نفت در انتظار محرک‌های پایدار صعود

الهام بادپا (بیتا) تحلیلگر شرکت کارگزاری بهمن در شرایطی که همچنان در هفته گذشته نیز بازار نفت خام از مازاد عرضه فراوان رنج می‌بُرد و اوضاع اقتصادی کشورها هم در حدی نبود تا از رشد بهای این کالای استراتژیک حمایت کند، خبرهایی از تشدید تنش‌های سیاسی در عراق و کاهش حفاری‌های اکتشاف نفت در آمریکا سرمایه‌‌گذاران را به بستن موقعیت‌های فروش خود در آخرین روز هفته واداشت و رشد قیمتی قابل توجهی را در بهای نفت آمریکا موجب شد، به طوری‌که این نفت با بیش از ۸ درصد افزایش قیمت (معادل ۴ دلار) مواجه شد. به طور کلی باوجود سخنان نسبتا امیدوارکننده دبیرکل اوپک، عوامل متعدد دیگری همچون نتیجه انتخابات یونان، اظهارات مقامات عربستانی، چشم‌انداز منفی موسسات مختلف از آینده بازار نفت، افزایش موجودی ذخایر نفت آمریکا طی هفته اخیر و نیز انتشار گزارش‌های نه چندان رضایتبخش از اوضاع اقتصادی آمریکا بر محافظه‌کاری معامله‌گران ‌افزود.

در اوایل هفته اظهارات البدری مبنی بر اینکه احتمالا قیمت نفت به کف خود رسیده است و خیلی زود شاهد بهبود آن خواهیم بود اندکی جو روانی بازار را مثبت کرد. از نظر وی دامنه تغییر بهای کالای مزبور بین ۴۵ و ۵۵ دلار خواهد بود و از آنجا که انتظار می‌رود قیمت‌ نفت در چنین سطحی تولیدکنندگان را از انجام سرمایه‌گذاری جدید باز دارد از تولید خواهد کاست و حتی امکان دارد در صورت کمبود شدید عرضه، بهای نفت تا ۲۰۰ دلار هم افزایش یابد. دبیر کل سازمان اوپک گفت ۴ تا ۵ ماه دیگر زمان خواهد برد تا اعضا در خصوص تغییر سیاست خود به گفت‌وگو‌ بنشینند و این در حالی ا‌ست که نهاد مذکور به عنوان سازمانی که ۴۰ درصد نفت جهان را عرضه می‌کند آماده مذاکره با تولیدکنندگان غیراوپکی با هدف مقابله با مازاد فعلی در بازار جهانی است که ۱.۵ میلیون بشکه برآورد می‌شود.

بنا بر گزارش‌ اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) موجودی ذخایر نفت این کشور طی هفته گذشته به ۸.۹ میلیون بشکه افزایش یافته که این امر بر نگرانی‌ ناشی از کم شدن مصرف کالای فوق افزوده است. اگرچه در این میان اعلام خبرهایی از اینکه احتمالا در آینده نزدیک پالایشگاه‌های چینی برای تامین نفت مورد نیاز خود ناچار به واردات آن خواهند شد تاثیر مثبتی بر جو روانی بازار گذاشت.

در عین حال می‌توان به افزایش نگرانی‌ها از نتیجه انتخابات یونان و تشدید ابهام و عدم اطمینان نسبت به اقتصاد اروپا اشاره کرد که به افت نرخ برابری یورو و دلار انجامید. از سوی دیگر عربستان سعودی به عنوان بزرگترین تولیدکننده اوپک هم تاکید کرد با روی کار آمدن پادشاه جدید، سیاست این کشور در مورد میزان تولید نفت تغییر نخواهد کرد و درنتیجه فشار رو به پایینی بر قیمت وارد آمد.

به نظر می‌رسد موسسات سرمایه‌گذاری هنوز نسبت به قیمت نفت چشم‌انداز مثبتی ندارند؛ از جمله بانک UBS که پیش‌بینی خود از بهای نفت برنت و WTI را به ترتیب از ۶۹.۷۵ و ۶۴.۷۵ دلار تا ۵۲.۵ و ۴۹ دلار کاهش داد و اعلام کرد انتظار ندارد بهای نفت تا سال ۲۰۱۸ به ۹۰ یا ۸۵ دلار برسد.

گلدمن ساکس نیز در یادداشتی رشد تقاضا در چین و سایر اقتصادهای نوظهور را ضعیف و کند ارزیابی کرد و گفت امکان افت بیشتر بهای نفت وجود دارد. افزایش تولید نفت شیل آمریکا نقش چین را به عنوان یک مصرف‌کننده پررنگ‌تر و مهم‌تر از آمریکا کرده است؛ چراکه برای اولین بار از دهه ۱۹۴۰، آمریکا دیگر بزرگ‌ترین واردکننده نفت نیست و بخشی از نیاز داخل خود را تامین می‌کند. این بانک انتظار ندارد تا ۶ ماه آینده بر قیمت نفت افزوده شود و حتی کاهش بهای آن تا ۳۰ دلار را ممکن می‌داند.

از نظر این موسسه اگرچه نفت در نهایت قیمت تعادلی جدید خود را پیدا خواهد کرد اما احتمالا سطح آن بسیار پایین‌تر از دهه گذشته خواهد بود. به علاوه این موسسه پیش‌بینی کرده است نفت WTI در نیمه اول سال ۲۰۱۵ نزدیک به ۴۰ دلار معامله شود و پس از این دوران بهای نفت تا ۷۰ - ۶۵ دلار بهبود یابد. البته زمان چنین رشدی مبهم بوده و ابتدا باید منتظر بروز علائمی از ثبات در بازار از جمله کم شدن موجودی کالای فوق باشیم.

از طرف دیگر بانک استاندارد چارترد معتقد است ظاهرا تصمیم اوپک مبنی بر حفظ تولید خود در سطح بالای فعلی در حال اثرگذاری بر سایر تولیدکننده‌ها است؛ چراکه کشورهای غیرعضو اوپک به شدت مستعد کاستن از عرضه خود هستند و حتی امکان دارد بازار نفت خام در نیمه دوم سال با کسری مواجه شود. کامرزبانک آلمان هم انتظار ندارد قیمت در کوتاه‌مدت افزایش یابد و در حالی‌که طی هفته‌های آینده، مازاد عرضه همچنان پابرجا خواهد ماند، ریسک کاهش بیشتر قیمت آن حتی تا ۴۰ دلار هم وجود دارد.

موسسه بارکلیز به دلیل تداوم در رشد تولید کشورهای غیر‌اوپکی و پایین بودن میزان مصرف بر این باور است که بهای نفت خام تا پایان نیمه اول سال ۲۰۱۵ بهبود قابل توجهی نخواهد یافت. این نهاد که پیش‌بینی خود از بهای نفت برنت و WTI را به ترتیب از ۷۲ و ۶۶ دلار تا ۴۴ و ۴۲ دلار تنزل داده است، انتظار افت بیشتر بهای نفت را طی چند ماه آینده دارد. بارکلیز معتقد است کاهش قیمت اثر اندکی بر تقاضا خواهد گذاشت که به تنهایی برای برقراری تعادل در بازار طی سال ۲۰۱۵ کافی نخواهد بود و از آن رو بعید است بهای نفت قبل از سال آینده از ۵۰ دلار فراتر رود. همچنین بانک مزبور برآورد کرده است میانگین بهای نفت برنت و WTI در سال ۲۰۱۶ به ترتیب ۶۰ و ۵۷ دلار باشد.

در این هفته کردیت سوئیس نیز انتظار خود از میانگین بهای نفت برنت در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ را به ترتیب از ۲۵/۷۵ و ۸۰ دلار به ۵۸ و ۷۶ دلار کاهش داد و اظهار کرد اگرچه بهای کالای فوق ممکن است تا پایان سال تقویت شود، اما مسیر این بهبود را به سختی می‌توان پیش‌بینی کرد.

بنا بر گزارش از تحلیلگران رویترز عرضه نفت کشورهای عضو اوپک به دلیل رشد صادرات آنگولا و بالا ماندن میزان تولید عربستان و برخی دیگر از تولیدکنندگان خلیج فارس از ۳۰.۲۴ میلیون در ماه پیش تا ۳۰.۳۷ میلیون بشکه در ماه ژانویه افزایش یافت. در گزارش مزبور آمده است احتمالا روند نزولی قیمت نفت تا قبل از نیمه دوم سال جاری ادامه می‌یابد و حتی امکان دارد در سال ۲۰۱۵ به کمتر از دوران بحران مالی اخیر نیز برسد.

در این هفته کاهش حفاری‌های اکتشاف نفت در آمریکا هم در افزایش بهای نفت موثر بود. البته با اینکه شاخص رشد تولید ناخالص داخلی آمریکا کمتر از سطح مورد انتظار اعلام شد اما ارزش دلار به دلیل گمانه‌زنی‌ها از تغییر مثبت نرخ بهره آمریکا از سوی فدرال رزرو تقویت شد.

بازار نفت برنت در هفته پیش رو

با توجه به اینکه هنوز از لحاظ بنیادی اوضاع بازار نفت ضعیف ارزیابی می‌شود و انتظار می‌رود با فرارسیدن دوران تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات بر موجودی کالا انبارها و مازاد عرضه افزوده شود، به نظر نمی‌رسد افزایش قیمت نفت خام در روزهای پایانی هفته گذشته را بتوان آغاز بازگشت و روند بهبود آن دانست؛ اگرچه ممکن است خبرهایی از این دست تا حدی بتواند واکنشی آنی را در بازار مضطرب فعلی برانگیزد.