گروه دیپلماسی: با گذشت نزدیک به ۸ سال از انعقاد قراردادی میان تهران و مسکو برای خرید دست‌کم پنج سامانه دفاعی اس-۳۰۰ روسی توسط ایران، تحویل این سامانه هنوز با اما و اگرهایی از جانب مسکو مواجه است. در شرایطی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه روز دوشنبه (۲۴ فروردین) با صدور حکمی، ممنوعیت خودخوانده تحویل سامانه دفاعی اس-۳۰۰ به ایران را لغو کرد و به‌دنبال آن سخنگوی کرملین هم اعلام کرد تحویل این سامانه می‌تواند هر لحظه صورت گیرد، اما روز پنج‌شنبه سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت که «تحویل موشک‌های اس-۳۰۰ به ایران به‌زودی انجام نخواهد شد.» سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه نیز درباره زمان تحویل اس-۳۰۰ گفت: «من فکر نمی‌کنم این موضوع در آینده نزدیک انجام شود، اما موضوع مهم‌تر این است که تصمیم سیاسی برای تحویل اس-۳۰۰ به ایران گرفته شده است.»

اماواگرهای یک قرارداد

به‌دنبال رفع ممنوعیت خودخوانده تحویل این سامانه به ایران،‌ برخی مقامات ایرانی از قبیل علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی تاکید کرد که امکان عملی شدن تحویل اس-۳۰۰ در سال جاری میلادی وجود دارد. مسکو در سال ۲۰۱۰ با این بهانه که فروش این سامانه به ایران خلاف قطعنامه چهارم شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران است از تحویل آن به تهران امتناع کرده بود. با این حال به‌نظر می‌رسد به‌رغم موافقت ظاهری روسیه با تحویل این سامانه به ایران پس از سال‌ها تاخیر، اما و اگرهای مقامات روس همچنان ادامه دارد. همچنان که سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه با بیان اینکه «تصمیم سیاسی پوتین برای فروش مجموعه‌های اس-۳۰۰ به ایران تحویل این تسلیحات به تهران را امکان‌پذیر کرده است»، گفته است: «اکنون برای اجرای قرارداد، لازم است تا اوضاع در خصوص شکایت ایران علیه طرف روسی به دلیل اجرای نادرست تعهدات، روشن شود. انتظار داریم که این مساله به‌صورت دوجانبه حل شود.» پس از تصمیم یک‌جانبه روسیه در سال ۲۰۱۰ و در پی صدور قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل مبنی بر منع فروش سلاح به ایران برای تعلیق قرارداد فروش اس-۳۰۰ به ایران، تهران در اعتراض به این تصمیم شکایت قضایی را به دادگاه بین‌المللی ارجاع داد و در این شکایت خواستار دریافت غرامتی به‌ارزش ۴ میلیارد دلار شد. به گزارش خبرگزاری ایتارتاس، ریابکوف همچنین روز پنج‌شنبه به خبرنگاران گفت: «روسیه و ایران باید در مورد مسائل مربوط به فروش اس-۳۰۰ مذاکره کنند.» به گفته ریابکوف تحویل مجموعه‌‌های پدافند هوایی اس-۳۰۰ به ایران در آینده نزدیک صورت نخواهد گرفت. معاون وزیرخارجه روسیه گفت: «نکته با اهمیت‌تر اینکه تصمیم سیاسی برای تحویل اس-۳۰۰ به ایران گرفته شده و این امر امکان فروش این مجموعه‌های پدافند هوایی را به ایران فراهم کرده است.»

تاثیر پیشرفت مذاکرات هسته‌ای بر تحویل اس-۳۰۰

از سوی دیگر سردار حسین دهقان، وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران درباره تحویل سامانه دفاعی اس-۳۰۰ از روسیه گفت که ایران آمادگی دریافت آن را دارد و ابراز امیدواری کرد در سال جاری این امر تحقق یابد. به گزارش «ایسنا»، سردار دهقان روز پنج‌شنبه در مصاحبه با شبکه خبری انگلیسی زبان «راشاتودی» با اشاره به اعزام گروهی از کارشناسان ایرانی به روسیه برای آموزش به‌کارگیری اس-۳۰۰ توضیح داد:« این افراد امور فنی مربوط به مجموعه‌های اس-۳۰۰ را فرا گرفته‌اند. علاوه بر آن دستورالعملی برای استفاده از تسلیحات پدافند هوایی اس-۳۰۰ در ایران تهیه شده است و تهران برای دریافت این مجموعه‌ها بر مبنای قرارداد موجود آمادگی دارد.» سردار دهقان ادامه داد که موافقت در مورد تحویل اس-۳۰۰ به ایران با توجه به عوامل خارجی ازجمله پیشرفت‌های قابل توجه در مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ به دست آمده و از نظر ایران این امر به دلیل شرایط به‌وجود آمده در روابط روسیه و ایران و عزم سیاسی سران دو کشور برای گسترش روابط در تمام عرصه‌ها حاصل شده است.

آزمایش اس-۳۰۰ ایرانی

سردار دهقان در ادامه مصاحبه به پیشرفت‌های چشمگیر صنایع دفاعی ایران برای تولید تسلیحات و جنگ‌افزارهای مورد نیاز نیروهای مسلح ایران اشاره کرد و گفت: «با تلاش متخصصان ایرانی، مجموعه پدافند هوایی شبیه اس-۳۰۰ را ساخته‌ایم و انتظار می‌رود تا پایان امسال این سلاح آزمایش شود.» وزیر دفاع ایران گفت که مواضع و اظهارات آمریکا و اقدامات عربستان بر روند اجرای قرارداد اس-۳۰۰ تاثیری ندارد. او تاکید کرد که اجرای قرارداد اس-۳۰۰ با حمله عربستان به یمن ارتباطی ندارد.