طرح روسیه برای کاهش اختیارات اسد

محمدحسین باقی: رسانه‌های دولتی سوریه می‌گویند دولت بشار اسد آماده است تا هیاتی را برای مذاکره با نمایندگان اپوزیسیون (که ۳ سال و نیم است با آنها درگیر جنگی خانمان برانداز است) به مسکو بفرستد. خبرگزاری دولتی «سانا» می‌گوید دولت اسد خواستار یافتن راهی برای برون رفت از بحرانی است که کشور را در خود فرو برده است. خبرگزاری سانا به نقل از یک مقام وزارت خارجه سوریه می‌گوید: «سوریه آماده است تا در دیدارهای پارلمانی و مشورتی در مسکو شرکت کرده تا به آرزوی سوری‌ها که می‌کوشند راهی برای برون‌رفت از بحران بیابند پاسخ دهند.

«اُبِی شهبندر»، که با ائتلاف ملی سوریه (مهم‌ترین گروه اپوزیسیون سازمان یافته از سوی آمریکا، سازمان ملل و روسیه) در ارتباط است می‌گوید: «گروه‌های میانه‌رو اپوزیسیون می‌گویند از سوی روسیه به این مذاکرات دعوت نشده‌اند و بنابراین شرکت هم نخواهند کرد.» به گزارش سی‌ان‌ان، شهبندر اعلام کرد که مسکو فقط گروه‌های وفاداری را که به دولت سوریه نزدیک هستند دعوت کرده است. اپوزیسیون مورد حمایت غرب اعلام کرده که هرگونه توافق برای مذاکره باید شامل شکل‌گیری دولت‌گذار با قدرت کامل اجرایی باشد. این درخواست از سوی اسد رد شد. «هادی البحره»، رهبر ائتلاف ملی سوریه- مستقر در ترکیه- که مهم‌ترین گروه اپوزیسیون است اعلام کرد که هنوز تصمیمی در مورد مذاکرات اتخاذ نکرده است.

او گفت: «ما نمی‌توانیم درباره چیزی نظر دهیم که هنوز در هوا معلق است. هیچ دعوتی نبوده و اصلا آنها برای چه ما را دعوت می‌کنند؟ آیا چارچوبی برای مذاکرات وجود دارد؟ چه کسانی خواهند آمد؟ هدف از آن چیست؟» قرار است این دیدار در ۲۰ ژانویه در مسکو برگزار شود و به گفته خبرگزاری روسی ایتارتاس به نقل از «الکساندر لوکاشویچ»، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، این مذاکرات «غیررسمی» خواهد بود. وی افزود: «نام مذاکره‌کنندگان اعلام شده؛ آنها وزیر خارجه و معاون اول هستند... اما این به مسوولان سوری مربوط است که در مورد شکل هیاتی که قرار است برای این دیدار مشورتی به مسکو فرستاده شود تصمیم بگیرند.» «ائتلاف ملی سوریه» می‌گوید هرگونه مذاکره معناداری باید بر مبنای بیانیه ژنو برگزار شود که مورد توافق آمریکا، سازمان ملل و روسیه است.

طرح روسی برای سوری‌ها

روسیه مدت‌ها تلاش داشت تا مذاکرات صلحی را ترتیب دهد که شامل دیدار میان هیات‌هایی از سوی اسد و اپوزیسیون متفرق باشد. مسکو پنجشنبه اعلام کرده بود که در نظر دارد تا میزبان هیات‌هایی از سوی اپوزیسیون سوریه در اواخر ژانویه باشد که احتمالا پس از آن نمایندگان دولت اسد هم از مسکو دیدن خواهند داشت که این اقدام شاید بتواند این دو گروه را برای مذاکرات به هم نزدیک کند.

بر اساس طرح روسیه، افراد معارضی که مقبول دمشق هستند و در گفت‌وگوها شرکت خواهند کرد عبارتند از: «معاذ الخطیب» رئیس پیشین ائتلاف مخالفان خارج‌نشین سوریه، «حسن عبدالعظیم» معارض داخلی، «قدری جمیل» معارض داخلی و دبیر حزب اراده مردمی که پیش‌تر معاون نخست‌وزیر بود و همچنین چند حزب کرد هستند که ارتباطی با داعش ندارند. رئیس‌جمهوری سوریه هم از برخی اختیارات خود چشم‌پوشی می‌کند. این طرح شامل گفت‌وگو با «جبهه النصره» نمی‌شود. همچنین بر اساس این طرح سه نهاد نظامی شامل نیروی هوایی، امنیت نظامی و نهاد امنیت داخلی سوریه برای بشار اسد محفوظ است اما وزیر جدید کشور از معارضان خواهد بود. به گزارش الجزیره اسد اعلام کرده که از تلاش‌های متحدان اصلی خود حمایت خواهد کرد. «جاشوا لاندیس»، استاد مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهما، می‌گوید بعید است آمریکا از طرح مذاکرات به ابتکار روسیه حمایت کند، چرا که مسکو اصرار دارد که اسد باید در قدرت بماند. او در مصاحبه با الجزیره می‌گوید: «آمریکا در حال بمباران دشمنان اصلی اسد یعنی داعش و القاعده است اما در عین حال نمی‌خواهد با اسد صحبت کند و هیچ ارتباطی با او داشته باشد.» از سوی دیگر رویترز هم گزارش می‌دهد که اپوزیسیون سوری به طرح روسیه مشکوک است، چرا که این کشور «حامی اسد بوده است». «البحره» در سفری که چندی پیش به قاهره داشت با نبیل العربی، رئیس اتحادیه عرب، دیدار کرد و در کنفرانسی خبری گفت: «هیچ طرحی به آن شکلی که شایع شده وجود ندارد.» او در مصاحبه با خبرگزاری MENA گفت: «روسیه طرح روشنی ندارد و آنچه روسیه به دنبال آن است فقط یک دیدار و گفت‌وگو در مسکو است و هیچ برنامه یا طرح خاصی روی کاغذ وجود ندارد.» پس از شکست مذاکرات ژنو- ۲ ، اپوزیسیون اعلام کرد: «دمشق در مورد صلح جدی نیست.» خبرگزاری «سانا» هم اعلام کرد که در مذاکرات مسکو باید بر مبارزه با «تروریسم» تاکید شود و این عبارتی است که از سوی دولت سوریه خطاب به اپوزیسیون مسلح بیان می‌شود. اعضای دولت اسد می‌گویند اپوزیسیون در تبعید نماینده سوری‌ها نیست اما در عوض می‌گوید گروه کوچکی از چهره‌های اپوزیسیون که در دمشق زندگی می‌کنند و صراحت کمتری در مورد دولت سوریه دارند باید نماینده اپوزیسیون باشند.