از عوامل داخلی غافل نشویم

محمدرضا نجفی‌منش عضو انجمن قطعه‌سازان ایران اصولا نفس تحریم خوب نیست و بهتر است دولت‌ها برای حل مشکلات بین خود برای پیدا کردن راه‌حلی با تفاهم دوجانبه اقدام کنند. به عقیده من تحریم ابزار خوبی برای اثبات نظر یک طرف نیست زیرا با به کار گرفتن ابزاری مانند تحریم‌ بیش از آنکه به دولت‌ها فشار وارد شود، مردم آسیب خواهند دید. به هر حال اگر در دولت گذشته سعی می‌شد تعامل بیشتری انجام شود تا کار به تحریم‌ها نکشد بهتر بود، شاید هم این تصور وجود نداشت که تحریم‌ها تاثیرگذار باشند. در این میان چیزی که واضح است این است که روش‌های دیپلماتیک تاثیر بیشتری تا اعمال تحریم‌ها خواهند داشت.

اما هم‌اکنون تلاش‌هایی در دولت یازدهم برای رسیدن به نتیجه‌ای مثبت در رابطه با مذاکرات هسته‌ای انجام می‌شود، هرچند همین حالا هم که توافقی قطعی حاصل نشده، رابطه ما با کشورهای دنیا و منطقه بهبود پیدا کرده است زیرا اولویت دولت یازدهم ارتباط بهتر با دنیا است. اما به نظر بنده مشکل اصلی در ارتباط گرفتن با سایر کشورها، آمریکا است.

۳۵ سال است که دیوار بی‌اعتمادی بین ما و آمریکا کشیده شده است و اگرچه این جسارت پیدا شده که مذاکراتی در راستای بهبود روابط انجام شود اما به نظر می‌رسد تا به نتیجه رسیدن راه زیادی در پیش باشد. در واقع این جسارت از آنجا اهمیت دارد که در سال گذشته که نخستین توافق در مذاکرات هسته‌ای ایجاد شد، لغو تحریم علیه قطعات صنعت خودرو را در پی داشت.

حال در مرحله بعدی امیدواریم با لغو تحریم‌هایی بیشتر، نقل و انتقالات بین‌المللی بانکی نیز برای خودروسازان امکان‌پذیر شود به این ترتیب هزینه ما در تامین قطعات و واردات مواد اولیه تا ۳۰ درصد کاهش پیدا خواهد کرد که عدد چشم‌گیری است. از سویی با لغو تحریم‌ها علاوه بر کمتر شدن هزینه‌های تولید خودرو؛ ورود شرکای خارجی نیز تسهیل خواهد شد و به این ترتیب رسیدن به اهداف تعیین شده در افق ۱۴۰۴ برای صنعت خودرو امکان‌پذیرتر جلوه خواهد کرد.

بر اساس چشم‌انداز ۱۴۰۴ برای تولید خودرو، ما باید به تولید ۳ میلیون دستگاهی و صادرات یک میلیون دستگاهی دست پیدا کنیم که قطعا با ورود شرکای خارجی این کار تسهیل می‌شود. همان‌طور که مشخص است یکی از موانعی که رشد صنعت خودرو را تا حدودی مختل کرده است، همین تحریم‌ها و ترس شرکای خارجی برای ورود به ایران است. بسیاری از این طرف‌های خارجی شرط ورود به ایران را لغو تحریم‌ها می‌دانند زیرا نمی‌خواهند با ورود به ایران، فرصت‌های جهانی خود را از دست بدهند زیرا آمریکا به عنوان کشوری که ۳۰ درصد اقتصاد دنیا را در دست دارد، تهدیدهایی را برای همکاری با ایران در نظر گرفته است که همین تهدیدها باعث صرف‌نظر کردن بسیاری از کشورها از همکاری با ایران شده است.

پس از سویی نمی‌توان به این کشورها خرده گرفت که چرا با ما همکاری نمی‌کنند زیرا آنها به هر حال منافع خود را در نظر می‌گیرند درحالی‌که اگر تحریم‌ها لغو شوند چه بسا قطعه‌سازان یا خودروسازان آمریکایی نیز امکان حضور در ایران را پیدا کنند.

اما چنانچه توافق هسته‌ای انجام نشود یا تحریم‌ها در سطح فعلی ادامه پیدا کنند، ما دو راه پیش رو داریم. یکی از راه‌ها تکیه بیشتر به توان داخلی است به این معنا که باید ارتباط صنعت، دانشگاه، بانک‌ها و سایر نهادها با یکدیگر به بیشترین سطح برسد تا بتوانیم در مقابل تحریم‌ها ایستادگی کنیم و برای ادامه راه در صنعتی مانند خودرو به دستاوردهای خودمان تکیه کنیم.

به این ترتیب می‌توان کمترین ضربه را از تحریم‌ها متحمل شد. راهکار دیگر در صورت ادامه پیدا کردن تحریم‌ها این است که مواد اولیه مورد نیاز برای تولید و همچنین قطعات را از کشورهایی که می‌توانیم با آنها ارتباط داشته باشیم تهیه کنیم، مانند همین کاری که تا کنون انجام داده‌ایم اما در این شرایط باید بدانیم که کاهش هزینه‌های تولید امکان‌پذیر نخواهد بود زیرا مبدا بسیاری از این قطعات و مواد اولیه کشورهای وضع‌کننده تحریم‌ها علیه صنعت و اقتصاد ایران هستند.

بنابراین برای تهیه مواد اولیه و قطعات یا تکنولوژی‌های مورد نیاز از این کشورها، مجبوریم به کشورهای ثالث تکیه کنیم که این روش‌ها بسیار هزینه‌بر هستند.

از سویی در چنین شرایطی اگرچه قادر خواهیم بود به رشد تولید ادامه دهیم اما جامعه باید سطح توقعات خود را از برخی مسائل مانند کیفیت یا تنوع خودروها پایین بیاورد. در نهایت اگرچه حالت‌های مختلفی برای ادامه روند تحریم‌ها علیه کشورمان وجود دارد اما من عقیده دارم طی سال‌های گذشته ما بیشترین صدمه را از ناحیه تحریم‌های داخلی دیده‌ایم این در حالی است که اگر این تحریم‌های داخلی از سوی بانک‌ها و برخی ارگان‌ها در کنار تحریم‌های بین‌المللی ادامه نداشتند، کار ما در صنعت خودرو تا این اندازه پیچیده و سخت نمی‌شد.