گروه بورس - هدیه لطفی: آخرین روز کاری هفته در بازار سهام با افت ۱۶۱ واحدی شاخص و رسیدن به محدوده ۷۵ هزار و ۲۴۸ واحدی به پایان رسید تا به این ترتیب به‌رغم کاهش بازدهی هفتگی بورس به ۷۵/۱ درصد، بازدهی این بازار در آبان‌ماه به ۵/۱ درصد برسد و در نهایت سود پاییزی بازار سهام به حدود ۵ درصد رسید و چهارمین ماه مثبت در سال ۹۳ ثبت شد. در جریان معاملات روز گذشته، سهامداران و فعالان بازار سرمایه شاهد معاملات پرحجمی در کلیت بازار بودند که این اتفاق با مسیر نزولی و کاهش قیمت سهام شرکت‌های بورسی همراه بود که این امر نیز از افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس از عوامل غیراقتصادی نشأت می‌گیرد. به این ترتیب سهامداران ریسک‌گریز در‌صدد فروش سهام و شناسایی سود سرمایه‌گذاری‌های خود برآمدند و در پی آن بازار به رنگ قرمز درآمد؛ طی هفته‌های اخیر در صورت حذف معاملات عمده و بلوکی ارزش معاملات نسبت به دوران رکود حدود ۳ برابر افزایش یافته است و به‌طور متوسط روزانه بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان سهام خرید و فروش می‌شود.

البته در این بین شاهد افزایش تقاضا برای خرید سهام نیز بودیم و به رغم تشکیل روند نزولی، عرضه سهام در اکثر نمادها بدون پاسخ نماند و خبری از تشکیل صف فروش نبود که این امر نیز خود نشان‌دهنده خوش‌بینی به نتایج مذاکرات هسته‌ای کشور است؛ با این حال در حال حاضر نشست‌های تخصصی برای دوره نهایی مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب و تعیین تکلیف این موضوع ادامه دارد و نتیجه نهایی این مذاکرات قرار است سوم آذرماه در وین مشخص شود. در این رابطه نظرات متفاوتی وجود دارد؛ برخی به تمدید مذاکرات معتقدند و برخی دیگر نیز از احتمال توافق نهایی صحبت می‌کنند. در هرحالت بررسی‌های قبلی نشان‌دهنده این مطلب است که هر یک از این دو سناریوی مزبور نتایج مشخصی را در بازار سرمایه به همراه خواهد داشت. با توجه به اینکه بازار سهام مترصد نتایج نشست آذرماه است، پیش‌بینی اثرگذاری بالای مذاکرات بر این بازار وجود دارد.

کارشناسان معتقدند در صورت توافق نهایی بین دو طرف، بسیاری از گروه‌های موجود در بورس با رشد مواجه خواهند شد، چرا‌که از نظر بنیادی نیز وضعیت بورس تهران در شرایط ایده‌آلی قرار دارد و تنها مترصد یک فرصت مناسب جهت رشد است. در سناریوی دوم اما در صورت تمدید مذاکرات، شرایط بینابینی در بازار حاکم خواهد شد و انتظار می‌رود در بورس نیز روند یک ماه گذشته ادامه داشته باشد. البته گزینه عدم توافق فعلا از سمت دو طرف تا حد زیادی ضعیف اعلام شده ولی تحلیلگران معتقدند حتی در صورت عدم توافق نیز اقتصاد کشور به شرایط سابق بازنخواهد گشت. در این رابطه احتمالا تقویت قیمت دلار، اثرات مثبتی را در گروه‌های وابسته به تجارت (صادراتی) به همراه خواهد داشت ولی اکثر صنایع بورسی باید به دنبال برنامه‌ریزی دقیق‌تر و متناسب با شرایط موجود باشند.

افزایش عرضه در بازار امری طبیعی و پس از گذشت چند روز از روند صعودی پیاپی قابل پیش‌بینی بود، اما در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات، جو روانی در بازار کاملا مثبت خواهد شد. اما به هر حال کلیت مذاکرات تاثیر مثبت بر بورس اوراق بهادار خواهد داشت، اما در صورت عدم توافق، عمده صنایع بورسی به پیش‌بینی‌های خود طبق صورت‌های مالی خواهند رسید. بر این اساس عمده دلایل روند مثبت بازار طی هفته‌های اخیر بحث مذاکرات و خوش‌بینی‌ ایجاد شده نسبت به برداشته شدن تحریم‌ها عنوان شده بود، اما برخی کارشناسان معتقدند کاهش ارزش ذاتی سهام در بازار موجب ورود نقدینگی‌های جدید شده است.

علاوه بر این رکود در بازارهای سکه، طلا، ارز و مسکن و احتمال افزایش بازدهی در بورس اوراق با توجه به ریزش‌های پیاپی از جمله دیگر عوامل رونق بازار سهام عنوان می‌شود. در این شرایط رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز از افزایش تقاضا از سوی سرمایه‌گذاران خارجی جهت تزریق نقدینگی به بورس خبر داد که این امر نیز بیانگر خوش‌بینی سهامداران جهت کاهش تحریم‌های بین‌المللی است.

در این بین روز گذشته علی صالح‌آبادی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در مورد وضعیت بازار سرمایه کشور گفت: از اواخر شهریورماه تاحدودی شاهد روند صعودی و آرام بورس و شاخص بودیم. اما اتفاق مثبتی که در بازار سرمایه کشورمان رخ داده افزایش حجم معاملات بوده است، به‌طوری‌که حجم معاملات بورس تهران و فرابورس جمعا روزانه به ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد تومان هم می‌رسد که قابل توجه است. سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: این در حالی است که هنوز نماد پالایشگاه‌ها بسته است و اگر هم باز بودند، قطعا حجم معاملات از این بیشتر می‌شد. همچنین دفعات معاملات هم به بیش از ۱۰۰ هزار معامله رسیده است، بنابراین در حال حاضر وضعیت خوبی در بازار سرمایه کشورمان حاکم است.

وی که با خبرگزاری مهر گفت‌وگو کرده در پاسخ به این سوال‌ که آیا می‌توان گفت بازار سرمایه از رکود خارج شده است، عنوان کرد: طی یک دوره زمانی کاهش شاخص‌ها در بازار سرمایه را شاهد بودیم اما اتفاقی که دراین دوره افتاد با دوره‌های قبلی کاهش شاخص در سال‌های گذشته تفاوت اساسی داشت و آن این است که گرچه در این دوره حجم معاملات در مقاطعی کاهش می‌یافت اما نقد‌شوندگی بازار همواره وجود داشت و صف‌فروشی مشاهده نمی‌شد و این نکته مثبت بازار بود.

صالح‌آبادی خاطرنشان کرد: در سال ۸۷ با وقوع بحران مالی جهانی، در بازار سرمایه صف فروش ایجاد شده بود و از هر کد روزانه ۱۰۰۰ سهم بازارگردانی می‌شد و این جالب نبود یا در سال ۸۴ صف فروش بود اما کسی سهام نمی‌خرید و سهامداران عمده روزانه ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ سهم بازارگردانی می‌کردند.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اینکه در این دوره زیرساخت‌های مناسبی فراهم شده است و یکی از آنها ایجاد بازار بلوک به‌عنوان یکی از دغدغه‌ها بود، افزود: اوراق فروش تبعی در این دوره به‌صورت گسترده منتشر شد که در دوره قبل چنین حجمی وجود نداشت به‌طوری‌که نزدیک به ۳۰ شرکت در هر روز عرضه داشتند. وی ادامه داد: البته با توجه به رشد بازار سرمایه دیگر «اوراق اختیار فروش تبعی» (بیمه سهام) معنا پیدا نمی‌کند زیرا زمانی که حجم بازار بالا می‌رود قیمت سهم‌ها از آن نرخی که تضمین شده بود بالاتر می‌رود، اما به هر حال توانست در مقطع زمانی خود به سهامداران خرد و متوسط و نه عمده‌ها اطمینان دهد. صالح‌آبادی عنوان کرد: در همان زمان که حقیقی‌ها نگران بازار بودند، ما هیچ نگرانی نداشتیم و بیمه سهام توانست عرضه‌های بازار را کنترل کند و این از اتفاقات مهم در این دوره بود. از دیگر اتفاقات ایجاد صندوق‌های بازار‌گردانی به‌عنوان یکی از خلأ‌های بازار سرمایه بود.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اضافه کرد: البته هنوز یکی از نیازهای بازار سرمایه بازارگردانی به‌صورت رسمی است. گرچه حدود ۱۰ تا ۱۵ صندوق در این زمینه شکل گرفته است اما هنوز هم باید افزایش یابد و تمامی این اقدامات منجر به افزایش نقد‌شوندگی بازار به میزان قابل توجهی شده است.

در بازار چه گذشت؟

در جریان معاملات روز گذشته بیش از ۹۶۴ میلیون سهم به ارزش ۲ هزار و ۳۳۴ میلیارد سهم در بورس اوراق بهادار تهران خریداری شد که در مقایسه با معاملات روز سه‌شنبه به ترتیب ۴۳ درصد و ۱۸ درصد رشد را تجربه کرده است و به این ترتیب ارزش بازار به ۳۳۹ هزار میلیارد تومان رسید. شاخص کل نیز در حالی با ۱۶۱ واحد کاهش به ۷۵ هزار و ۲۴۸ واحد رسید که بیشترین تاثیر مثبت بر روند شاخص را نماد معاملاتی «همراه» بر عهده داشت؛ در این راستا رئیس کمیته مخابرات و فناوری اطلاعات مجلس اظهار کرد که طرح تحقیق و تفحص از اپراتورهای موبایل (همراه اول) با تقدیم به هیات رئیسه مجلس کلید خورده است.

افزون بر این، روز گذشته نمادهای پارس‌خودرو و توسعه صنایع بهشهر نیز سعی در رشد شاخص داشتند که تاثیر منفی نمادهای فولاد مبارکه، سرمایه‌گذاری امید، هلدینگ خلیج‌فارس و سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی بیشتر بود که در نهایت نماگر بازار با ۲۱/۰ درصد کاهش مواجه شد. دیگر شاخص‌های مهم بازار نیز وضعیت مشابهی داشتند، به‌طوری‌که شاخص صنعت با ۹۴ واحد کاهش روی ۶۲ هزار و ۸۱۴ واحد ایستاد. همچنین شاخص بازار اول کاهشی ۲۰۷ واحدی را تجربه کرد و به ۵۵ هزار و ۵۹۱ واحد رسید؛ این در حالی است که شاخص بازار دوم رشد ۲۶۸ واحدی را تجربه کرد. روز گذشته، گروه خودرو با معامله ۳۰۶ میلیون سهم به ارزش ۴۷۲ میلیارد ریال به‌عنوان برترین صنعت بازار شناخته شد و صنایع مالی، سیمان و فرآورده‌های نفتی به‌ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.