مسیر تجارت خارجی در ۵ قاره

گروه بازرگانی- فروغ کریمی: آمارهای گمرک از تجارت خارجی ایران در حالی منتشر شده است که نشان می‌دهد ۷۰ درصد از صادرات غیرنفتی ایران به ۵ کشور دنیا صورت می‌گیرد. براساس آمارهای گمرک در ۱۱ ماه منتهی به بهمن ۹۳ بیش از ۷۷ درصد از ارزش کل واردات کشور و بیش از ۹۲ درصد از ارزش کل صادرات کشور مربوط به قاره آسیا بوده است. برخی مقامات این امر را با ریسک بالایی همراه دانسته و معتقدند «نسیه فروشی کالاهای صادراتی» یکی از راه‌هایی است که می‌تواند گستردگی حضور کالاهای ایرانی را در بازار‌های صادراتی به دنبال داشته باشد. «نسیه‌فروشی کالاهای صادراتی» به این معنا است که صادرکنندگان در قبال دریافت بیمه‌نامه صادراتی یا اعتبار خریدار، وارد بازارهای صادراتی شده و کالاهای خود را به صورت نسیه عرضه کنند، در این صورت خریداران کالا در دنیا، رغبت بیشتری به خرید کالاهای ایرانی به جای کالاهای سایر کشورها پیدا خواهند کرد. طاهر شه‌حامد، مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران در این خصوص می‌گوید: این کار، صادرات را رقابتی می‌کند؛ این در حالی است که هم اکنون، بخش عمده‌ای از صادرات ایران نقدفروشی است و بیمه صادراتی ندارد، در حالی که با بیمه کردن کالاهای صادراتی، صادرکننده می‌تواند علاوه بر قدرت چانه‌زنی که به دست می‌آورد، رغبت خرید کالاهای ایرانی را ایجاد کرده و در واقع، صادرات بیشتری داشته باشد.

صادرات به تفکیک قاره‌ها

آمارهای گمرک از صادرات ۱۱ ماهه کشور به تفکیک قاره‌ها نشان می‌دهد، در مدت زمان مورد بررسی در حدود ۵/ ۹۷ درصد از ارزش کل صادرات کشور مربوط به دو قاره آسیا و اروپا بوده است. سهم سه قاره دیگر از صادرات ۳۲ میلیارد و ۶۳۳ میلیون دلاری کشور، تنها حدود ۵/ ۲ درصد است.

در این دوره میزان صادرات کشور به قاره آسیا سهم ۴۴/ ۹۲ درصدی از ارزش کل صادرات را داشته است. این میزان صادرات به قاره آسیا در حالی رخ داده است که در ۱۱ ماه منتهی به بهمن ۹۳ بیشترین سهم از این صادرات را کشور چین با سهم ارزشی ۳۱/ ۲۸ درصد از کل ارزش صادرات ایران به خود اختصاص داده است. پس از آسیا، قاره اروپا بیشترین سهم از صادرات کشور را در مدت زمان مورد بررسی به خود اختصاص داده است. صادرات کشور به قاره اروپا در ۱۱ ماه منتهی به بهمن ۹۳ درحالی برابر با یک میلیارد و ۶۳۸ میلیون دلار بوده که این صادرات سهم حدود ۵ درصدی از ارزش کل صادرات را داشته است. در صادرات کشور به قاره اروپا نیز کشور ایتالیا با سهم ارزشی ۵۴/ ۲۷ درصدی بیشترین سهم از کل صادرات ایران به قاره اروپا را به خود اختصاص داده است.

قاره آفریقا که سومین قاره از نظر میزان صادرات کشور به تفکیک قاره‌ها است، در ۱۱ ماه منتهی به بهمن ۹۳ به میزان ۶۷۸ میلیون دلار از کشور ایران کالا واردات داشته است. سهم صادرات ایران به آفریقا از کل صادرات کشور از نظر ارزشی حدود ۲ درصد بوده است. صادرات کشور به قاره آفریقا در این دوره نسبت به مدت مشابه سال گذشته در حالی از نظر وزنی با رشد بالا و حدود ۱۲۲درصدی همراه بوده است که از نظر ارزشی حدود ۱۴ درصد رشد منفی داشته است. آمارها نشان می‌دهد عمده صادرات ایران به قاره آفریقا به کشور مصر با سهم ارزشی ۵۴/ ۶۹ درصدی از کل صادرات ایران به آفریقا اختصاص داشته است.

صادرات کشور به قاره آمریکا با سهم ۳۸/ ۰ درصدی از ارزش کل صادرات کشور در ۱۱ ماه منتهی به بهمن ۹۳ در حالی صورت گرفته است که این صادرات نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر وزنی رشد ۲۳۷ درصدی داشته ولی از نظر ارزشی با کاهش ۷۶/ ۱۷ درصدی همراه بوده است. عمده صادرات کشور به قاره آمریکا نیز به برزیل بوده است. در ۱۱ ماه منتهی به بهمن ۹۳ برزیل ۸۳/ ۵۳ درصد از ارزش کل صادرات کشور به قاره آمریکا را به خود اختصاص داده است. قاره اقیانوسیه نیز با سهم اندک ۰۸/ ۰ درصدی از ارزش کل صادرات کشور، کمترین میزان صادرات را به خود اختصاص داده است. همچنین حدود ۹۲ درصد از ارزش کل صادرات کشور به این قاره به کشور استرالیا بوده است.

براساس آمارهای گمرک ۱۰ قلم عمده صادراتی طی ۱۱ ماه منتهی به بهمن نیز به ترتیب «پروپان مایع شده»، «بوتان مایع شده»، «متانول»، «پلی‌اتیلن گرید فیلم با چگالی کمتر از ۹۴ درصد به‌جز نوع پودری»، «قیر نفت»، «محصولات از آهن یا فولاد غیرممزوج تخت فقط گرم نورد شده به‌صورت طومار»، «پسته‌ها با پوست تازه یا خشک»، «اوره حتی به صورت محلول در آب»، «سیمان سفید پورتلند به‌جز رنگ شده به‌طور مصنوعی» و «پلی‌اتیلن گرید فیلم به صورت غیرپودر با وزن مخصوص ۹۴ درصد یا بیشتر» بوده است.

واردات به تفکیک قاره

از سوی دیگر براساس آمارهای گمرک، در ۱۱ ماه منتهی به بهمن ۹۳، قاره آسیا با سهم ارزشی ۳۷/ ۷۷ درصدی از کل واردات، عمده‌ترین صادر‌کننده به کشورمان بوده است. واردات ۳۷ میلیارد و ۳۳۷ میلیون دلاری از آسیا در ۱۱ ماه منتهی به بهمن ۹۳ در حالی با رشد ارزشی حدود ۱۲ درصدی نسبت به دوره مشابه سال گذشته همراه بوده که کشور چین با سهم ارزشی حدود ۳۱ درصدی از کل صادرات آسیا به کشور، بزرگ‌ترین صادرکننده به ایران هم در قاره آسیا و هم در دنیا محسوب می‌شود. قاره اروپا نیز با سهم ۵۸/ ۲۰ درصدی از ارزش کل واردات ایران بعد از آسیا قرار دارد. در مدت مورد بررسی، عمده‌ترین صادرات قاره اروپا به ایران مربوط به کشور آلمان با سهم ارزشی ۹۳/ ۲۱ درصدی از کل صادرات قاره اروپا به ایران بوده است. پس از اروپا نیز قاره آمریکا با سهم ارزشی اندک و حدود ۵/ ۱ درصدی از کل واردات کشور، سومین قاره صادر‌کننده به ایران محسوب می‌شود. در مدت زمان مورد بررسی، ۴۲/ ۴۴ درصد از ارزش کل صادرات قاره آمریکا به ایران مربوط به برزیل بوده که بیشترین سهم را در بین سایر کشور‌های قاره آمریکا داشته است.

در صادرات قاره اقیانوسیه نیز که سهم ۴/ ۰ درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص داده، استرالیا بیشترین سهم و معادل ۳/ ۸۳ درصد از کل واردات کشور از قاره اقیانوسیه را به خود اختصاص داده است. همچنین قاره آفریقا در ۱۱ ماه منتهی به بهمن ۹۳ کمترین صادرات را به ایران با سهم ۱۴/ ۰ درصد از ارزش کل واردات ایران داشته است.آفریقای جنوبی بیشترین سهم از کل صادرات این قاره به ایران را به خود اختصاص داده است.

براساس آمارهای گمرک از تجارت خارجی کشور در ۱۱ ماه منتهی به بهمن ۹۳، در این دوره «دانه گندم خوراکی»، «وسایل نقلیه با حجم سیلندر بین ۲۵۰۰-۱۵۰۰ سانتی‌متر مکعب»، «ذرت دامی»، «برنج»، «کنجاله سویا»، «ماژول نمایشگر متشکل از صفحه LCD یا LED پلاسما فقط دارای برد آدرس‌دهی»، «محصولات از آهن یا فولاد غیرممزوج تخت و گرم نورد شده به‌شکل طومار»، «قطعات منفصله جهت تولید خودروهای سواری با ساخت داخل»، «دستگاه‌های فرستنده یا گیرنده تلفن همراه به استثنای (۱+۱+۱)bts» و «جو به استثنای دانه جو» ۱۰ قلم عمده وارداتی به کشور بوده‌اند.