رشد اجاره‌بهای مسکن کُند شد
جدیدترین آمار رسمی درباره نوسانات مبالغ اجاره آپارتمان در شهرهای مختلف کشور نشان می‌دهد در تهران، در اولین ماه از فصل پاییز، هزینه اجاره‌نشینی نه تنها افزایش نداشته که شیب منفی به خود گرفته است. همچنین در نیمه اول امسال نیز میزان رشد اجاره‌بها در تهران برابر نرخ رشد کشوری بوده است.اجاره‌بهای مسکن در تهران و کل کشور، طی نیمه اول امسال، با سرعتی تقریبا برابر هم، تغییر پیدا کرده است. طبق گزارش سامانه رهگیری معاملات مسکن، میانگین اجاره‌بهای ماهانه واحدهای مسکونی در شهر تهران در تابستان امسال 5/4 درصد نسبت به فصل بهار افزایش یافته و از مترمربعی 20 هزار و 500 تومان به 21 هزار و 500 تومان رسیده است.همچنین اجاره‌بهای آپارتمان‌های پایتخت در تابستان امسال 13درصد نسبت به تابستان سال گذشته، با رشد مواجه شده است.به این ترتیب نرخ رشد فصلی و نرخ رشد نقطه‌به‌نقطه اجاره‌بهای مسکن در تهران در تابستان امسال معادل 5/4درصد و 13درصد بوده است.
این دو نرخ رشد، تقریبا برای نرخ رشد شاخص اجاره‌بهای کشوری نیز در همین مدت تکرار شده است.
گزارش بانک‌ مرکزی از نوسانات شاخص اجاره‌بها در کل کشور نشان می‌دهد: شاخص در تابستان امسال 1/4درصد نسبت به بهار افزایش یافته است. شاخص کشوری اجاره مسکن همچنین در تابستان امسال حدود 15درصد نسبت به تابستان سال گذشته رشد کرده است.
میزان افزایش اجاره‌بها در تهران معمولا از نرخ رشد کشوری، بیشتر است اما در دوره‌های رکود، این دو، در یک سطح به هم نزدیک می‌شوند.
جزئیات گزارش جدید بانک مرکزی در این باره حاکی است: شاخص بهای مسکن استیجاری در دوازده ماه منتهی به شهریورماه 93 نسبت به دوازده ماه منتهی به شهریور 92 معادل 19 درصد افزایش داشته است. شاخص بهای مسکن استیجاری در مناطق شهری ایران در سه ماه دوم سال 93 به عدد 2/154رسید که نسبت به سه ماه قبل معادل ¼ درصد و نسبت به سه ماه مشابه سال قبل 9/14 درصد افزایش یافت.
متوسط شاخص بهای مسکن استیجاری در ۶ ماه اول سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل ۸/۱۶ درصد افزایش نشان می‌دهد. شاخص مذکور در دوازده ماه منتهی به شهریور ۹۳ نسبت به دوازده ماه منتهی به شهریور ۹۲ معادل ۱۹ درصد افزایش داشته است.شاخص بهای مسکن استیجاری در سه ماه دوم سال جاری نسبت به سه ماه قبل در تمامی استان‌های کشور افزایش یافت، بیشترین میزان افزایش متعلق به استان آذربایجان غربی معادل ۸/۷ درصد بود و استان‌های فارس و اصفهان به ترتیب با ۹/۵ درصد و ۸/۵ درصد افزایش در رده‌های بعدی قرار گرفتند.کمترین میزان افزایش مربوط به استان سمنان معادل ۸/۱ درصد بود و استان‌های خراسان جنوبی و بوشهر هر یک با ۲ درصد در رده بعدی قرار گرفتند، ضمنا شاخص فوق در استان تهران معادل ۳/۳ درصد افزایش داشت.شاخص بهای مسکن استیجاری در شهرهای بزرگ در سه ماه دوم سال ۹۳ به عدد ۹/۱۵۳ رسید که نسبت به سه ماه قبل برابر ۲/۴ درصد و نسبت به سه ماه مشابه سال قبل ۹/۱۴ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
شاخص مذکور در دوازده ماه منتهی به شهریور 93 نسبت به دوازده ماه منتهی به شهریور 92 معادل 3/19 درصد افزایش داشته است.
شاخص بهای مسکن استیجاری در شهرهای متوسط در سه ماه دوم سال جاری به عدد ۱/۱۵۲ رسید و معادل ۸/۳ درصد بالاتر از شاخص مذکور در سه ماه اول قرار گرفت. افزایش این شاخص نسبت به سه ماه مشابه سال قبل ۶/۱۳ درصد بوده است.
شاخص مذکور در دوازده ماه منتهی به شهریور ماه سال 93 نسبت به دوازده ماه منتهی به شهریور ماه 92 معادل 2/17 درصد افزایش را نشان می‌دهد.شاخص بهای مسکن استیجاری در شهرهای کوچک در سه ماه دوم سال 93 به عدد 8/163 رسید که نسبت به سه ماه قبل معادل 5/4 درصد و نسبت به سه ماه مشابه سال قبل 6/19 درصد افزایش یافت.شاخص مذکور در دوازده ماه منتهی به شهریور ماه سال 93 نسبت به دوازده ماه منتهی به شهریور ماه 92 معادل 2/21 درصد افزایش یافته است.هم‌اکنون رکود نسبی در کل بازار مسکن، حجم بالای آپارتمان نوساز فروش‌نرفته و از همه مهم‌تر چشم‌انداز نزولی تورم و قیمت مسکن به عنوان چهار عامل اثرگذار بر رفتار اجاره‌بها، شرایط آتی را برای آن دسته از مستاجرهایی که موعد اجاره‌نامه‌‌هایشان در فصل پاییز سررسید می‌شود، مساعد کرده است. پیش‌بینی‌ کارشناسان اقتصاد مسکن در این باره حاکی است: در ماه‌های آینده منحنی رشد اجاره‌بها در سطح زیرصفر باقی خواهد ماند و شرایط معاملات اجاره نسبت به نیمه اول سال، به مراتب بهتر می‌شود.
در تهران نیز، در مهر ماه امسال، دومین رشد منفی اجاره‌بها در تهران رقم خورد. پیش‌تر در شهریور، متوسط مبالغ اجاره ۵/۰ درصد نسبت به مرداد کاهش پیدا کرد. در طول ۵ ماه اول سال ۹۳، تغییرات ماهانه اجاره‌بها همواره مثبت و در سطح بالای صفر بود؛ اما شیب افزایش به جز در فروردین که ۹ درصد افزایش یافت، همواره بین یک تا ۵/۳ درصد در نوسان بود.اگرچه تغییرات ماهانه اجاره‌بها روند کاهشی به خود گرفته اما مقایسه مبالغ کنونی با نرخ‌های ماه‌های مشابه سال گذشته حکایت از رشد بالای ۱۰ درصد دارد. در مهر امسال متوسط اجاره‌بها ۹/۱۲درصد نسبت به مهر سال قبل افزایش یافت. با این حال در مهر سال گذشته، اجاره‌بها نزدیک به ۱۹ درصد نسبت به مهر۹۱ رشد کرد که به این ترتیب، سطح کنونی نرخ رشد نقطه‌به‌نقطه اجاره‌بها نیز نسبت به نرخ‌های سال گذشته تاحدودی کاهش از خود نشان می‌دهد. میانگین اجاره ماهانه متری ۲۰ هزار و ۹۰۰ تومانی در مهرماه با میانگین نیمه‌اول سال جاری برابر است، بنابراین در ماه گذشته، ارزش آپارتمان‌های اجار‌ه‌ای هیچ تغییری نسبت به متوسط ۶ ماه اول سال نکرده و ثابت مانده است.
در ماه گذشته 30 هزار و 195 فقره انواع قرارداد برای معاملات مسکن شامل خرید، اجاره و پیش‌خرید در بنگاه‌های شهر تهران منعقد شد که از این تعداد، 14 هزار و 50 فقره به صورت مبایعه‌نامه (برای خرید مسکن) و 14 هزار و 922 فقره نیز به‌صورت اجاره‌نامه و مابقی برای پیش‌خرید بوده است. کاهش در حجم معاملات اجاره در مقایسه با خرید باعث شد معاملات اجاره مسکن در مهرماه امسال 26درصد نسبت به شهریور کاهش پیدا کند.
در مهرماه امسال، حجم معاملات اجاره در بازار با حجم معاملات خرید مسکن سر به سر شد. در این ماه، ۱۴ هزار فقره مبایعه‌نامه در بنگاه‌های املاک شهر تهران تنظیم شد و تعداد اجاره‌نامه‌های ثبت ‌شده نیز به نزدیک ۱۵ هزار فقره رسید. این در حالی است که در ماه‌های قبل، حجم معاملات اجاره هر چند جزئی، بیشتر از حجم معاملات خرید بود.
معنای تغییرات به وجود آمده آن است که در نیمه دوم امسال، گرایش به سمت خرید مسکن در مقایسه با اجاره، تاحدودی افزایش پیدا کرده است و در این شرایط، احتمال ثبات یا کاهش در اجاره‌بها می‌تواند بیشتر از قیمت مسکن باشد.