در سال ۲۰۱۴ را ۶۵۰ هزار بشکه در روز کاهش داد که کمترین میزان رشد تقاضای نفت از سال ۲۰۰۹ تا‌کنون بوده است و برآورد میانگین تقاضای سال جاری به روزانه ۴/۹۲ میلیون بشکه رسید. کاهش چشم‌انداز تقاضای نفت در سال جاری و سال ۲۰۱۵ به کاهش هر چه بیشتر بهای نفت انجامید. آژانس بین‌المللی انرژی میزان تقاضای نفت اوپک در سال ۲۰۱۵ را ۸/۲۸ میلیون بشکه در روز برآورد کرد. این در حالی است که اوپک ماه گذشته به‌طور میانگین، روزانه ۴۷/۳۰ میلیون بشکه نفت تولید کرده است. این به آن معنا است که اوپک نزدیک به دو میلیون بشکه مازاد عرضه دارد.

کاهش ۱۰ دلاری بهای نفت ظرف یک ماه در حالی رخ می‌دهد که به نظر می‌رسد بازارهای نفت به کف قیمتی خود رسیده‌اند و کاهش بیش از این دور از انتظار به نظر می‌رسد. این درحالی است که در صورت رخ ندادن اتفاقات ژئوپلیتیک که معمولا به کاهش عرضه نفت می‌انجامد، افزایش چشمگیری نیز در قیمت نفت رخ نخواهد داد. کارشناسان انرژی پیش از این گفته بودند که شیل اویل‌ها تا مرز ۶۰ تا ۸۰ دلار قابل استخراج است. به نظر می‌رسد نفت به کف تحمل تولید شیل اویل‎ها رسیده است. از‌ طرفی بودجه عربستان و روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت تا مرز ۸۰ دلاری نفت قابل تحقق است و در صورتی که قیمت‌ها به زیر ۸۰ دلار برسد، این کشورها با کسری بودجه مواجه خواهند شد؛ بنابراین طبیعی است که این کشورها با کنترل عرضه از این پس کاهش قیمت نفت را کنترل کنند. در این خصوص گمانه‌زنی‌هایی قوی در مورد کاهش تولید اوپک و روسیه در بازار شنیده می‌شود.

افت 9درصدی قیمت نفت در یک ماه