افزایش تولید فولاد خام در جهان

محمد‌حسین بابالو: بازار فولاد جهانی مدتی است که با کاهش قیمت‌ها رو‌به‌رو شده که در کنار افزایش ماهیانه حجم تولید آن هم در روزهای سرد سال و زمان سنتی افزایش تقاضا می‌تواند دورنمای مبهمی را پیش روی بازار قرار دهد. با توجه به افزایش ماهیانه حجم تولید و ثبات نسبی آن به نسبت سال قبل در کنار کاهش قیمت تمام شده می‌توان انتظار داشت تا شرایط ضعیف فعلی در بازارهای جهانی ادامه یابد. انجمن فولاد جهانی در گزارشی از ۶۵ عضو این گروه اعلام کرد که حجم تولید فولاد خام در ماه اکتبر به ۱۳۷ میلیون تن رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل تغییری را نشان نمی‌دهد. این در حالی است که این نرخ در ماه سپتامبر (ماه گذشته میلادی) بیش از ۱۳۴ میلیون تن بوده که افزایش محدودی را نشان می‌دهد. افزایش ۲/۲ درصدی رشد تولید فولاد‌خام در ۶۵ عضو این اتحادیه آن هم در فاصله یک ماه داده مهمی به حساب می‌آید که نیاز به تحلیل و تفسیر دارد. از سویی در ۱۰ ماه نخست سال جاری حجم تولید فولاد خام در کشورهای عضو این انجمن برابر با یک میلیارد و ۳۶۷ میلیون تن بوده که به نسبت مدت مشابه سال قبل از افزایش ۲درصدی حجم تولید برخوردار است.

به گزارش انجمن جهانی فولاد حجم تولید فولاد خام ایران در اکتبر سال جاری برابر با یک میلیون و ۴۴۴ هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل و حجم تولید یک میلیون و ۳۷۸ هزار تن از افزایش ۸/۴ درصدی حکایت می‌کند که باید آن را به فال نیک گرفت.

این گزارش می‌افزاید: حجم تولید فولاد خام چین در ماه اکتبر برابر با ۵/۶۷ میلیون تن بوده که به نسبت مدت مشابه سال قبل از کاهش ۳/۰ درصدی برخوردار بوده، ولی به نسبت ماه قبل تفاوت چندانی را نشان نمی‌دهد. هم‌اکنون حجم صادرات فولاد چین به نسبت کل تولیدات در این کشور به ۹درصد افزایش داشته که بالاترین حد از سال ۲۰۰۹ تاکنون به شمار می‌رود. این در حالی است که هم‌اکنون این حجم به ۱۲ درصد افزایش داشته که بالاترین حد از آغاز بحران جهانی تاکنون به حساب می‌آید.

این موارد نشان می‌دهد که چین به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ تولیدکننده فولاد در جهان از کاهش قیمت سنگ آهن در بازار نقدی در کنار کاهش قیمت زغال‌سنگ کک شو استفاده کرده و با ثابت نگه داشتن حجم تولید فولاد خام خود در کنار ضعف شدید بازار و در کنار عقب‌نشینی خریداران داخلی تلاش دارد هم از کاهش قیمت مواد اولیه موجود استفاده کرده و با عدم کاهش حجم تولید و بالانگهداشتن درصد استفاده از ظرفیت تولید، قیمت تمام شده تولیدات خود را کاهش دهد. با توجه به شرایط خاص چین و رکود بازار فولاد این کشور با محوریت فولادهای ساختمانی و همچنین کاهش شدید فروش خانه‌های نوساز در این کشور این عدم تغییر به نسبت ماه سپتامبر نشان می‌دهد که این کشور برای فتح دیگر بازارهای مهم جهانی پیشقدم شده است که شائبه دامپینگ برای فولادهای چینی را افزایش داده و حتی این رویکرد را هشدار می‌دهد.

در دیگر نقاط آسیا، ژاپن با تولید ۹.۴ میلیون تن فولاد خام شاهد کاهش نیم درصدی حجم تولید خود به نسبت مدت مشابه سال قبل است. از سویی در مقایسه با ماه قبل و حجم تولید ۹ میلیون و ۲۴۴ هزار تن شاهد افزایش محدودی است که بهبود تقاضای داخلی در روزهای سرد سال و تلاش برای مقابله با دامپینگ چینی‌ها و همچنین بهبود بازارهای صادراتی این کشور را می‌توان از دلایل این امر دانست. در هر صورت شرایط کلی اقتصاد ژاپن هم اکنون چندان مطلوب نیست و این افزایش حجم تولید فولاد خام می‌تواند داده مثبتی برای بهبود ساز‌و‌کارهای اقتصادی برای این کشور به شمار بیاید. در این زمان، حجم تولید فولاد خام کره جنوبی به ۲/۶ میلیون تن رسید که در مقایسه با سال گذشته افزایش ۵/۴ درصدی را نشان می‌دهد. هم‌اکنون کره جنوبی برنامه‌های مطلوبی برای افزایش حجم تولید فولاد خام خود داشته که با توجه به تقاضای داخلی این کشور و تلاش برای بهبود تولیدات صنعتی بر پایه منابع داخلی می‌تواند به‌عنوان سکوی پرتابی برای صنایع پایین‌دستی فولاد این کشور عمل کند. به‌عنوان مثال، نیاز به نیروی کار در واحدهای تولیدی این کشور در مقایسه با ذوب‌آهن اصفهان هم‌اکنون ۱ به ۹ است به این معنی که برای تولید یک حجم مشخص فولاد خام در این واحد داخلی ۹ برابر متوسط کره‌جنوبی نیروی کار وجود دارد که مدیریت و تکنولوژی بالاتر این کشور را در مقایسه با ذوب‌آهن اصفهان به رخ می‌کشد.

در این مدت حجم تولید فولاد خام در آلمان برابر با ۳.۵ میلیون تن بوده که از کاهش ۹/۵ درصدی به نسبت سال قبل حکایت می‌کند. ایتالیا هم با تولید ۲.۱ میلیون تن کاهش ۴/۵ درصدی را ثبت کرد و فرانسه با تولید ۱.۵ میلیون تن شاهد افزایش ۱۵ درصدی به نسبت مدت مشابه سال قبل بود. اسپانیا هم با تولید ۱.۳ میلیون تن فولاد خام در ماه اکتبر با کاهش ۴/۰ درصدی به نسبت سال قبل رو‌به‌رو رشد. در هر صورت کشورهای اصلی تولیدکننده شاهد کاهش حجم تولید بوده‌اند تا جایی که برای ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا تولید ۱۴ میلیون و ۸۹۷ هزار تن ثبت شد که به نسبت سال قبل از افزایش ۵/۱ درصدی حکایت می‌کند.

ظرفیت نصب شده و مورد استفاده برای تولید فولاد خام در ماه اکتبر در ۶۵ کشور عضو انجمن فولاد جهانی برابر با ۷/۷۴ درصد بوده است که به نسبت مدت مشابه سال قبل از کاهش ۶/۲ درصدی حکایت دارد. این در حالی است که به نسبت ماه قبل و ظرفیت نصب شده ۱/۷۶ درصد از کاهش ۴/۱ درصدی حکایت دارد. ثبات نسبی حجم تولید به نسبت سال قبل و افزایش آن در مقایسه با ماه گذشته در شرایطی که از ظرفیت‌های نصب شده ۴/۱ درصد کمتر استفاده می‌شود نشان دهنده افزایش حجم سرمایه‌گذاری‌ها برای تولید فولاد خام است که می‌توان آن را به فال نیک گرفت، زیرا ظرفیت تولید وجود داشته و از این ظرفیت در آینده می‌توان استفاده کرد. در هر صورت برای روزهای سرد سال این انتظار وجود داشت تا از ظرفیت‌های تولید بیش از پیش استفاده شود که چنین انتظاری محقق نشد.

مهم‌ترین‌ دلایل افزایش حجم تولید فولاد خام در جهان

- کاهش شدید قیمت سنگ آهن و رسیدن به کمترین قیمت در ۵ سال اخیر در بازار نقدی چین- کاهش قیمت زغال‌سنگ در بازارهای جهانی

- کاهش شدید قیمت نفت و کاهش هزینه‌ها مخصوصا برای حمل‌و‌نقل مواد اولیه و محصولات نهایی

- کاهش قیمت تمام شده فولاد در جهان

- رکود فراگیر در اغلب بازارهای فولاد جهانی

- افزایش شدید حجم صادرات فولاد چین

- انتظار افزایش تقاضای فولاد در جهان در روزهای سرد سال در کنار انتظار افزایش بیشتر حجم تولید

- روزهای سرد سال و افزایش حجم تولید به‌صورت سنتی

- بهبود محدود تقاضا مخصوصا برای انواع صنعتی و ورق‌های نورد گرم و نورد سرد

- کاهش قیمت تمام شده فولادهای وارداتی به کشورهای مختلف با مبدأ چین به دلیل کاهش قیمت تمام شده و مناسبات تجاری بین دولت‌ها

- تلاش تولیدکنندگان محلی برای مقابله با دامپینگ چینی‌ها با افزایش حجم تولید و تلاش برای کاهش قیمت تمام شده

- کاهش درصد مورد استفاده از ظرفیت‌های نصب شده که در ثبات حجم تولید فولاد خام به نسبت سال قبل نشان از افزایش سرمایه‌گذاری‌ها و افزایش ظرفیت تولید دارد