نسخه ۶ اینترنت برای ایران

نسخه ششم بستر آدرس‌های اینترنتی یا پروتکل اینترنت نسخه‌ای است که علاوه بر ارائه امنیت بالاتر، دستگاه‌های بیشتری را به شبکه جهانی اینترنت متصل می‌سازد و در حال حاضر دسترسی به آن در بیشتر کشورهای جهان فراهم شده است اما ایران هنوز برای دسترسی کامل به آن راه درازی در پیش دارد. آدرس IP یا Internet Protocol Address یا به اصطلاح عمومی IP، شناسه‌ای است که به هر دستگاه متصل به اینترنت یا شبکه‌ای که از پروتکل اینترنت استفاده کند، داده می‌شود.

این شناسه کاملا مجزا است و پروتکل به وسیله آن می‌فهمد که داده‌ها یا درخواست‌ها به کدام کامپیوتر فرستاده یا از کدامیک دریافت خواهند شد.

کاربرد آدرس IP شبیه به آدرس ایمیل است. درصورتی که آدرس ایمیل فردی را در دست نداشته باشیم، نمی‌توانیم به وی ایمیل ارسال کنیم؛ در پروتکل اینترنت نیز چنین است.

به گزارش «ایسنا»، ‌اما نسخه ۶ آی پی (IPv۶) آخرین نسخه از پروتکل اینترنت بوده و با نسخه رایج ۴ (IPv۴) تفاوت بسیاری دارد. در ورژن ۶، طول آدرس‌ها ۱۲۸ بیت بوده و دامنه بسیار گسترده‌ای را پشتیبانی می‌کند.

درواقع IPv۴ یک بستر برای آدرس‌های اینترنتی است که کشورهای جهان از آن استفاده می‌کنند اما کمبود این آدرس باعث مشکلاتی برای شرکت‌های دولتی و خصوصی در کشورها شده که برای رفع آن ورژن یا نسخه جدیدی به نام IPV۶ در بیشتر کشورهای جهان پیاده‌سازی شده یا در حال پیاده‌سازی است.

پروتکل IPv۴ از آدرس‌های ۳۲ بیتی تشکیل شده است به این معنی که این فضا اجازه آدرس‌دهی حدود ۳/ ۴ میلیارد آدرس را می‌دهد در حالی که IPv۶ از آدرس وب ۱۲۸ بیتی تشکیل شده که ظرفیت میلیاردها آدرس جدید را دارد. از آنجا که نسخه ۴ پروتکل اینترنت دیگر توان پاسخگویی نیازها را ندارد، به همین دلیل عبور از نسخه ۴ به نسخه ۶ امری ضروری است.

در گذشته عبور از نسخه ۴ و ارتقای آن به نسخه ۶ مطرح نبوده اما نیاز کشور باعث شده تا مسوولان به فکر ارتقا بیفتند. از آنجا که آی‌پی نسخه ۴ بستری برای استفاده از آدرس‌های اینترنتی در کشورهای جهان بوده اما کمبود آن مشکلاتی را در کشورهای مختلف به‌وجود آورد و برای رفع این مشکلات ورژن جدیدی به نام آی‌پی ۶ در اکثر نقاط دنیا آماده‌سازی شده است تا به این ترتیب از مشکلات کاسته شود.

ایران و گذر از IPV۴ به IPV۶

اگر بخواهیم برنامه‌ریزی کشورمان برای گذر از نسخه ۴ به ۶ را مدنظر قرار دهیم می‌توانیم به اظهارات رضا تقی‌پور و حضورش در وزارت ارتباطات در دولت دهم قبل اشاره کنیم. چرا که به عقیده وی ایجاد شبکه ملی اطلاعات باید با ملاک آی‌پی نسخه ۶ در ایران صورت بگیرد.

اما بر اساس نظر محمود واعظی، وزیر ارتباطات دولت یازدهم، عبور از نسخه ۴ و رسیدن به آی‌پی ورژن ۶ یک الزام برای تعامل با دنیا محسوب می‌شود و باید هرچه سریع‌تر از این مرحله عبور کنیم و این امر فقط نیازمند یک اقدام جمعی است.

به عقیده وی، برنامه‌های پنجم توسعه و انتظارات مردم مهم‌ترین علت برای جلوگیری از گسترش شکاف تکنولوژی بین ایران و کشورهای دنیا است به گونه‌ای که عبور از آی‌پی ۶ بر اجرای طرح شبکه ملی اطلاعات هم تاثیرگذار است.

همچنین رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران هم در سمیناری که به منظور تشریح برنامه‌های گذر به نسخه ۶ اینترنت در ایران برگزار شده‌ بود، گفت: تا ابتدای سال ۱۳۹۴ بازنگری و ابلاغ سند راهبردی گذر از آی‌پی ۴ نیز صورت خواهد گرفت.

طبق برنامه زمان‌بندی که جهانگرد در این زمینه ارائه داده‌ بود، تمهیدات لازم برای تجهیز شبکه ملی اطلاعات به آی‌پی ۶ اندیشیده شده و تا سال ۱۳۹۷ به تدریج حذف دامنه‌های آی‌پی ۴ آغاز خواهد شد.

حال باید دید با آغاز سال ۱۳۹۴ آیا تغییر زیرساخت‌ها صورت گرفته و برای گذر از این نسل بسترسازی‌های لازم انجام شده است؟ چراکه تا سال‌های آینده ورژن ۴ به‌طور کامل منسوخ خواهد شد و ما با نسلی روبه‌رو هستیم که نیازمند تغییر است.

تفاوت IPv۴ با IPv۶ چیست؟

مسلما IPv۶ یکی از بزرگ‌ترین و فراگیرترین تغییراتی بود که بر ساختارهای پایه‌ای اینترنت اعمال شد. تغییری که در طول ۲۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است.

در حقیقت نسخه یک تا ۳ پروتکل IP هیچ‌گاه استفاده نشد، همین اتفاق برای نسخه پنجم نیز افتاد. IPv۴ تا زمانی که تمامی پروتکل‌ها به درستی وظایف خود را انجام می‌دادند یک چیز واقعا مفید بود، به خصوص که طراحی آن به سال ۱۹۷۰ بازمی‌گشت و امتحان خود را پس داده بود.

اما این مجموعه یکسری مشکلات داشت؛ هر کامپیوتر روی شبکه احتیاج به آدرس اینترنتی مخصوص خود داشت و IPv۴ فقط ۳۲ بیت داشت. چون ۳۰ سال قبل به علت مسایل تکنیکی تعداد کل وسائل مربوط به شبکه از ۳۲^۲ یا ۴۲۹۴۶۷۲۹۶ کمتر بود - چیزی نزدیک به ۲ میلیارد - که مشکل بزرگی به نظر نمی‌رسید. اما امروزه با وجود صدها میلیون استفاده‌کننده اینترنت و در حالی که آدرس‌های اینترنتی روی تلفن‌های همراهی که از جست‌وجوگرهای اینترنتی کوچک استفاده می‌کنند و وسایل بازی و خانگی مانند یخچال و تلویزیون و... که به زودی و برای راحتی و کارآیی بیشتر قرار است به اینترنت وصل شوند به کار برده شود کاملا مشخص می‌شود که چرا این ۳۲ بیت آدرس به زودی تمام خواهد شد.

بنابراین لزوم استفاده از IPv۶ مطرح شد. در این راستا مهم‌ترین تغییر چهار برابر شدن فضای آدرس‌دهی از ۳۲ به ۱۲۸ بیت درنسخه جدیدIP یعنی IPv۶ بود .در عمل از فضای آدرس دهی جدید به خوبی استفاده نخواهد شد، با این وجود هیچ‌گاه مشکل کمبود آدرس به وجود نخواهد آمد.

به طور خلاصه برای هر کدام ازما۶۰ هزار میلیارد آدرس IP فراهم خواهد شد. گسترش IPv۶ احتیاج به بازنگری در سیستم‌های شبکه‌ای و تغییر پیکر بندی صدها میلیون کامپیوتر در سراسر جهان خواهد داشت. مساله امنیت نیز یکی از مهم‌ترین مسائل در این نسخه است که باید به صورت وسیع به آن پرداخته شود. شاید نیاز به توسعه تعداد آدرس‌های IP با توجه به وضعیت بحرانی موجود به عنوان یکی از اهداف مهم طراحی و پیاده‌سازی IPv۶ ذکر شود، ولی تمام داستان به اینجا ختم نمی‌شود و دلایل متعدد دیگری نیز در این زمینه مطرح است.

IPv۶ به‌گونه‌ای طراحی شده است تا ضمن ایجاد یک محیط همگرا زمینه استفاده از صوت ، تصویر و سرویس‌های داده را روی شبکه‌ای با زیرساخت IP فراهم کند. به این منظور، امکانات و پتانسیل‌های پیشرفته‌ای در IPv۶ پیش‌بینی شده است:

افزایش فضای آدرس‌دهی: یکی از مهم‌ترین مزایای IPv۶ ، افزایش تعداد فضای آدرس‌دهی است.

فضای آدرس دهی IPv۶ به اندازه‌ای زیاد است که شاید نتوان آن را با فضای آدرس‌دهی IPv۴ مقایسه کرد. در IPv۴، تعداد ۴,۲۹۴,۹۶۷,۲۹۶ فضای آدرس‌دهی وجود دارد در حالی که این عدد در IPv۶ به عدد

۳۴۰,۲۸۲,۳۶۶,۹۲۰,۹۳۸,۴۶۳,۴۶۳,۳۷۴,۶۰۷,۴۳۱,۷۶۸,۲۱۱,۴۵ ۶ می‌رسد.

افزایش آدرس‌های سراسری قابل روت به سازمان‌ها این اجازه را خواهد داد که مسیر خود را از آدرس‌های IP غیرقابل روت ارائه شده توسط NAT جدا کرده و برنامه‌های مورد نیاز خود را در یک محیط واقعی end-to-end استفاده کنند.

پیکربندی اتوماتیک: stateless پیکربندی اتوماتیک IP در IPv۴ از طریق سرویس دهنده DHCP انجام می‌شود. در IPv۶ این کار توسط DHCPv۶ انجام خواهد شد. در IPv۶ این وضعیت توسعه و به پیکربندی اتوماتیک stateless تعمیم یافته است. با استفاده از پیکربندی اتوماتیک stateless به دستگاه‌ها اجازه داده می‌شود که پیکربندی آدرس‌های IPv۶ خود را از طریق ارتباط با یک روتر مجاور انجام دهند.

با اینکه پیکربندی اتوماتیک stateless برای اکثر محیط‌ها دارای مزایایی است، ولی در شبکه‌هایی‌ که دارای تعداد زیادی از دستگاه‌ها با قابلیت محدود مدیریتی هستند، مسائلی را به دنبال خواهد داشت. یک شبکه مبتنی بر تعداد زیادی سنسور که ممکن است شامل میلیون‌ها دستگاه بی‌سیم راه دور باشد که صرفا روی شبکه قابل دسترسند، نمونه‌ای در این زمینه است.

پیکربندی اتوماتیک به‌سازمان‌ها کمک خواهد کرد که هزینه نگهداری و مدیریت شبکه خود را کاهش دهند.

امنیت اجباری: با اینکه در IPv۴ امکان استفاده از IPsec برگرفته از( Internet Protocol security ) وجود دارد، ولی توجه داشته باشید که ویژگی فوق به عنوان یک قابلیت جدید به پروتکل فوق اضافه می‌شود تا از آن در مواردی نظیر tunneling ، رمزنگاری شبکه به منظور دستیابی راه دور VPNs برگرفته از (Virtual Private Networks) و ارتباط با سایت‌ها استفاده شود.

تعداد زیادی از‌سازمان‌ها از پروتکل IPsec در موارد خاصی استفاده می‌کنند، ولی وجود موانعی نظیر NAT ، می‌تواند زمینه به‌کارگیری آن را با مشکل مواجه کند.

درIPv۶ ،‌ پروتکل IPsec به عنوان بخشی الزامی در پیاده‌سازی مطرح شده است تا به کمک آن یک زیرساخت امنیتی مناسب به منظور ارائه سرویس‌های امنیتی نظیر تایید، یکپارچگی و اعتمادپذیری

فراهم شود.

ظرفیت عملیاتی IPsec به‌گونه‌ای است که‌سازمان‌ها به کمک آن می‌توانند وضعیت مدل امنیتی خود را بهبود و سیاست‌های امنیتی خود را توسعه دهند.