دنیای اقتصاد، اصفهان، علیرضا پویانسب: بر اساس سند آمایش سرزمین برای آینده اصفهان، توسعه این استان حول سه محور می‌چرخد؛ علم و فناوری، گردشگری و فرهنگ و هنر. چراکه بر اساس تحقیقات و شواهد موجود، طراحان به این نتیجه رسیده‌اند که اصفهان بیش از این ظرفیت پذیرش صنایع سنگین را ندارد و کشاورزی هم با وجود خشکسالی و کمبود آب حادث شده، قطعا راه به جایی نمی‌برد. حال، علاوه بر سند آمایش، رئیس‌جمهور نیز فرمان توسعه استان را بر اساس این سه محور داده و به نماینده خود یعنی استاندار اصفهان دستور داده سند توسعه اصفهان را بر این اساس تنظیم کند. «دنیای اقتصاد» در این رابطه گفت‌وگویی با مهدی جمالی‌نژاد، معاون عمرانی سابق استانداری اصفهان و کارشناس گردشگری و مشاور عالی شهردار اصفهان در خصوص گردشگری ترتیب داده که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

جایگاه گردشگری اصفهان کجاست؟ و با توجه به هدف‌گذاری سند آمایش سرزمین، صنعت گردشگری چه ماموریت‌هایی را باید در اصفهان اجرا کند؟

صنعت گردشگری استان اصفهان در سطوح بین‌المللی، ملی و استانی نقش‌آفرینی می‌کند و عملکرد این استان در زمینه صنعت گردشگری بر عملکرد کل کشور اثرگذار خواهد بود. ماموریت یا فلسفه وجودی توسعه صنعت گردشگری در استان اصفهان در قالب یک بیانیه ماموریت تنظیم شده‌است. تلاش شده تا در تنظیم این بیانیه، اصل سادگی، شیوایی و رسایی رعایت شود و تمامی ابعاد فلسفه وجودی صنعت گردشگری در استان اصفهان نیز مورد اشاره قرار گیرد. البته تنظیم بیانیه ماموریت صنعت گردشگری استان اصفهان در یک جمله بسیار دشوار است، چرا که صنعت گردشگری استان اصفهان در سطوح بین‌المللی، ملی و استانی دارای ماموریت‌هایی جداگانه است.

ماموریت‌های بین‌المللی که شما از آن صحبت می‌کنید شامل چه چیزهایی می‌شود؟

استان اصفهان یکی از ۵ استان کلیدی کشور در عرصه گردشگری بین‌المللی است و باید از طریق جذب گردشگران از سراسر دنیا و معرفی شکل و محتوای زندگی بر اساس فرهنگ غنی ایرانی- اسلامی به بهبود سیمای عمومی ایران در میان سایر ملل یاری رسانده و بخشی از تبلیغات نادرست رسانه‌های مغرض را خنثی سازد. این استان باید سهم کشور از تقاضای جهانی گردشگری افزایش داده و همچنین قابلیت رقابت ایران با مقاصد رقیب در عرصه صنعت گردشگری بین‌المللی را افزایش دهد. اصفهان در زمینه‌هایی مانند جذب گردشگران سلامت و آموزشی نیز می‌تواند کشور را در بازیابی جایگاه منحصر به فرد خود در سطح خاورمیانه یاری کند.

در سطوح دیگر چطور؟ البته با توجه به صحبت‌های شما این سطوح تا حدی با هم همپوشانی دارند، اما ماموریت مشخص این شهر در سطح ملی چیست؟

بر اساس این سند صنعت گردشگری در استان اصفهان باید از طریق ارزآوری ناشی از هزینه‌کرد گردشگران، بیلان تجاری کشور رابهبود بخشیده و با افزایش صادرات غیرنفتی، در رهایی کشوراز اقتصاد تک‌محصولی متکی به نفت، موثر باشد.

به نظر می‌آید در سطح بعدی تعیین نقش این صنعت در رشد و پویایی شهر اصفهان قابل بحث است، در این سطح چه نقشی بر عهده گردشگری اصفهان است؟

صنعت گردشگری با بهره‌گیری از منافع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی، سیاسی و تکنولوژیک خود تلاش خواهد کرد تا شرایط معیشتی و زیستی ساکنان استان را بهبود داده و با جلب مشارکت جوامع محلی و مردم که صاحبان اصلی این صنعت هستند به توسعه همه جانبه، بازتوزیع ثروث، رفع محرومیت، کاهش فقر، افزایش رفاه و میزان برخورداری تمامی مردم استان یاری رساند. این صنعت ماموریت دارد از طریق تأمین تقاضای موثر، به رونق اقتصاد صنایع دستی استان یاری‌رسانده و ضمن حفظ سطح اشتغال و درآمد در این زمینه، به حفظ و احیای مظاهر فرهنگ مادی و معنوی یاری رساند.

بنابراین ضرورت توجه به صنعت گردشگری استان اصفهان در برنامه ششم توسعه باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. با این وجود به منظور دستیابی به گردشگری پایدار در استان و نیز بهره‌گیری از توان‌های بالقوه و به فعلیت رساندن آنها، نقاط ضعف و تهدید گردشگری و توسعه این صنعت در استان باید رفع شوند.

چه ضعف‌ها و محدودیت‌هایی؟ در جهت دستیابی به این اهداف در سطوح خرد و کلان، فعالان با چه چالش‌هایی مواجهند؟

به نظر من باید آلودگی هوا و تاثیر شدید آن روی محیط زیست، مکان‌های تاریخی و گردشگری در اصفهان را تا حد ممکن کنترل کنیم، فرسایش و تخریب بیش از حد میراث فرهنگی و تاریخی در سطح استان، تاثیرات فصلی شدن رودخانه زاینده‌رود بر گردشگری داخلی و خارجی، کمبود شدید اعتبارات ملی در حفاظت، احیا و مرمت ابنیه، محوطه و آثار تاریخی و باستانی، سطح پایین ارتباطات بین‌المللی و نگاه منفی جامعه بین‌الملل به کشور ما، عدم تخصیص اعتبار کافی برای بازاریابی بخش گردشگری استان توسط سازمان در سطح ملی، نبود پژوهشگاه علمی، تحقیقاتی و تخصصی در حوزه گردشگری استان، فقدان سرمایه‌گذاری در جذب نیروهای انسانی تخصصی و کارآمد در گردشگری، توسعه و گسترش امکانات و خدمات گردشگری در شهرهای تاریخی، کمبود نیروی انسانی متخصص آموزش دیده در بخش گردشگری، عدم ارتقای شاخص‌ها و استانداردهای مراکز اقامتی، استخدام و به کارگیری نیروهای غیرمتخصص در زمینه صنعت گردشگری، عدم ایجاد زمینه‌های لازم از طریق افزایش مشارکت بخش خصوصی و شهرداری‌ها در حفظ میراث فرهنگی تاریخی، احیا و ساماندهی آنها، لزوم تهیه و تدوین مقررات، آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های سرمایه‌گذاری در حفظ میراث فرهنگی تاریخی و واگذاری آن به شهرداری‌ها و بخش خصوصی همه و همه از جمله مشکلاتی هستند که این روزها پیش روی توسعه گردشگری اصفهان قرار گرفته است.