گام آغازین اصلاح‌طلبان برای اجماع

گروه خبر، زینب موسوی: سرانجام، قفل ۶ ساله واگرایی اصلاح‌طلبان با برگزاری همایشی مشترک، شکسته شد؛ گروه‌های مختلف این جریان سیاسی پنج‌شنبه گذشته توانستند پس از ۶ سال، فارغ از برخی فشار‌ها که تا پیش از این، مهم‌ترین عامل واگرایی آنان بود، در قالب یک گروه واحد اصلاح‌طلبی یکجا جمع شده و دغدغه‌های سیاسی و حزبی‌شان را بیان کنند. «همایش سراسری اصلاح‌طلبان» حالا فضایی را ایجاد کرده است که گروه‌های مختلف از این جریان سیاسی، بتوانند در قالب همگرایی مجدد، به پیروزی دوباره در انتخابات پیش رو امیدوار شده و عزم خود را برای تدبیر و برنامه‌ریزی انتخابات مجلس جزم کنند. آنچه این اقدام را به گامی محکم برای پیروزی احتمالی در رقابت آتی انتخاباتی نزدیک می‌کند پشتوانه حضور افرادی است که بارها در این قاعده امتحان خود را پس داده‌اند؛ حمایت آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی و سیدمحمد خاتمی از این همایش را می‌توان در این راستا برشمرد.

بیانیه هاشمی و خاتمی به همایش

روز پنج‌شنبه هاشمی‌رفسنجانی با ارسال بیانیه‌ای به این همایش، گردهمایی سراسری احزاب و تشکل‌های اصلاح‌طلب و معتدل کشور را در راستای توسعه فعالیت احزاب و نهادهای مدنی خوانده و تاکید کرد: «این همایش را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم گردهمایی‌ها و نشست‌هایی از این نوع بتواند به بسط و گسترش هر چه بیشتر فضای هم‌اندیشی و تضارب آرا و اندیشه‌های متفاوت سیاسی و اجتماعی جامعه‌ کمک کند.» او یک روز پیش از این همایش نیز در دیدار مسوولان و دبیران کل احزاب و تشکل‌های عضو شورای هماهنگی اصلاحات، دو انتخابات سال آینده را بسیار مهم توصیف کرده بود. از سوی دیگر سیدمحمد خاتمی نیز که از سوی بسیاری اصلاح‌طلبان با عنوان رهبر جریان اصلاح‌طلبی شناخته می‌شود، با ارسال بیانیه به همایش سراسری اصلاح‌طلبان، یکی از رسالت‌های شورای هماهنگی اصلاحات را نقد رویکرد‌ها و برنامه‌ها خواند و تاکید کرد که این شورا، این نقد را در جهت تقویت نظام و جست‌و‌جوی راهکار‌ها و سیاست‌های بهتر با آرمان‌های اصیل ملت ایران که در انقلاب اسلامی متجلی شده است، می‌داند.» خاتمی با تاکید بر تلاش شورای هماهنگی جبهه اصلاحات در جهت هر چه بیشتر شدن نزدیکی جریان‌های گوناگون اصلاح‌طلب، حفظ هوشیاری در برابر توطئه‌های بیرونی و درونی برای همگرایی بیشتر در جامعه را برای ادای دین جریان اصلاح‌طلبی به انقلاب و مردم لازم دانست.

حضور چهره‌های شاخص

علاوه بر بیانیه هاشمی‌رفسنجانی و خاتمی، آنچه همایش سراسری اصلاح‌طلبان را به آغازی برای برداشتن گام‌های بلند همگرایی تبدیل کرد، استقبال و حضور دیگر چهره‌های شاخص اصلاحات، در کانون توحید تهران بود. عبدالواحد موسوی‌لاری، محمدرضا عارف، رسول منتجب‌نیا، سیدهادی خامنه‌ای، سیدمحمدصادق خرازی، زهرا شجاعی، محسن رهامی، ‌فاطمه راکعی، علی شکوری‌راد، جواد امام، ‌نجفقلی حبیبی، مصطفی کواکبیان، شهربانو امانی، احمد حکیمی‌پور، آذر منصوری، فخرالسادات محتشمی‌پور، ژاله فرامرزیان، علی تاجرنیا، محمد اشرفی‌اصفهانی، روح‌الله تقوایان، ‌حسن رسولی، محمدجواد مظفر، ‌محمود میرلوحی، رحمت‌الله بیگدلی، ‌علی‌محمد غریبانی، جهانبخش خانجانی، ‌مجید محتشمی، هادی غفاری، مهدی خزعلی، ‌محمد کیانوش‌راد، ‌حسین کمالی، محمود علیزاده طباطبایی، محمد شریعتی‌دهاقان، ‌ابراهیم اصغر‌زاده، غلامرضا انصاری و... از جمله حاضران نشست بودند. از میان این چهره‌ها، برخی به ایراد سخنرانی پرداختند که از آن جمله می‌توان به محمدرضا عارف، عبدالواحد موسوی‌لاری، رسول منتجب‌نیا، سیدهادی خامنه‌ای، زهرا شجاعی، محسن رهامی، ‌فاطمه راکعی و مصطفی کواکبیان اشاره کرد.

اجماع برای مجلس آینده

محمدرضا عارف که علاوه بر حضور در کابینه اصلاحات، با تاکتیک انصراف از انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ به نفع حسن روحانی، نقش ویژه‌ای در پیروزی جبهه مقابل اصولگرایان داشت، دیروز به‌عنوان اولین سخنران جلسه پشت تریبون رفت. این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با مثبت خواندن عملکرد دولت یازدهم، حماسه ۲۴ خرداد را نتیجه رعایت اخلاق و خرد جمعی خواند و تاکید کرد: «ما بیش از هر زمان به این‌گونه همایش‌ها برای رسیدن به وحدت بیشتر نیاز داریم و این نشست می‌تواند مقدمه‌ای برای برگزاری نشست‌های بعدی باشد.» عارف با تاکید بر اینکه جا داشت از حضور رهبر اصلاحات استفاده می‌کردیم، به پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ اشاره و در حالی که از آن به‌عنوان فاز اول پروژه انتخاباتی یاد کرد، گفت: «پیروزی در انتخابات آینده نسبت به همه انتخاباتی که تاکنون برگزار شده برای ما از اهمیت بیشتری برخوردار است و تلاش ما باید برای حفظ و ایجاد وحدت باشد. اصلاح‌طلبان باید به دنبال اجماع کامل باشند و ما هیچ راهی جز پیروزی نداریم. باید در کل کشور و در هر حوزه‌ای به یک لیست واحد برسیم. منیت‌ها و تعصبات تشکیلاتی را باید به تعصبات جبهه‌ای تبدیل کنیم و مهم‌ترین کانون ما در انتخابات باید هماهنگی با استان‌ها باشد و با سازوکارهایی به موقع مطرح شود.» عارف بیان مشکلات گروهی در فضای مجازی را یکی از عوامل تبدیل اختلافات به دشمنی‌ها خواند و در این باره از مشکلی یاد کرد که به باور او به ناتوانی گروه‌های اصلاح‌طلب در شکل‌دهی به نشست‌های مشترک و بحث و مذاکره روبه‌روی هم باز می‌گردد. این شخصیت اصلاح‌طلب، با ارزیابی مجلس نهم گفت: «ترکیب مجلس فعلی نمی‌تواند پشتیبان واقعی دولت باشد.» بر این اساس او اعلام کرد که ما نیازمند مجلسی متخصص و کارشناس هستیم که منافع و مصالح ملی و اسناد بالا دستی نظام را مدنظر قرار دهد. عارف با تاکید بر توجه اصلاح‌طلبان به چندراهبرد اصلی برای شرکت در انتخابات، اولین و مهم‌ترین آن را تلاش برای افزایش مشارکت خواند و تاکید کرد: «باید مشارکت بالای ۷۳ درصد را فراهم کنیم زیرا تجربه نشان داده است هرگاه مشارکت بالای ۵۰ درصد باشد علی‌الاصول رای‌ها به سمت اصلاح‌طلبان ریخته می‌شود.» او در ادامه با اشاره به «حضور زنان و جوانان در مجلس» به‌عنوان دومین راهبرد تاکید کرد: «در ‌شأن جامعه‌ای که بالای ۵۰ درصد دانشگاهیان آن زنان هستند، نیست که حضور زنان در مجلس آن تک رقمی باشد.» به گفته این فعال سیاسی اصلاح‌طلب، این جریان سیاسی باید اکثریت و به‌دست آوردن اکثریت را در دستور کار قرار دهد. رئیس بنیاد امید ایرانیان همچنین در حاشیه این همایش در جمع خبرنگاران با تاکید بر اینکه مجلسی می‌خواهیم که نمایندگان آن بتوانند در چارچوب آیین‌نامه داخلی حرف خودشان را بزنند، از داشتن ۳۱۰ سرلیست اصلاح‌طلب سخن گفته و اعلام کرد: «از همه بزرگان برای رسیدن به وحدت استفاده می‌کنیم.»

حضور پررنگ حزب اعتماد ملی

حضور قائم مقام حزب اعتماد ملی، یکی از مهم‌ترین نکات جلسه پنج‌شنبه اصلاح‌طلبان بود؛ سخنرانی رسول منتجب‌نیا در این همایش می‌تواند نشانی از آغاز دوباره فعالیت‌های جدی حزب اعتماد ملی باشد. منتجب‌نیا با بیان اینکه ما از همه مسوولان می‌خواهیم در شرایط حساس کنونی، از دامن زدن به اختلافات و زنده کردن زخم‌های کهنه با کرامت و بزرگواری عبور کنند بر رسیدن به وحدت و آشتی ملی به معنای واقعی تاکید کرد و گفت: «اصلاحات متعلق و وابسته به هیچ فرد و دولت و حکومتی نیست و این میراث بزرگ تا ابد استمرار دارد.»

اصلاحات، ضدنظام نیست

از سوی دیگر سیدهادی خامنه‌ای دبیرکل مجمع نیروهای خط امام (ره) که از دیگر سخنرانان جلسه پنج‌شنبه اصلاح‌طلبان بود، هدف اصلاح‌طلبی را بازگشت به قانون و اصل انقلاب اسلامی خواند و تاکید کرد: «نمی‌توان اصلاح‌طلبی را به ضدیت با نظام متهم کرد.» به گزارش «ایرنا» او تاکید کرد: «اصلاح‌طلبی بدون اعتدال امکان‌پذیر نیست. البته هیچ‌گاه اصلاحات به طور کامل در جوامع برقرار نمی‌شود همان‌طور که هیچ‌گاه ضداصلاحات هم نمی‌تواند به‌طور دائم جامعه را در اختیار داشته باشد.»

انتخابات آینده دوقطبی است

از سوی دیگر، سیدمحمدصادق خرازی که چندی پیش با راه‌اندازی حزب ندای ایرانیان، ریاست شورای مرکزی این حزب را بر عهده گرفت در حاشیه همایش اصلاح‌طلبان و در میان خبرنگاران با بیان اینکه اصلاحات در سرزمین اعتدال متولد می‌شود، گفت: «محیط سیاسی اصلاحات آمیخته با متانت و طمانینه بوده و اعتدال مبنای فکری اصلاحات است.» او درباره انتخابات آینده تاکید کرد: «قطعا انتخابات آینده از دوقطبی‌های انقلاب اسلامی خواهد بود.» او در حالی که موقعیت امروز اصلاح‌طلبان را یک موقعیت ممتاز خواند که نیازمند وحدت و همت است، درباره ائتلاف اصلاح‌طلبان نیز ابراز امیدواری کرد. به گفته خرازی همه از وحدت و همگرایی صحبت می‌کنند و با وجود آقای خاتمی اگر حرف‌شنوی وجود داشته باشد وحدت شکل خواهد گرفت. در همین حال مصطفی کواکبیان دبیر کل حزب مردم‌سالاری، در حاشیه همایش سراسری شورای هماهنگی جبهه اصلاحات کشور با اشاره به اینکه جزئیات کنگره سه روز قبل از برگزاری اعلام می‌شود، گفت: «مسوولان هشت منطقه حزب مردم‌سالاری در کنگره بعدی تعیین و دبیرکل و شورای مرکزی جدید نیز انتخاب می‌شوند.»

حمایت از علی مطهری

موضوع نطق ناتمام علی مطهری و انتقادها به این امر، از جمله محورهای دیگر سخنان چهره‌های اصلاح‌طلب در این همایش بود. عارف در سخنرانی خود با بیان اینکه مجلس باید سعه صدر داشته باشد و نماینده ملت طبق آیین‌نامه نظرات خود را بدون هیچ‌گونه مانعی به عرض مردم برساند، برخورد فیزیکی را در ‌شأن مجلس ندانست و گفت: «مجلس برای رسیدن به خواسته‌های موردی و فردی یک نماینده از ابزارهای نظارتی خود استفاده نکند و این ابزار فقط برای خدمت در پیشرفت و اعتلای میهن اسلامی، کشور و حاکمیت قانون باشد.» در همین حال رسول منتجب‌نیا نیز با حمایت از نطق علی مطهری، گفت: «ما بزرگواری برادر شجاع و دلسوزمان آقای مطهری را ارج می‌نهیم و از اقدامات وی تشکر می‌کنیم؛ در ضمن اعمال غیرقانونی و ضداخلاقی برخی افراد را محکوم می‌کنیم.» هادی خامنه‌ای نیز یکی از محورهای سخنان خود را به این موضوع اختصاص داد؛ او با بیان اینکه امروزه افرادی با ریشه‌های مستحکم از لحاظ سوابق، رنگ اصلاح‌طلبی دارند، گفت: «می‌توان اشخاصی همچون علی مطهری را اصلاح‌طلب دانست ولو اینکه شناسنامه اصلاح‌طلبی نداشته باشند.»

موضوع حصر

اولین همایش اصلاح‌طلبان که پس از ۶ سال در کانون توحید تهران برگزار شد، با برخی حواشی نیز همراه بود. در این میان می‌توان به اظهارنظر سخنرانان و واکنش حاضران به موضوع رفع حصر اشاره کرد. این موضوع چند بار از سوی چندین سخنران مطرح و با تشویق حاضران روبه‌رو شد. از سوی دیگر با اعلام حضور همسران شهیدان باکری و همت، حاضران با تشویق به این بانوان ادای احترام کردند. از سوی دیگر حضور نیافتن غلامحسین کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی و نیز سیدمحمدرضا خاتمی، از سوالات خبرنگاران برخی رسانه‌ها بود. محسن رهامی دبیرکل انجمن اسلامی دانشگاه‌های سراسر کشور در این باره به خبرگزاری فارس گفت: «آقای کرباسچی به مسافرت رفته است و آقای محمدرضا خاتمی نیز دستش شکسته و در بیمارستان بستری است.»