هزینه کردن در حوزه فرهنگی سرمایه گذاری است

 غفلت از حوزه رسانه و تبلیغات در مدیریت شهری یک آسیب است، در شورای شهر و شهرداری از حوزه رسانه غفلت داریم بنده معتقدم که روحانیون شورای شهر باید در کمیسیون های مختلف شورا فعالیت کنند این انتقاد تا حدی وارد است که شهرداری نباید وظیفه دیگر سازمان ها را انجام دهد اینکه گفته می شود برای بودجه فرهنگی از بودجه حمل و نقل کم کرده ایم درست نیست  ایجاد بستر دین داری وظیفه شهرداری است و نباید از این موضوع غفلت کرد  دنیای اقتصاد، سید مهرداد امیرکلالی- در جهان امروز حوزه فرهنگی یکی از مسائلی است که برنامه‌ریزی‌ها و بودجه‌های عظیمی به خود اختصاص می‌دهد، از این جهت که با فکر و روان مردم سروکار دارد و عامل مهمی در یادگیری و ارتقاء فرهنگ شهروندی در شهر ایفا می‌کند. به همین منظور با حجت الاسلام حسنعلی اخلاقی امیری، رئیس کمیسیون فرهنگی، امور اجتماعی و زیارت شورای شهر مشهد به گفت‌وگو نشستیم. او که در سوابق اجرایی و مدیریتی خود معاونت آموزش مرکز جهانی علوم انسانی و مدیریت حوزه علمیه بقیه الله(عج) را دارد از لزوم گسترش مسائل فرهنگی در همه حوزه‌های مدیریت شهری می‌گوید. به عقیده وی حوزه فرهنگ از خدمات شهری، فنی و عمران جدا نیست و مسائل فرهنگی جزئی از این موارد هستند و حتی در پاسخ به انتقادات مطرح شده به بودجه بالای فرهنگی شهرداری می‌گوید، بودجه فرهنگی مشهد با توجه به حجم زائری که هر ساله وارد شهر می‌شود از سایر کلان‌شهرهای دیگرکمتر بسته شده است.
از دیدگاه او نگاه شورای شهر به همه جنبه های شهری با نگاه فرهنگی یک امتیاز محسوب می‌شود. اخلاقی، شهرداری خوب را مجری سیاست‌های شورای شهر می‌داند و در پاسخ به این سوال که آیا درست است که شهردار فعلی مشهد در هنگام شروع به کار برنامه‌ای مدنظر نداشته باشد، می‌گوید که شورای شهر باید برای شهرداری برنامه‌ریزی کند و این اشکال نیست که آقای مرتضوی در ابتدای کار برنامه مکتوبی نداشته‌اند.

المان‌های نوروزی بهار ۹۳ با بهار امسال چه تفاوت‌هایی از نظر ساختاری و محتوایی داشت؟
به دلیل تغییر معاون فرهنگی شهرداری، متاسفانه دبیرخانه استقبال از بهار و المان‌های فرهنگی دیر تشکیل شد و متناسب با همین موضوع هم فراخوان در اواخر سال گذشته دیر انجام شد و در بحث داوری‌ها و اعتبار بودجه دچار محدودیت زمانی شدیم. بهار امسال بدلیل اینکه با شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) تطابق زمانی پیدا کرد و چون مشهد شهر مذهبی است باید جنبه نشاط و تحول در ابتدای سال ایجاد شود و از طرفی همان طورکه عرض کردم باید بُعد رعایت شئونات مذهبی و مناسبتی این ایام انجام می‌شد. المان‌های امسال از نظر محتوایی نسبت به سال قبل بهتر بود، تطبیق مناسبتی ایام شهادت و نشاط بهار در المان‌ها مشاهده می‌شد و همچنین به توزیع در سطح شهر هم نگاه منطقی‌تر داشتیم که در مجموع وضعیت بهتری نسبت به سال قبل داشت.
چه کاستی‌ها و نواقصی در طرح المان‌ها بود؟
یکی از کاستی‌ها این بود که المان‌ها آنچنان برای مردم دیده نشد و برخی از آسیب‌های طرح‌ها را در اولین جلسه کمیسیون فرهنگی شورای شهر در سال جاری مطرح کردیم. نکته دیگر این بود که باید حجم المان‌ها متناسب با محل نصب باشد اما اینگونه نبود.
امسال چه مقدار اعتبار برای المان‌ها هزینه شد؟
از نظر بودجه امسال حدود دو و نیم میلیارد تومان هزینه شد و نسبت به سال قبل تفاوت زیادی نداشت.
فکر نمی‌کنید شهرداری مشهد با توجه به تغییر و تحولاتی که در یک سال اخیر به تدریج در خود دیده است، در حال تبدیل شدن به یک نهاد تحت حاکمیت یک جریان فکری است؟
وقتی شخصی به عنوان شهردار مستقر می‌شود باید با یک زیرمجموعه‌ای کار کند که به اهداف شورای شهر معتقد باشند و حق هر مسئولی است که به سراغ افرادی برود که در نزدیک ترین زمان آن اهداف را با کمترین هزینه پیاده کند. احساس من این نیست که شهردار محترم بر اساس یک گرایش خاص، انتصابات را انجام می‌دهند اگرچه برخی مصادیق اینگونه به نظرمی‌آید. شهردار با شناختی که نسبت به این نیروها داشته است و احساس اینکه با این افراد می‌تواند کار را به پیش ببرد این انتصابات را انجام داده است. ضمن اینکه خیلی تغییر و تحول آنچنانی در شهرداری صورت نگرفته است و در سال اول مدیریتی شهردار، کمترین تغییر را داشتیم که دو الی سه معاونت تغییر پیدا کرد و خیلی از نیروها تثبیت شدند و این نشان‌دهنده تدبیر ایشان است. اینکه برخی افراد حساسیت‌های خاص و ویژه‌ای در فضای رسانه‌ای شهر مشهد دارند را بنده انکار نمی‌کنم اما این سوال مطرح می‌شود که آیا این مدیر باید همه این مسائل را رعایت کند؟ به نظرم جواب این سوال منفی است. برای انتصاب برخی افراد اگر شهردار محترم با بنده مشورت می‌کردند ممکن است بگویم به صلاح است که استفاده نشود.
عملکرد آقای وحید جلیلی در سمت معاونت فرهنگی شهرداری را چطور ارزیابی می‌کنید؟ ظاهرا ارتباط خوبی با رسانه‌های گروهی ندارند.
البته بعضی مسائل پیش آمده بیشتر سوءتفاهم است و امیدوارم که برطرف شود اما ایشان فرد مرتبطی با رسانه‌هاست. از نظر بنده حوزه رسانه بسیار مهم است و ارتباط مدیریت شهری با رسانه باید در اولویت باشد و این ارتباط باید بین مردم و مدیریت شهری ایجاد شود. شاید بتوان گفت که قضاوت در مورد عملکرد آقای وحید جلیلی زود باشد ولی رویکردهای ایشان مثبت است و دغدغه فرهنگی و انقلابی دارد و نیروی مذهبی و ارزشی است که این ویژگی‌ها می‌تواند برای فرهنگ شهر مشهد مفید باشد.
در گفت‌وگوهایی که با برخی از اعضای شورای شهر انجام دادیم، نکته‌ای را در مورد بی‌برنامگی شهردار مشهد در شروع به کار خود در شهرداری ذکر کردند که جای تامل دارد. نظر شما در این مورد چیست؟
بنده بر دوره‌های گذشته شورای شهر نقدی را وارد می‌دانم. وقتی ما وارد شورای چهارم شدیم و در کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و زیارت مشغول به فعالیت شدیم هر چقدر که اسناد را مورد بررسی قرار دادیم حتی یک برگ سند هم پیدا نکردیم که نشان دهنده این موضوع باشد که کمیسیون فرهنگی برگه‌ای را در اختیار معاونت فرهنگی قرار داده باشد و مقرر کند که طبق این سیاست‌ها و برنامه باید عمل کنید. شهرداری مجری است و بنا نیست که برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کند. در گذشته، معاونت‌های مختلف شهرداری سیاست‌گذاری می‌کردند و نهایتا مجوز را از شورای شهر می‌گرفتند و این قضیه یک ایراد بزرگ بوده است. شورای شهر موظف است برنامه‌ریز و سیاست‌گذار باشد و حتی شاخص‌های عملیاتی ترسیم کند که در آینده بر همین اساس اقدامات معاونت فرهنگی شهرداری را مورد ارزیابی قرار دهیم. از این جهت نداشتن برنامه کلی توسط شهردار یک نقص نیست بلکه شورای شهر باید سیاست‌گذاری مدیریت شهری را انجام دهد.
ظاهرا آقای مرتضوی هنگام شروع به کار، برنامه مکتوبی در اختیار نداشتند ولی اینکه نسبت به مدیریت شهری دغدغه نداشتند قبول ندارم چون ایشان در سابقه مدیریتی خود، فرمانداری، استانداری و معاونت وزارت داشتند و با بسیاری از مسئولان مرتبط با حوزه‌های مدیریت شهری ارتباط داشتند. شهردار خوب باید مجری سیاست‌گذاری‌های شورای شهر باشد و متاسفانه در کشورمان چون شورای شهر در چند سال اخیر تشکیل شده است، شهرداران اصل و شورای شهر فرع تصور می‌شود. در برخی کلان‌شهرهای بزرگ شهردار است که فرمان شورای شهر را در دست دارد ولی در شورای شهر مشهد قضیه اینگونه نیست و اصل سیاست‌گذاری را ما انجام می‌دهیم.
نظر شما نسبت مدرک و تخصص اعضای شورای شهر که در کمیسیون های مختلف عضو هستند، چیست؟
ببینید، بالاخره این اعضای شورای شهر اعتماد مردم را جلب کرده‌اند و وارد شورا شده‌اند اینکه آیا الان تمام نیازهای شهری را در شورای شهر داریم؟ در پاسخ باید گفت که حداقل در هر نیاز دو الی سه نفر هستند اما کافی نیست. بنده فکر می‌کنم که این ۲۵ نفر عضو شورای شهر، یک جمع منسجم و پاسخگو به نیازهای شهری هستند اما اینکه آیا کامل است یا نه؟ باید با یک جمع دیگر مقایسه شود.
برخی از اعضای شورای شهر تخصص فرهنگی دارند، اما در کمیسیون‌های دیگری که ظاهرا ربطی به تخصصشان ندارد، مشغول به فعالیت هستند.
یک سیاستی را بنده از آن دفاع می‌کنم و آن این است که امروز نوع مدیریت شهری از نوع منقطع نیست و موضوعات در هم تنیده است. ما نباید موضوعات فرهنگی را صرفا در کمیسیون فرهنگی ببینیم بلکه حوزه فرهنگی را باید در خدمات شهری، فنی و عمران، شهرسازی و موارد مختلف در نظر بگیریم. بنده معتقدم که روحانیون شورای شهر باید در کمیسیون‌های مختلف شورا فعالیت کنند و به عنوان مثال بنده اصرار داشتم که یکی از روحانیون در کمیسیون خدمات شهری حضور داشته باشد چون بیشترین ارتباط را با مردم دارد. یک آسیب که در حوزه سرمایه‌گذاری اقتصادی در کلان‌شهرهای اسلامی رخ داد، این بود که مدل‌های غربی را بدون بومی‌سازی در شهرهای اسلامی به‌کار بردند. سرمایه‌گذاران بیشتر بر اساس نقشه‌های غربی در شهر سرمایه‌گذاری عمرانی انجام می‌دهند که در این عرصه حضور نیروهای دغدغه‌مند فرهنگی را نیاز داریم و این مساله اعتقاد ما بوده است و به این قضیه توجه جدی داشته‌ایم. بنده هم این موضوع را یک امتیاز برای شورای شهر دوره چهارم می‌دانم که توانستیم حوزه فرهنگی را به همه زیرمجموعه‌های مدیریت شهری تعمیم دهیم.
آیا تغییراتی که درهیات رئیسه صورت گرفته است، بر رویکردهای شورای شهر تاثیر خاصی گذاشته است؟
به لطف خدا شورای شهر چهارم یک جمع اصولگرا و منسجم است. تا آنجا که بنده تحقیق کردم، در کل کشور هیات رئیسه‌ای که با این مقدار آرا بر مسند کار نشسته باشد، پیدا نکردم. این اتحاد و انسجام و همدلی همواره بین اعضای شورای شهر بوده است البته مطمئنا سلایق و دیدگاه‌ها با یکدیگر متفاوت است و این باعث رشد مجموعه است. تغییر هیات رئیسه، یک تغییر و تحولی بود که روال دوستانه‌ای داشت و بر اساس یک برنامه‌ریزی صحیح و هماهنگی‌های قبلی انجام شد. تغییرات شورای شهر مشهد مانند شورای شهر تهران نبود که رویکردهای هیات رئیسه بر اساس اصولگرا و اصلاح طلب جابه‌جا شود. این تغییرات، اتفاق روبه‌رشدی بوده است ضمن اینکه از قابلیت‌های هیات رئیسه گذشته به نحو خوب و کافی استفاده می‌کنند.pic۱
نظر شما درباره کارکرد رسانه شهرداری در یک سال گذشته چیست؟
غفلت از حوزه رسانه و تبلیغات در مدیریت شهری یک آسیب است، در شورای شهر و شهرداری از حوزه رسانه غفلت داریم. به همین دلیل روزنامه شهرآرا جایگاه مهمی دارد و بر همین اساس با دوستان شهرآرا جلسات متعددی داشتیم و احساس می‌کنیم که می‌توانند بیش از این فعالیت کنند. در حوزه رسانه شهری باید هدف‌گذاری دقیقی انجام شود و بهره‌گیری زیادی از همه ظرفیت‌ها صورت بگیرد. شهرآرا با آن نقطه ایده‌آل با توجه به ظرفیت‌های موجود فاصله دارد. البته آن‌ها دغدغه‌هایی را مطرح می‌کنند از این قبیل که از موقع شروع به کار شورای چهارم بودجه روزنامه کم شده است و آن‌ها را مکلف کردیم برنامه چهار ساله تدوین کنند که خودکفا شوند. در حوزه اطلاع رسانی جزئی و نقل اخبار باید بیشتر آموزش ببینند.
برخی از صاحب نظران و حتی بعضی از اعضای شورای شهر در مورد بودجه فرهنگی که شورای شهر تصویب می‌کند، انتقاد دارند. دلیل این انتقاد هم این است که می‌گویند وظیفه شهرداری آنچنان به حوزه فرهنگی مرتبط نیست و بودجه فرهنگی شهرداری بسیار بالا است، در صورتی که بودجه حمل‌ونقل و حوزه‌های مرتبط با شهرداری کمبود دارد. نظر شما در این مورد چیست؟
اگر واقعا نظرات اینطور باشد نشان‌دهنده این موضوع است که توجهی به نیازهای انسانی و نحوه مدیریت این نیازهای درونی ندارند و امروزه
نمی توان نیازهای انسان را از یکدیگر، تفکیک کرد.
بنده با جامعه المصطفی در ارتباط هستم که این موسسه با ۶۰ کشور تعامل و ارتباط دارد، در آنجا به موردی برخوردیم که کشور غیراسلامی به یک موسسه مذهبی و اسلامی و فرهنگی پیشنهاد می‌دهد که امکانات و تجهیزات و بودجه را به شما اختصاص می‌دهیم که در عوض یک فعالیت فرهنگی انجام دهید. این نشان‌دهنده این است که آن‌ها فهمیده‌اند لازمه تربیت انسان کامل، رفاه و اسکان و شغل است تا از نظر روحی و روانی آرامش داشته باشد. pic۲
مقام معظم رهبری بارها فرموده‌اند که اگر در جامعه‌ای فرهنگ صحیح نهادینه شود، رفاه اقتصادی هم تامین می‌شود و طبق این نظر پربار می‌توان نتیجه گرفت که مسائل اجتماعی حل می‌شود و حتی قدرت سیاسی جامعه را افزایش می‌دهد. هزینه‌کرد در حوزه فرهنگی، سرمایه‌گذاری است که برخی دوستان از این موضوع غافل هستند. در سال 93، بودجه فرهنگی شهرداری تهران 12 درصد شهرداری اصفهان 10 درصد ، شهرداری همدان 10 درصد و شهرداری شیراز پنج درصد بوده است، اما بودجه فرهنگی مشهد در سال 92، چهار درصد و در سال 93، 4.5 درصد و در سال 94، تقریبا حدود هفت درصد شد. این آمار نشان می‌دهد که اصفهان با اینکه زائر ندارد بودجه فرهنگی بیشتری از مشهد دارد.
این که گفته می‌شود برای بودجه فرهنگی از بودجه حمل‌ونقل کم کرده‌ایم، درست نیست، شهرداری برای بودجه فرهنگی حدود ۱۰۷ میلیارد تومان پیشنهاد داده بود و شورا هم که بر این رقم اضافه کرد. اینطور نیست که از بودجه حمل‌ونقل و یا فنی و عمران کم کند.
البته بیشتر انتقاد صاحب نظران بر نحوه هزینه‌کرد این بودجه است. به عنوان مثال در مورد ساخت مسجد در حاشیه شهر که اساسا وظیفه شورای شهر نیست و مربوط به ارگان های مسئول در این حوزه است. شما این موضوع را چطور تحلیل می‌کنید؟
بنده هم بخشی از این دیدگاه را قبول دارم و هر سازمانی وظیفه و ماموریت خود را دارد و از این جهت این انتقاد تا حدی وارد است که شهرداری نباید وظیفه دیگر سازمان‌ها را انجام دهد تا آن سازمان‌ها به وظیفه خود عمل کنند. واقعیت‌هایی در سطح شهر با آن مواجه هستیم که متاسفانه حاکمیت با ادله‌ای مدنظر دارد که البته این دلایل هم قانع کننده است، نمی‌تواند همه وظایف خود را در این عرصه انجام دهد. ایجاد بستر دینداری وظیفه شهرداری است و نباید از این موضوع غفلت کرد و شهرداری باید بستر کار را فراهم کند و مابقی کار را مردم به عهده بگیرند، الان هم شهرداری صرفا بستر را برای ساخت مسجد فراهم می‌کند که از آن دفاع می‌کنم. اگر نگاه برخی دوستان اینطور باشد، شهرداری در رابطه با معضل تکدی‌گری هیچ مسئولیتی ندارد و فقط باید برای نگهداری متکدیان زمین بدهد درصورتی‌که هزینه‌های زیادی برای حفظ و نگهداری متکدیان صورت می‌گیرد و چندصدنفر متکدی هرشب از سطح شهر جمع‌آوری
می شود و از آن‌ها نگهداری می‌شود و حتی به آن‌ها خدمات داده می‌شود که نتیجه آن چهره زیبا و خوب شهر است.
عملکرد شورای شهر را طی این مدت چطور تحلیل می‌کنید؟
به عقیده بنده فعالیت‌های شورای شهر چهارم، عمیق‌تر و دقیق‌تر و بر اساس برنامه بوده است. حداقل در کمیسیون فرهنگی کارهای زیادی صورت گرفته و از تمام فعالیت‌هایی که در سه دوره گذشته کمیسیون شورای شهر داشته‌اند، تشکر می‌کنم اما احساس می‌کنم که در حوزه فرهنگی با توجه به تجربیات گذشته، ریل‌گذاری شده است.