احتمال معافیت ایران از کاهش تولید اوپک

گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: در صورت تصمیم به کاهش سقف تولید اوپک، ایران از کاهش تولید معاف می‌شود. این خبری است که به نقل از برخی منابع آگاه نزدیک به اوپک منتشر شده است. به گزارش بلومبرگ، دو منبع آگاه در اوپک که خواستند نامشان فاش نشود، اعلام کردند در صورت تصمیم‌‌گیری اوپک برای کاهش تولید، ایران، عراق و لیبی هیچ اجباری برای کاهش عرضه نفت خود نخواهند داشت. پیش از این نیز معافیت این سه کشور از کاهش تولید دور از انتظار نبوده و بارها در تحلیل‌های «دنیای اقتصاد» به آن اشاره شده بود. آبیشک دشپاند، تحلیلگر بازار نفت لندن در این خصوص گفت: اینکه سه کشور ایران، عراق و لیبی مجبور به کاهش تولید نیستند منطقی به نظر می‌رسد، زیرا آنها در حال حاضر کمتر از توان و ظرفیت خود تولید می‌کنند. عربستان احتمالا به دنبال تضمین‌هایی از سوی این کشورها است که آنها تولید خود را افزایش ندهند.

با وجود نوسانات چند روز اخیر، اما میانگین قیمت نفت تغییر چندانی نداشته است. در واقع بازار منتظر نشست اوپک و نتایج قطعی حاصل از آن است. روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش بهای نفت خام آمریکا با ۴۵ سنت افزایش نسبت به روز پیش از آن در کانال ۷۶ دلار نوسان کرد. نفت برنت نیز نسبت به آخرین قیمت اعلام شده در روز دوشنبه ۴۸ سنت افزایش داشته و دوباره به بالای مرز ۸۰ دلار رسید.

طی چند هفته اخیر با غالب شدن تفکر عدم کاهش تولید اوپک در نشست ۱۶۶ این سازمان، بهای نفت با سرعت بیشتری ریزش کرد. کشورهایی که در حال حاضر مازاد عرضه دارند، عربستان، کویت و امارات، بیش از نیمی از تولید اوپک را به خود اختصاص داده‌اند و از همین رو نسبت به کشورهایی که از قیمت نفت بیشتر متضرر شده‌اند، از قدرت بیشتری برای همراه کردن دیگر اعضای اوپک برخوردارند. بر اساس برخی بررسی‌ها عربستان، کویت و امارات در مجموع بیش از یک میلیون بشکه در روز بیشتر از سهمیه تعیین شده خود در اوپک نفت تولید می‌کنند. این در حالی است که سه کشور ایران، لیبی و عراق به دلیل تحریم‌ها و جنگ‌های داخلی در سال‌های اخیر بخش عظیمی از تولید خود را از دست داده‌اند.

به گزارش بلومبرگ، تولید نفت ایران براثر تحریم‌های آمریکا و اروپا کاهش یافته است. به‌طوری که این کشور در سال جاری روزانه به‌طور متوسط دو میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت تولید کرده که ۲۳ درصد کمتر از متوسط روزانه سه میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه‌ای سال ۲۰۱۱ است. درحالی کاهش ۲۳ درصدی تولید از سوی بلومبرگ اعلام می‌شود که تولید نفت ایران در مقاطعی به بیش از ۴میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز نیز رسیده بود. ایران که تا پیش از تحریم‌ها جایگاه دومین تولید‌کننده نفت اوپک را داشت مدتی است به جایگاه پنجم سقوط کرده است.

با این حال چندی است ایران و غرب برای توافق بر سر مسائل هسته‌ای خود در حال مذاکره‌اند، در حالی دومین ۶ ماهه تمدید مذاکرات در قالب توافق موقت روز دوشنبه به پایان رسید که آمریکا و پنج قدرت جهانی دیگر در پایان مذاکرات وین توافق کردند که مذاکرات با ایران را ادامه دهند و طرفین باید تا اول مارس به یک توافق سیاسی و تا اول ژوئیه در زمینه جزئیات توافق دائم به نتیجه برسند. بر همین اساس دسترسی به افزایش تولید که یکی از اهداف وزیر نفت بود در حال حاضر سخت‌تر از گذشته شده است. وزیر نفت کشورمان هفته گذشته اعلام کرده بود در صورت رفع تحریم‌ها صادرات نفت ایران ظرف دو ماه یک میلیون بشکه در روز افزایش می‌یابد. این در حالی است که به اعتقاد برخی کارشناسان حتی درصورت توافق، رسیدن به تولید بیشتر ظرف چند ماه قابل دسترسی نیست. ریچارد مالینسون، تحلیلگر موسسه مشاور انرژی اسپکتس در این خصوص به بلومبرگ گفت: ایران برای افزایش تولید نفت خود با مشکلات فنی مواجه است. مالینسون افزود: هیچ احتمالی برای افزایش قابل توجه صادرات نفت ایران ظرف چند ماه پس از لغو کامل تحریم‌ها وجود ندارد.

اما دو کشور عراق و لیبی که احتمالا از کاهش سطح تولید اوپک معاف می‌شوند، نیز در شرایط کنونی برای افزایش تولید با مشکل مواجهند. این‌درحالی‌است که عراق درحال حاضر درگیر گروه تروریستی موسوم به داعش و درگیری‌های داخلی مربوط به آن است. البته پیش از ظهور این گروه، دولت عراق نتوانسته بود امنیت را چندان در کشور خود برقرار کند. از طرفی کردستان عراق نیز به‌طور مستقل نفت این منطقه را با کمک دولت ترکیه به فروش می‌رساند که این نشان از عدم وحدت در این کشور دارد. با چنین شرایطی رسیدن به تولید تا ۶ میلیون بشکه تا سال ۲۰۱۷ دشوار به نظر می‌رسد. این کشور در سال جاری به‌طور متوسط روزانه سه میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت تولید کرده‌است. تولید نفت عراق پس از چند دهه جنگ و کمبود سرمایه‌گذاری به دو میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در سال ۲۰۰۰ و یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در سال ۲۰۰۳ تنزل یافت.

به گزارش بلومبرگ، سمیر کامل نماینده لیبی در اوپک پیش از این گفته بود این کشور باید از هرگونه کاهش تولید در اوپک معاف شود. لیبی نیز چند سالی است که درگیر مشکلات داخلی است، اختلافات و خشونت‌های سیاسی در لیبی به دلیل نبود حاکمیت مرکزی از زمان برکناری معمر قذافی افزایش یافته و مانع تولید نفت این کشور شده است. شورشیان این کشور مدتی چند میدان مهم نفتی لیبی را تصرف کرده بودند، به‌طوری که تولید نفت این کشور در ماه آوریل به ۲۱۵هزار بشکه در روز کاهش یافت. چند ماهی است که دولت لیبی در پی توافق با شورشیان این کشور توانسته تولید نفت خود را افزایش دهد. به گزارش بلومبرگ، لیبی بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفتی قاره آفریقا در سال جاری به‌طور متوسط روزانه ۴۳۷ هزار بشکه نفت تولید کرده که کمتر از یک سوم تولید این کشور در سال ۲۰۱۰ بود که روزانه یک میلیون و ۵۵۰ هزار بشکه بود. تولید نفت لیبی در ماه گذشته به ۸۵۰ هزار بشکه در روز بازگشت و مجددا به دلیل توقف فعالیت میدان نفتی الشراره بزرگ‌ترین میدان نفتی لیبی، مجددا حدود ۴۰ درصد کاهش یافت.