دنیای‌اقتصاد، زنجان، اسدالله قربان‌زاده: استان زنجان جزو قطب‌های تولید صنوبر و در نتیجه آن صنعت چوب کشور است. درحالی‌که قاچاقچیان چوب دنبال فرصتی برای قطع و فروش در بازار سیاه این‌گونه از درختان هستند، طی سال‌های اخیر زنجان از استان‌های پیشرو در کاشت درختان صنوبر بوده است. در چند سال اخیر ثابت ماندن قیمت چوب صنوبر، کنترل قیمت چوب توسط دلالان و نیز افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر مشکلات صنوبرکاران استان زنجان افزوده است.

صنوبر از درختانی است که رشد سریع و دوره بهره‌برداری کوتاهی دارد و یکی از منابع مهم تامین چوب در کشوراست. به لحاظ اقتصادی نیز طول مدت زمان برگشت سرمایه آنها کوتاه بوده و درآمد حاصل از صنوبرکاری نیز قابل‌توجه است. افزایش جمعیت و بالا رفتن مصرف سوخت‌های فسیلی، کارخانه‌های چوب‌بری، تغییر کاربری اراضی ملی منجر به کاهش سطح جنگل‌ها و تخریب آنها شده است. برداشت بی‌رویه در مناطق جنگلی موجب از بین رفتن سطح جنگل‌ها شده و نتیجه آن کاهش سرانه جنگل در کشور است. با این وجود نبود نگاه اقتصادی به جنگل و قطع بی‌رویه درختان تنها برای رسیدن به سود کلان این عرصه‌ها را با بحران جدی مواجه کرده است.

ضرورت بهره‌برداری از این منابع باید اصولی و حساب شده باشد؛ چرا که با تخریب پوشش گیاهی و نابودی جنگل‌ها منابع آب و خاک با بحران مواجه خواهد شد. توجه به کاشت گونه‌های سریع‌الرشد در اراضی مستعد و زراعت چوب در این مناطق امری است که برای رفع نگرانی‌ها و کم کردن فشار بر رویشگاه‌های جنگلی مهم است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان، موقعیت مناسب استان به لحاظ اقلیمی را در کاشت صنوبر مهم می‌داند و می‌گوید: اکنون این درخت یکی از منابع مهم تولید چوب کشور بوده و در صنایع کاغذسازی، ساختمان‌سازی، کبریت‌سازی، نئوپان و سلولزی کاربرد دارد و به جهت اهمیت در چند سال‌ گذشته در استان مورد کشت قرار گرفته است.

بهمن اسکندری، استفاده بهینه از منابع آب و خاک کشور و جلوگیری از تخریب و فرسایش این منابع، صرفه‌جویی ارزی با کاهش یا حذف واردات محصولات چوبی و کاهش فشار بی‌‌رویه به عرصه‌های جنگلی و غیره را جزو اهداف طرح زراعت چوب عنوان می‌کند.

وی با بیان اینکه زراعت چوب در استان با استقبال گسترده‌ای مواجه شده، ابراز می‌کند: عرصه‌نشینان می‌توانند در این زمینه با کشت گونه صنوبر در کنار سایر فعالیت‌های کشاورزی بخشی از اراضی خود را به کشت این گونه اختصاص بدهند.

اسکندری، با تاکید بر اینکه زراعت چوب علاوه‌بر ارتقای سطح معیشت بهره‌برداران از طریق مشارکت مردم، موجب کاهش فشار به جنگل‌های طبیعی می‌شود، می‌افزاید: دوره بهره‌برداری در زراعت چوب ۷ تا۱۰ سال است که اگر زراعت چوب در یک دوره معین انجام گیرد، وزن گونه به۳۰۰ کیلوگرم می‌رسد.

وی درباره حمایت‌های توسعه زراعت چوب در استان می‌گوید: حمایت از زارعان چوب به دو شکل اعطای تسهیلات به متقاضیان و دادن نهال رایگان به آنها از جمله اقدامات است. علاقه‌مندان به فعالیت در زمینه زراعت چوب می‌توانند در صورت داشتن زمین و پروانه بهره‌برداری آب از تسهیلات در نظر گرفته شده، بهره‌مند شوند.

اسکندری با اعلام اینکه سال گذشته ۳۴۵ هزار اصله نهال صنوبر بین متقاضیان توزیع شد، ادامه می‌دهد: به‌دلیل وجود متقاضی بیشتر در بخش انگوران توابع شهرستان ماهنشان، بیشترین تعداد نهال‌ها در این بخش توزیع شده است. این مقام مسوول یادآور می‌شود:۹۰ تا ۹۵ درصد چوب‌های تولیدی استان برای تامین چوب مورد نیاز کارخانه‌های چوب به خارج از استان صادر می‌شود. تسهیلات پرداختی به زراعت چوب۱۰ میلیون تومان برای هر هکتار است که ۶ سال نیز بازپرداخت ندارد و درآمدزایی در این زمینه نسبت به سایر محصولات کشاورزی مطمئن‌تر است.

رکورد تولید نهالستان

امسال با تولید یک میلیون اصله نهال رکورد تولید نهالستان استان شکسته می‌شود. در این رابطه معاون فنی، منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان می‌گوید: امسال در صورت تولید یک میلیون نهال، رکورد تولید نهالستان در استان زنجان شکسته می‌شود.

بهروز گنج‌خانلو جنگل‌کاری در سال جاری را یادآور می‌شود و می‌افزاید: بر اساس برنامه توسعه جنگل‌کاری استان در نظر داریم تا طرح توسعه جنگل را در یک هزار هکتار انجام دهیم.

وی درباره اقدامات اولیه انجام شده در اجرای طرح‌های یاد شده ادامه می‌دهد: عملیات اجرای طرح شروع شده و تا به امروز علاوه‌بر شناسایی مناطق هدف، خاک، کود، ماسه و... تهیه شده است.

گنج خانلو با اعلام اینکه کل مساحت نهالستان کوشکن ۴۵ هکتار است، عنوان می‌کند: در۱۲ هکتار از نهالستان کوشکن، جنگل‌کاری انجام گرفته که عمده آنها شامل سوزنی‌برگان است و سطح کمی از این مساحت شامل تاسیسات، ساختمان و جاده است. معاون فنی، منابع طبیعی و آبخیزداری استان ادامه می‌دهد: ۲/۲۲ هکتار از نهالستان کوشکن مختص به تولید نهال است که ۲۷ قطعه با شیب ۵ درصد تقسیم شده است. به گفته وی در۱۲ قطعه از۲۷ قطعه شاسی یاد شده، نهال تولید می‌شود و۱۵ قطعه باقیمانده در آیش به سر می‌برند.

گنج‌خانلو سطح زیر کشت صنوبر در استان را ۱۷ هزار هکتار اعلام می‌کند و می‌گوید: موقعیت مساعد استان به لحاظ اقلیمی موجب شده تا استان زنجان یکی از قطب‌های تولید صنوبر در کشور مطرح شود. وی ادامه می‌دهد:ماهنشان مرکز تولیدکننده صنوبر در استان بوده و شهرستان‌های خرمدره، ابهر و زنجان در رده‌های بعدی تولید نهال قرار دارند.

این کارشناس حوزه منابع طبیعی، فعالیت کارخانه‌های تولیدکننده چوب صنوبر در شهرستان خرمدره را گامی برای توسعه صنعت چوب استان یاد می‌کند و می‌افزاید: اخیرا یکسری کارخانه‌ها در خرمدره ایجاد شده‌اند که توانایی خریداری حداکثری چوب تولید شده را دارند.

گنج‌خانلو با اشاره به اینکه چوب‌های تولیدی استان زنجان مصرف داخلی دارد، خاطرنشان می‌کند: قبل از ایجاد کارخانه‌های خرمدره، چوب‌های تولید شده در استان به کارخانه‌های چوکای استان گیلان صادر می‌شد؛ اما امروزه عمده چوب‌های تولید شده در زنجان مصرف داخلی دارد.

معاون فنی منابع طبیعی این استان درآمد ناخالص سالانه کشت صنوبر در زنجان را بیش از۳۷ میلیون تومان و درآمد یک دوره کشت ۸ ساله این گونه درختی را ۲ میلیارد و ۹۷۰ میلیون ریال اعلام می‌کند و می‌گوید: امسال حداقل قیمت هر کیلو چوب صنوبر۳۰۰ تومان برآورد شده و میانگین دوره رشد درختان صنوبر در استان ۷ تا ۸ سال است.