«دنیای اقتصاد» به بهانه هفته کارگر از وضعیت کارگران گزارش می‌دهد
دست‌های خسته و خالی
دنیای اقتصاد، زهرا صفدری- حکایت ما این‌بار، حکایت آدم‌های خسته‌ای است که هر چه می‌دوند باز هم هشت شان گرو نه شان است و هر چه تلاش می‌کنند بدهکار زندگی هستند، آدم‌هایی که گاه برای کسب درآمد بیشتر چند برابر کار می‌کنند و در این راه سلامتی و حتی جان خود را از دست می‌دهند. «کارگر»، همین یک کلمه کافی است که تصاویر متفاوتی جلوی چشمانت رژه برود، بسته به ذهنیت آدم‌ها از کارگران، ممکن است این تصاویر هم متفاوت باشد. دست‌هایی زمخت، صورتی آفتاب‌سوخته، زندگی ساده و سخت، درآمدی کم و درد دل‌هایی بسیار. صحبت از کارگر است، کسی که قرار گرفتن در موقعیت او کار هر کسی نیست.
دنیای اقتصاد، زهرا صفدری- حکایت ما این‌بار، حکایت آدم‌های خسته‌ای است که هر چه می‌دوند باز هم هشت شان گرو نه شان است و هر چه تلاش می‌کنند بدهکار زندگی هستند، آدم‌هایی که گاه برای کسب درآمد بیشتر چند برابر کار می‌کنند و در این راه سلامتی و حتی جان خود را از دست می‌دهند. «کارگر»، همین یک کلمه کافی است که تصاویر متفاوتی جلوی چشمانت رژه برود، بسته به ذهنیت آدم‌ها از کارگران، ممکن است این تصاویر هم متفاوت باشد. دست‌هایی زمخت، صورتی آفتاب‌سوخته، زندگی ساده و سخت، درآمدی کم و درد دل‌هایی بسیار. صحبت از کارگر است، کسی که قرار گرفتن در موقعیت او کار هر کسی نیست. سختی کار و درآمد کم از یک طرف و گاه برخورد نامناسب کارفرما از طرف دیگر مواردی است که باید تحمل کند و دم نزند.
آدم‌هایی که در ماراتن زندگی مدام در حال دویدن هستند و در مقایسه با اقشار دیگر، بازنده به شمار می‌روند. آدم‌هایی که می‌دوند و با اینکه نفس‌هایشان به شماره می‌افتد باز ناامید نشده و از حرکت و ادامه کار نمی‌ایستند. البته این تنها یک روی سکه و ذهنیت معمول مردم در جامعه نسبت به قشر کارگر است چرا که شنیدن کلمه کارگر، سختی و رنج و مشقت را در ذهن انسان متبادر می‌کند.
در این میان برخی کارگران نسبت به همکاران خود وضعیت بهتری دارند برخی‌هایشان با حقوق ثابت و بیمه مشغول بکارند اما بعضی‌ها از همین حداقل‌های حقشان محروم‌اند. چه بسیار کارگران روزمزدی که هر صبح آفتاب نزده در برخی میدان‌ها و خیابان‌های شهر جمع می‌شوند به این امید که صاحب کار و یا کارفرمایی آن‌ها را انتخاب کرده و شغلی هر چند موقت برای امرار معاش داشته باشند در غیر اینصورت با ناامیدی و دست خالی به خانه برمی‌گردند.
روزهای گرم تابستان که فرا برسد و هرکداممان از گرمای خیابان‌ها و آفتاب بالای سر در فضای باز فرار کنیم بهتر است کمی کارگرانی که در همان فضا آجر بالا و پایین می‌کنند، بر روی اسکلت‌های آهنین جوشکاری می‌کنند، خیابان‌ها را آسفالت می‌کنند، در معادن مشغول به کارند و صدها نمونه دیگر که هر روز بی‌خیال از کنارشان می‌گذریم را به یاد بیاوریم.
کارگران این قشر مظلوم و کم‌ادعا، این آدم‌های همیشه خسته و گاه بازنده در میدان زندگی، بیش از هر قشر دیگری نیازمند رسیدگی هستند بیش از هر گروهی مستحق توجه‌اند. خیلی از آن‌ها برای مطالبه حق خود پیشگام نمی‌شوند و به دنبال برقراری عدالت اجتماعی نیستند خیلی‌هایشان شرایط را با همه سختی‌هایش پذیرفته‌اند و ادامه می‌دهند اما امیدواریم در دولتی که با نام تدبیر و امید روی کار است و در سالی که با عنوان «همدلی و همزبانی دولت و ملت» نام‌گذاری شده است شاهد بهبود اوضاع این قشر همیشه مظلوم باشیم. به بهانه روز کارگر پای درد دل تعدادی از کارگران در حوزه‌های مختلف نشستیم، خواندن اظهارات آن‌ها و صحبت‌های دبیرکل کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور به عنوان نماینده کارگران و نیز یکی از مدیران صنعتی خراسان رضوی خالی از لطف نیست.
ضمانت و امنیت شغلی نداریم
یکی از کارگران شاغل در یکی از واحدهای تولیدی خراسان رضوی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: با وجود حجم بسیار زیاد کار و فضای آلوده در تولید، هیچ گونه سختی کاری به ما تعلق نمی‌گیرد.
حمید محمدیان می‌افزاید: درحالی‌که خط فقر درآمد زیر دو و نیم‌میلیون تومان اعلام شده اما کارگران با درآمدی که به تازگی با افزایش حقوق در ابتدای سال به ۷۰۰ هزار تومان رسیده روزگار خود را می‌گذرانند. این حقوق کفاف زندگی ما را نمی‌دهد اما چه کنیم که از بیکاری بهتر است.
محمدیان ادامه می‌دهد: در بسیاری از کشورها کارگران شرایط بهتری دارند و ضمن دریافت حقوقی مناسب از منزلت اجتماعی هم برخوردارند اما در کشور ما شغلی که همیشه با بی‌توجهی و بی‌احترامی روبروست همین کارگری است.
این کارگر خاطرنشان می‌کند: در ابتدای سال که افزایش دستمزد کارگران به تصویب رسید، قرار بود حق مسکن هر کارگر ۴۰ هزار تومان باشد اما در حقوق ما این حق مسکن تغییری نکرده و بیش از ۲۰ هزار تومان نیست.
محمدیان با اشاره به قراردادهای کوتاه‌مدت کارگران می‌گوید: ما هر ماه و گاهی هر دو ماه قرارداد کاری خود را امضا می‌کنیم و هیچ امنیت شغلی نداریم چون نمی‌دانیم ماه‌های بعد هم در این کارخانه هستیم یا خیر. کارفرماها حتی یک نسخه از قرارداد را هم به ما نمی‌دهند و از حداقل چیزی که حقمان است، محرومیم.
این کارگر ادامه می‌دهد: با توجه به تورم و گرانی، زندگی‌های سخت شده و گرفتن وام برای گذران امور مانند رهن و یا خرید منزل، حقوق پایه قانون کار دردی از ما دوا نمی‌کند. من با حقوق ۷۱۴ هزار تومانی در یکماه گذشته ۷۴۰ هزار تومان قسط و اجاره خانه پرداخت کردم و خرجم از دخلم بیشتر شد. کارفرما حتی عیدی که حق ما بود را پرداخت نکرد درباره پرداخت سنوات خدمتی هم می‌گویند باید بیش از یکسال در آن شغل فعالیت داشته باشیم. آن‌ها حتی برای روز کارگر مراسمی برای دلخوشی ما برگزار نکردند درحالی‌که می‌بینیم روز معلم و پرستار و ... برنامه‌های خوبی برگزار می‌شود. آیا شغل ما در برابر شغل‌های دیگر ارزشی ندارد؟!
محمدیان می‌گوید: در پایان سال گذشته علاوه بر اینکه عیدی که حقمان است پرداخت نشد، سبد کالای کارگران را هم توزیع نکردند و هرطور که بخواهند رفتار می‌کنند و قانون را زیر پا می‌گذارند، به عنوان عیدانه به هر یک از کارگران واحد تولیدی ما مبلغ ۱۰ هزار تومان در پاکت هدیه دادند و این واقعا شرم‌آور است.
همیشه بدهکار زندگی هستم
یکی از کارگران خدماتی نیز درباره وضعیت کار خود می‌گوید: پس از 10 سال کار کردن در یکی از هتل‌های مشهد، به دلیل عوض شدن سرپرست، تمامی کارگران هم از آن هتل اخراج شدند و من هم مجبور شدم به یکی از شرکت‌های خدماتی مراجعه کنم، از آنجا من را به این کار که نظافت یکی از پاساژهای مشهد است، فرستاده‌اند اما در مدت چهار ماهی که از آغاز کارم می‌گذرد هیچ خبری از بیمه نیست. درحالی‌که کارفرما ابتدای امر قول بیمه پس از سه ماه کار کردن را به من داد.
رضا احمدی می‌افزاید: از اینکه اعتراض کنم و من را از این کار اخراج کنند، می‌ترسم به همین دلیل کارم را ادامه می‌دهم و امیدوارم کارفرما فکری به حالم بکند. با ۳۵ سال سن به راحتی نمی‌توانم کار پیدا کنم و مجبورم با این شرایط بسازم.
احمدی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه هزینه‌هایی مثل پرداخت اجاره خانه ندارم، می‌توانم با حقوق قانون کار، نان بخور و نمیری به منزل ببرم و روزگار بگذرانیم، اما همیشه بدهکار زندگی و خانواده‌ام هستم چون بسیاری از نیازهایشان تامین نمی‌شود.
این کارگر خدماتی اظهار می‌کند: از مسئولان درخواست می‌کنم به شرکت‌های خدماتی برای بیمه کردن کارگران تاکید کنند و رسیدگی‌های لازم را انجام دهند زیرا بیمه یکی از مهمترین حقوق ماست که برای آینده خود و خانواده‌مان ارزش زیادی دارد.
دلسوزی مسئولان دردی از ما دوا نمی‌کند
ناصر اسماعیلی یکی از کارگران شهرداری با بیش از 20 سال سابقه کاری است، او که چهار فرزند دانش‌آموز و دانشجو دارد درباره وضعیت خود به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: حقوق قانون کار به تنهایی کفاف زندگی هیچ کس را نمی‌دهد به خصوص که خانواده‌ای شش نفره داشته باشی و با مخارج امروز بخواهی فرزندانی تحصیلکرده داشته باشی. این کارگر شهرداری ادامه می‌دهد: اگر اضافه کاری نداشته باشم، به هیچ وجه از پس مخارج زندگی برنمی‌آیم ضمن اینکه همسرم هم از دوران جوانی با خیاطی، پا به پای من کار کرده است. برای ما زندگی شرافتمندانه و آرام بسیار مهم است و همیشه و در همه حال شاکر خدا هستیم.اسماعیلی تصریح می‌کند: از مسئولان درخواست دارم یکبار هم که شده زندگی با درآمد کمتر از یک میلیون تومان را برای خود و خانواده‌شان با توجه به مخارج بسیار بالای زندگی تصور کنند و سپس برای کارگران تصمیم‌گیری کنند. از دور نگاه کردن و دلسوزی دردی از ما دوا نمی‌کند، آن‌ها باید در عمل از ما حمایت کنند. می‌دانیم که افزایش یکباره حقوق امکان‌پذیر نیست اما با در نظر گرفتن مزایای بیشتری همچون بن‌های خرید و سبد کالا برای کارگران می‌توان مقداری از کمبودها را جبران کرد.
دستمزد کارگران باید واقعی شود
دبیرکل کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: ۴۰ درصد از جمعیت ایران را کارگران تشکیل می‌دهند، قشری که همیشه در همه صحنه‌های قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حضوری مستمر داشته‌اند. کارگران یکی از اقشار تاثیرگذار در جریانات نظام و انقلاب بوده‌اند و در دوره جنگ تحمیلی نیز با تقدیم ۱۴ هزار شهید کارگر، نقش خود را به خوبی ایفا کردند. در چند سالی هم که تحریم‌های ناجوانمردانه علیه ایران آغاز شد باز هم این کارگران بودند که به گفته رهبری پرچم‌دار اقتصاد مقاومتی بودند. امروز هم مثل گذشته پای کار ایستاده و همدلی و همزبانی خود را با نظام و دولت اعلام می‌کنیم اما انتظارمان این است که این همدلی متقابل باشد، ما همزبانی را از سوی دولتمردان و مسئولان می‌بینیم اما همدلی مهم است تا مشکلات‌مان را حل و فصل کنند.pic۱
رحمت الله پورموسی می‌افزاید: بحث بیکاری جوانان بسیار مهم و از معضلات جامعه است و برای حل این معضل بزرگ و ریشه‌کن کردن بیکاری باید به سوی رونق اقتصادی و تولید برویم، برای تحقق این مهم کارهای زیربنایی زیادی لازم است. امروز تعادل در نظام بانکی ما وجود ندارد و از طرفی مشکلاتی مانع رونق در تولید می‌شود، ما نباید به فروش نفت متکی باشیم بلکه باید به سمت استقلال صنعتی برویم و با توسعه بنگاه‌های اقتصادی و حفظ مشاغل موجود که مهمتر از همه است، کارگرانی که مشغول کارند را حفظ کرده و در کنارش جوانان بیکار را به سر کار بیاوریم. باید به سمت و سویی حرکت کنیم که بتوان از این افراد و نیروها استفاده کرد و با ایجاد قوانین خوب در مجلس و تصمیم‌گیری‌های دولت تدبیر و امید بتوان بیکاری را ریشه‌کن کرد.
پورموسی درباره مهمترین مشکلات کارگران اظهار می‌کند: وضعیت معیشتی کارگران بسیار مهم است، امروز حقوق واقعی کارگر با آنچه دریافت می‌کند فاصله زیادی دارد این درحالیست که در یکی دو سال گذشته عملکرد شورای عالی کار برای افزایش حقوق کارگران مطلوب بوده است به طوری که امسال ۱۷ درصد افزایش حقوق در تمامی سطوح مزدی صورت گرفت و سبد معیشتی هم در این افزایش حقوق برای کارگران در نظر گرفته شد.
دبیرکل کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور خاطرنشان می‌کند: با وجود افزایش میزان دستمزد کارگران در سال گذشته و امسال، وضعیت معیشت واقعی خانواده کارگر با حقوقی که الان دریافت می‌کنند فاصله زیادی دارد. دستمزدها باید واقعی شود و اگر این مهم تحقق یابد اتفاقات خوبی در جامعه رخ می‌دهد به طور مثال اگر کارگر با یک حقوق قادر به امرار معاش باشد و خانواده چهار نفری او تامین باشد، دیگر نیازی به دو شیفت و یا سه شیفت کار کردن نیست و در این صورت خانواده‌اش حضور او را در خانه می‌بینند و عواطف اجتماعی برقرار است، از طرف دیگر فرد دیگری می‌تواند در شیفت بعدی کار کند و به اشتغال جوانان بیشتری کمک می‌شود.
پورموسی ادامه می‌دهد: امروز بسیاری از کارگران برای تامین معاش خود مجبور به کارکردن در دو یا سه شیفت هستند که این موضوع موجب تحلیل رفتن توان جسمی آن‌ها می شود و در شیفت دوم و سوم با بدنی تحلیل رفته فعالیت خوبی ندارند و همین امر در مواقع بسیاری منجر به حوادث ناشی از کار و حتی در برخی موارد منجر به مرگ کارگر می‌شود. باید شرایط به نوعی فراهم شود که فکر کارگر با حقوقی مکفی متمرکز باشد و در تمام هشت ساعت کار، فکرش به سمت بهره‌وری در شغل خود برود. برای رسیدن به این هدف می‌توان برنامه‌ای پنج ساله تعریف و تدوین کرد و در هر سال این فاصله بین حقوق و وضعیت معیشتی کارگران را کم کرد. ما این پیشنهاد را به شورای عالی کار مطرح کردیم اما متاسفانه صورت جلسه نشد و پیگیر موضوع هستیم و معتقدیم دولتمردان می‌توانند با تدبیر این موضوع را عملی کنند.
قراردادهای کوتاه مدت کارگران
معنایی ندارد
دبیرکل کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور با اشاره به وضعیت قرارداد کارگران به عنوان یکی دیگر از معضلات این قشر می‌گوید: در ماده ۷ قانون کار موضوع قراردادها تعریف شده و تبصره‌های یک و دو به صراحت اعلام می‌کند در کارهایی که ماهیت مستمر، دائم و پیوسته‌ای دارند، وجود قرارداد معنایی ندارد و در این زمینه وزارت کار موظف است نسبت به معرفی مشاغل مستمر و غیر مستمر اقدام کند اما این اتفاق نیفتاده است. قرارداد بستن به کارگران مشاغل غیرمستمر در پروژه‌های راهسازی، سدسازی و ... مربوط می‌شود اما متاسفانه این موضوع را از سال ۷۲ به همه مشاغل حتی آن‌هایی که جنبه دائمی دارند، تسری داده‌اند.
پورموسی تاکید می‌کند: متاسفانه امروز بیش از 93 درصد کارگران کشور قراردادهای کوتاه مدت یک، دو و شش ماهه دارند و این موضوع مانند یک غده سرطانی است که باید جراحی شود زیرا به تولید و صنعت کشور ما ضربه می‌زند. کارگری که شغلش جنبه مستمر دارد نباید قرارداد داشته باشد زیرا وقتی کارگر از حضور همیشگی خود در آن شغل مطمئن باشد، محل کار را مانند خانه خود دانسته و به دور از هر اضطراب و با بیشترین میزان بهره‌وری و تولید با کیفیت فعالیت می‌کند اما وقتی از بودن یا نبودن در آن شغل اطمینان نداشته باشد، ترس از اخراج شدن موجب پایین رفتن کیفیت کار وی می‌شود و با این وضع به هدف خود یعنی حرکت به سوی استقلال صنعتی نمی‌رسیم.
دبیرکل کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور یادآور می‌شود: متاسفانه قراردادهای موقت هم براساس آنچه در قانون نوشته شده، انجام نمی‌شود. طبق ماده ۱۰ قاون کار، قرارداد باید در چهار نسخه تنظیم شود که یک نسخه در اختیار کارگر، یک نسخه کارفرما، یک نسخه اداره کار و نسخه دیگر در اختیار نماینده کارگر باشد اما متاسفانه شاهد این هستیم که بسیاری از این متن قراردادها به کارگر داده نمی‌شود و برخی‌ها سفید امضا می‌شود و کارفرماها از این قراردادهای سفید به نفع خود استفاده می‌کنند. در این زمینه و درباره ماده۳۷ قانون کار، در نشست سه جانبه ملی پیشنهاداتی ارائه خواهیم کرد، اول اینکه کارفرما موظف به ارسال قرارداد به اداره کار است که به صورت مکانیزه در قالب دیسکت مانند لیست بیمه ارسال شود و در صورت انجام ندادن این کار و بروز اختلافی بین کارگر و کارفرما، رای به نفع کارگر صادر می‌شود.
پورموسی می‌افزاید: از طرفی بسیاری از کارگران مشاغل خدماتی و اصناف همان حداقل حقوق را هم دریافت نمی کنند، بیمه نیستند و بیش از ساعات موظف قانونی کار می‌کنند. زمانی که این کارگران شکایت می‌کنند کارفرما به دلیل در اختیار داشتن قرارداد سفید امضا اسنادی ارائه می‌دهد و کارگر برای رساندن حرف خودش باید پروسه‌ای طولانی مدت را طی کند، در این راستا در نشست سه جانبه ملی طرحی مبنی بر منع قراردادهای سفید امضا ارائه کردیم و براساس ماده 37 کارفرما باید در فواصل زمانی مشخص بین ساعت کار و پرداختی‌ها، تمامی حقوق و مزایای کارگر را به حساب بانکی‌اش پرداخت کند تا در صورت بروز اختلاف، مدارک بانکی موجود باشد.
دبیرکل کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور می‌گوید: اگر این طرح به تصویب برسد، شاید ۳۵ درصد مشکلات کارگران در مقابل کارفرماها حل شود، پس از ارائه این طرح، متاسفانه کارفرماها مخالفت کردند و اعلام کردند برخی از واحدهای کوچک توان پرداخت حقوق قانون کار را ندارند. در این زمینه معاون وزیر کار به ما قول حضور در نشست سه جانبه ملی و بررسی این موضوعات را داده است.
ناهمخوانی درآمد کارگران
با هزینه‌های جاری زندگی
شرکت نان مزرعه به عنوان یکی از شرکت‌هایی با عملکرد مطلوب در زمینه پرداخت حقوق و مزایای کارگران استان به شمار می‌رود، سرپرست بازاریابی و توسعه ورزش این شرکت در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: با توجه به وضعیت اقتصادی کنونی کارگران، مسائل مالی و معیشتی که ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارد، مهمترین دغدغه آن‌ها به شمار می‌رود. ناهمخوانی درآمد و هزینه‌های جاری زندگی فشار زیادی به آن‌ها وارد می‌کند و از طرفی تعطیلی برخی از بنگاه‌های اقتصادی به دلیل مشکلات ناشی از تحریم‌ها نیز موجب بیکار شدن بخشی از جامعه کارگری شده است.
ترابی می‌افزاید: کارگران مهمترین لایه‌های کلی هر صنعت هستند که باید با اتخاذ شیوه‌های مناسب، به روز و متناسب با شرایط هر بنگاه اقتصادی، به شرایط آن‌ها رسیدگی شود. خوشبختانه سابقه و عملکرد شرکت ما گواه این موضوع است که مهمترین موضوع مورد تاکید بنگاه‌های زیرپوشش مجموعه ما، رسیدگی به وضعیت کارگران و پرداخت حق و حقوق و بیمه آن‌ها براساس قانون کار است و به این امر اولویت می‌دهیم.
ترابی یادآور می‌شود: در مقابل پرداخت به موقع حق و حقوق کارگران و اجرای تعهداتمان، از آن‌ها تقاضا داریم که وظایف خود را به درستی انجام دهند زیرا منابع انسانی بخش مهمی از صنعت ما به شمار می‌روند و عملکرد آن‌ها بسیار مهم است. برای برخورداری از عملکرد مثبت کارگران باید ابتدا وظایف خود را در قبال آن‌ها انجام دهیم.
آدم‌هایی که در ماراتن زندگی مدام در حال دویدن هستند و در مقایسه با اقشار دیگر، بازنده به شمار می‌روند. آدم‌هایی که می‌دوند و با اینکه نفس‌هایشان به شماره می‌افتد باز ناامید نشده و از حرکت و ادامه کار نمی‌ایستند. البته این تنها یک روی سکه و ذهنیت معمول مردم در جامعه نسبت به قشر کارگر است چرا که شنیدن کلمه کارگر، سختی و رنج و مشقت را در ذهن انسان متبادر می‌کند.
در این میان برخی کارگران نسبت به همکاران خود وضعیت بهتری دارند برخی‌هایشان با حقوق ثابت و بیمه مشغول بکارند اما بعضی‌ها از همین حداقل‌های حقشان محروم‌اند. چه بسیار کارگران روزمزدی که هر صبح آفتاب نزده در برخی میدان‌ها و خیابان‌های شهر جمع می‌شوند به این امید که صاحب کار و یا کارفرمایی آن‌ها را انتخاب کرده و شغلی هر چند موقت برای امرار معاش داشته باشند در غیر اینصورت با ناامیدی و دست خالی به خانه برمی‌گردند.
روزهای گرم تابستان که فرا برسد و هرکداممان از گرمای خیابان‌ها و آفتاب بالای سر در فضای باز فرار کنیم بهتر است کمی کارگرانی که در همان فضا آجر بالا و پایین می‌کنند، بر روی اسکلت‌های آهنین جوشکاری می‌کنند، خیابان‌ها را آسفالت می‌کنند، در معادن مشغول به کارند و صدها نمونه دیگر که هر روز بی‌خیال از کنارشان می‌گذریم را به یاد بیاوریم.
کارگران این قشر مظلوم و کم‌ادعا، این آدم‌های همیشه خسته و گاه بازنده در میدان زندگی، بیش از هر قشر دیگری نیازمند رسیدگی هستند بیش از هر گروهی مستحق توجه‌اند. خیلی از آن‌ها برای مطالبه حق خود پیشگام نمی‌شوند و به دنبال برقراری عدالت اجتماعی نیستند خیلی‌هایشان شرایط را با همه سختی‌هایش پذیرفته‌اند و ادامه می‌دهند اما امیدواریم در دولتی که با نام تدبیر و امید روی کار است و در سالی که با عنوان «همدلی و همزبانی دولت و ملت» نام‌گذاری شده است شاهد بهبود اوضاع این قشر همیشه مظلوم باشیم. به بهانه روز کارگر پای درد دل تعدادی از کارگران در حوزه‌های مختلف نشستیم، خواندن اظهارات آن‌ها و صحبت‌های دبیرکل کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور به عنوان نماینده کارگران و نیز یکی از مدیران صنعتی خراسان رضوی خالی از لطف نیست.
ضمانت و امنیت شغلی نداریم
یکی از کارگران شاغل در یکی از واحدهای تولیدی خراسان رضوی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: با وجود حجم بسیار زیاد کار و فضای آلوده در تولید، هیچ گونه سختی کاری به ما تعلق نمی‌گیرد.
حمید محمدیان می‌افزاید: درحالی‌که خط فقر درآمد زیر دو و نیم‌میلیون تومان اعلام شده اما کارگران با درآمدی که به تازگی با افزایش حقوق در ابتدای سال به ۷۰۰ هزار تومان رسیده روزگار خود را می‌گذرانند. این حقوق کفاف زندگی ما را نمی‌دهد اما چه کنیم که از بیکاری بهتر است.
محمدیان ادامه می‌دهد: در بسیاری از کشورها کارگران شرایط بهتری دارند و ضمن دریافت حقوقی مناسب از منزلت اجتماعی هم برخوردارند اما در کشور ما شغلی که همیشه با بی‌توجهی و بی‌احترامی روبروست همین کارگری است.
این کارگر خاطرنشان می‌کند: در ابتدای سال که افزایش دستمزد کارگران به تصویب رسید، قرار بود حق مسکن هر کارگر ۴۰ هزار تومان باشد اما در حقوق ما این حق مسکن تغییری نکرده و بیش از ۲۰ هزار تومان نیست.
محمدیان با اشاره به قراردادهای کوتاه‌مدت کارگران می‌گوید: ما هر ماه و گاهی هر دو ماه قرارداد کاری خود را امضا می‌کنیم و هیچ امنیت شغلی نداریم چون نمی‌دانیم ماه‌های بعد هم در این کارخانه هستیم یا خیر. کارفرماها حتی یک نسخه از قرارداد را هم به ما نمی‌دهند و از حداقل چیزی که حقمان است، محرومیم.
این کارگر ادامه می‌دهد: با توجه به تورم و گرانی، زندگی‌های سخت شده و گرفتن وام برای گذران امور مانند رهن و یا خرید منزل، حقوق پایه قانون کار دردی از ما دوا نمی‌کند. من با حقوق ۷۱۴ هزار تومانی در یکماه گذشته ۷۴۰ هزار تومان قسط و اجاره خانه پرداخت کردم و خرجم از دخلم بیشتر شد. کارفرما حتی عیدی که حق ما بود را پرداخت نکرد درباره پرداخت سنوات خدمتی هم می‌گویند باید بیش از یکسال در آن شغل فعالیت داشته باشیم. آن‌ها حتی برای روز کارگر مراسمی برای دلخوشی ما برگزار نکردند درحالی‌که می‌بینیم روز معلم و پرستار و ... برنامه‌های خوبی برگزار می‌شود. آیا شغل ما در برابر شغل‌های دیگر ارزشی ندارد؟!
محمدیان می‌گوید: در پایان سال گذشته علاوه بر اینکه عیدی که حقمان است پرداخت نشد، سبد کالای کارگران را هم توزیع نکردند و هرطور که بخواهند رفتار می‌کنند و قانون را زیر پا می‌گذارند، به عنوان عیدانه به هر یک از کارگران واحد تولیدی ما مبلغ ۱۰ هزار تومان در پاکت هدیه دادند و این واقعا شرم‌آور است.
همیشه بدهکار زندگی هستم
یکی از کارگران خدماتی نیز درباره وضعیت کار خود می‌گوید: پس از 10 سال کار کردن در یکی از هتل‌های مشهد، به دلیل عوض شدن سرپرست، تمامی کارگران هم از آن هتل اخراج شدند و من هم مجبور شدم به یکی از شرکت‌های خدماتی مراجعه کنم، از آنجا من را به این کار که نظافت یکی از پاساژهای مشهد است، فرستاده‌اند اما در مدت چهار ماهی که از آغاز کارم می‌گذرد هیچ خبری از بیمه نیست. درحالی‌که کارفرما ابتدای امر قول بیمه پس از سه ماه کار کردن را به من داد.
رضا احمدی می‌افزاید: از اینکه اعتراض کنم و من را از این کار اخراج کنند، می‌ترسم به همین دلیل کارم را ادامه می‌دهم و امیدوارم کارفرما فکری به حالم بکند. با ۳۵ سال سن به راحتی نمی‌توانم کار پیدا کنم و مجبورم با این شرایط بسازم.
احمدی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه هزینه‌هایی مثل پرداخت اجاره خانه ندارم، می‌توانم با حقوق قانون کار، نان بخور و نمیری به منزل ببرم و روزگار بگذرانیم، اما همیشه بدهکار زندگی و خانواده‌ام هستم چون بسیاری از نیازهایشان تامین نمی‌شود.
این کارگر خدماتی اظهار می‌کند: از مسئولان درخواست می‌کنم به شرکت‌های خدماتی برای بیمه کردن کارگران تاکید کنند و رسیدگی‌های لازم را انجام دهند زیرا بیمه یکی از مهمترین حقوق ماست که برای آینده خود و خانواده‌مان ارزش زیادی دارد.
دلسوزی مسئولان دردی از ما دوا نمی‌کند
ناصر اسماعیلی یکی از کارگران شهرداری با بیش از 20 سال سابقه کاری است، او که چهار فرزند دانش‌آموز و دانشجو دارد درباره وضعیت خود به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: حقوق قانون کار به تنهایی کفاف زندگی هیچ کس را نمی‌دهد به خصوص که خانواده‌ای شش نفره داشته باشی و با مخارج امروز بخواهی فرزندانی تحصیلکرده داشته باشی. این کارگر شهرداری ادامه می‌دهد: اگر اضافه کاری نداشته باشم، به هیچ وجه از پس مخارج زندگی برنمی‌آیم ضمن اینکه همسرم هم از دوران جوانی با خیاطی، پا به پای من کار کرده است. برای ما زندگی شرافتمندانه و آرام بسیار مهم است و همیشه و در همه حال شاکر خدا هستیم.اسماعیلی تصریح می‌کند: از مسئولان درخواست دارم یکبار هم که شده زندگی با درآمد کمتر از یک میلیون تومان را برای خود و خانواده‌شان با توجه به مخارج بسیار بالای زندگی تصور کنند و سپس برای کارگران تصمیم‌گیری کنند. از دور نگاه کردن و دلسوزی دردی از ما دوا نمی‌کند، آن‌ها باید در عمل از ما حمایت کنند. می‌دانیم که افزایش یکباره حقوق امکان‌پذیر نیست اما با در نظر گرفتن مزایای بیشتری همچون بن‌های خرید و سبد کالا برای کارگران می‌توان مقداری از کمبودها را جبران کرد.
دستمزد کارگران باید واقعی شود
دبیرکل کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: ۴۰ درصد از جمعیت ایران را کارگران تشکیل می‌دهند، قشری که همیشه در همه صحنه‌های قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حضوری مستمر داشته‌اند. کارگران یکی از اقشار تاثیرگذار در جریانات نظام و انقلاب بوده‌اند و در دوره جنگ تحمیلی نیز با تقدیم ۱۴ هزار شهید کارگر، نقش خود را به خوبی ایفا کردند. در چند سالی هم که تحریم‌های ناجوانمردانه علیه ایران آغاز شد باز هم این کارگران بودند که به گفته رهبری پرچم‌دار اقتصاد مقاومتی بودند. امروز هم مثل گذشته پای کار ایستاده و همدلی و همزبانی خود را با نظام و دولت اعلام می‌کنیم اما انتظارمان این است که این همدلی متقابل باشد، ما همزبانی را از سوی دولتمردان و مسئولان می‌بینیم اما همدلی مهم است تا مشکلات‌مان را حل و فصل کنند.pic۱
رحمت الله پورموسی می‌افزاید: بحث بیکاری جوانان بسیار مهم و از معضلات جامعه است و برای حل این معضل بزرگ و ریشه‌کن کردن بیکاری باید به سوی رونق اقتصادی و تولید برویم، برای تحقق این مهم کارهای زیربنایی زیادی لازم است. امروز تعادل در نظام بانکی ما وجود ندارد و از طرفی مشکلاتی مانع رونق در تولید می‌شود، ما نباید به فروش نفت متکی باشیم بلکه باید به سمت استقلال صنعتی برویم و با توسعه بنگاه‌های اقتصادی و حفظ مشاغل موجود که مهمتر از همه است، کارگرانی که مشغول کارند را حفظ کرده و در کنارش جوانان بیکار را به سر کار بیاوریم. باید به سمت و سویی حرکت کنیم که بتوان از این افراد و نیروها استفاده کرد و با ایجاد قوانین خوب در مجلس و تصمیم‌گیری‌های دولت تدبیر و امید بتوان بیکاری را ریشه‌کن کرد.
پورموسی درباره مهمترین مشکلات کارگران اظهار می‌کند: وضعیت معیشتی کارگران بسیار مهم است، امروز حقوق واقعی کارگر با آنچه دریافت می‌کند فاصله زیادی دارد این درحالیست که در یکی دو سال گذشته عملکرد شورای عالی کار برای افزایش حقوق کارگران مطلوب بوده است به طوری که امسال ۱۷ درصد افزایش حقوق در تمامی سطوح مزدی صورت گرفت و سبد معیشتی هم در این افزایش حقوق برای کارگران در نظر گرفته شد.
دبیرکل کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور خاطرنشان می‌کند: با وجود افزایش میزان دستمزد کارگران در سال گذشته و امسال، وضعیت معیشت واقعی خانواده کارگر با حقوقی که الان دریافت می‌کنند فاصله زیادی دارد. دستمزدها باید واقعی شود و اگر این مهم تحقق یابد اتفاقات خوبی در جامعه رخ می‌دهد به طور مثال اگر کارگر با یک حقوق قادر به امرار معاش باشد و خانواده چهار نفری او تامین باشد، دیگر نیازی به دو شیفت و یا سه شیفت کار کردن نیست و در این صورت خانواده‌اش حضور او را در خانه می‌بینند و عواطف اجتماعی برقرار است، از طرف دیگر فرد دیگری می‌تواند در شیفت بعدی کار کند و به اشتغال جوانان بیشتری کمک می‌شود.
پورموسی ادامه می‌دهد: امروز بسیاری از کارگران برای تامین معاش خود مجبور به کارکردن در دو یا سه شیفت هستند که این موضوع موجب تحلیل رفتن توان جسمی آن‌ها می شود و در شیفت دوم و سوم با بدنی تحلیل رفته فعالیت خوبی ندارند و همین امر در مواقع بسیاری منجر به حوادث ناشی از کار و حتی در برخی موارد منجر به مرگ کارگر می‌شود. باید شرایط به نوعی فراهم شود که فکر کارگر با حقوقی مکفی متمرکز باشد و در تمام هشت ساعت کار، فکرش به سمت بهره‌وری در شغل خود برود. برای رسیدن به این هدف می‌توان برنامه‌ای پنج ساله تعریف و تدوین کرد و در هر سال این فاصله بین حقوق و وضعیت معیشتی کارگران را کم کرد. ما این پیشنهاد را به شورای عالی کار مطرح کردیم اما متاسفانه صورت جلسه نشد و پیگیر موضوع هستیم و معتقدیم دولتمردان می‌توانند با تدبیر این موضوع را عملی کنند.
قراردادهای کوتاه مدت کارگران
معنایی ندارد
دبیرکل کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور با اشاره به وضعیت قرارداد کارگران به عنوان یکی دیگر از معضلات این قشر می‌گوید: در ماده ۷ قانون کار موضوع قراردادها تعریف شده و تبصره‌های یک و دو به صراحت اعلام می‌کند در کارهایی که ماهیت مستمر، دائم و پیوسته‌ای دارند، وجود قرارداد معنایی ندارد و در این زمینه وزارت کار موظف است نسبت به معرفی مشاغل مستمر و غیر مستمر اقدام کند اما این اتفاق نیفتاده است. قرارداد بستن به کارگران مشاغل غیرمستمر در پروژه‌های راهسازی، سدسازی و ... مربوط می‌شود اما متاسفانه این موضوع را از سال ۷۲ به همه مشاغل حتی آن‌هایی که جنبه دائمی دارند، تسری داده‌اند.
پورموسی تاکید می‌کند: متاسفانه امروز بیش از 93 درصد کارگران کشور قراردادهای کوتاه مدت یک، دو و شش ماهه دارند و این موضوع مانند یک غده سرطانی است که باید جراحی شود زیرا به تولید و صنعت کشور ما ضربه می‌زند. کارگری که شغلش جنبه مستمر دارد نباید قرارداد داشته باشد زیرا وقتی کارگر از حضور همیشگی خود در آن شغل مطمئن باشد، محل کار را مانند خانه خود دانسته و به دور از هر اضطراب و با بیشترین میزان بهره‌وری و تولید با کیفیت فعالیت می‌کند اما وقتی از بودن یا نبودن در آن شغل اطمینان نداشته باشد، ترس از اخراج شدن موجب پایین رفتن کیفیت کار وی می‌شود و با این وضع به هدف خود یعنی حرکت به سوی استقلال صنعتی نمی‌رسیم.
دبیرکل کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور یادآور می‌شود: متاسفانه قراردادهای موقت هم براساس آنچه در قانون نوشته شده، انجام نمی‌شود. طبق ماده ۱۰ قاون کار، قرارداد باید در چهار نسخه تنظیم شود که یک نسخه در اختیار کارگر، یک نسخه کارفرما، یک نسخه اداره کار و نسخه دیگر در اختیار نماینده کارگر باشد اما متاسفانه شاهد این هستیم که بسیاری از این متن قراردادها به کارگر داده نمی‌شود و برخی‌ها سفید امضا می‌شود و کارفرماها از این قراردادهای سفید به نفع خود استفاده می‌کنند. در این زمینه و درباره ماده۳۷ قانون کار، در نشست سه جانبه ملی پیشنهاداتی ارائه خواهیم کرد، اول اینکه کارفرما موظف به ارسال قرارداد به اداره کار است که به صورت مکانیزه در قالب دیسکت مانند لیست بیمه ارسال شود و در صورت انجام ندادن این کار و بروز اختلافی بین کارگر و کارفرما، رای به نفع کارگر صادر می‌شود.
پورموسی می‌افزاید: از طرفی بسیاری از کارگران مشاغل خدماتی و اصناف همان حداقل حقوق را هم دریافت نمی کنند، بیمه نیستند و بیش از ساعات موظف قانونی کار می‌کنند. زمانی که این کارگران شکایت می‌کنند کارفرما به دلیل در اختیار داشتن قرارداد سفید امضا اسنادی ارائه می‌دهد و کارگر برای رساندن حرف خودش باید پروسه‌ای طولانی مدت را طی کند، در این راستا در نشست سه جانبه ملی طرحی مبنی بر منع قراردادهای سفید امضا ارائه کردیم و براساس ماده 37 کارفرما باید در فواصل زمانی مشخص بین ساعت کار و پرداختی‌ها، تمامی حقوق و مزایای کارگر را به حساب بانکی‌اش پرداخت کند تا در صورت بروز اختلاف، مدارک بانکی موجود باشد.
دبیرکل کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور می‌گوید: اگر این طرح به تصویب برسد، شاید ۳۵ درصد مشکلات کارگران در مقابل کارفرماها حل شود، پس از ارائه این طرح، متاسفانه کارفرماها مخالفت کردند و اعلام کردند برخی از واحدهای کوچک توان پرداخت حقوق قانون کار را ندارند. در این زمینه معاون وزیر کار به ما قول حضور در نشست سه جانبه ملی و بررسی این موضوعات را داده است.
ناهمخوانی درآمد کارگران
با هزینه‌های جاری زندگی
شرکت نان مزرعه به عنوان یکی از شرکت‌هایی با عملکرد مطلوب در زمینه پرداخت حقوق و مزایای کارگران استان به شمار می‌رود، سرپرست بازاریابی و توسعه ورزش این شرکت در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: با توجه به وضعیت اقتصادی کنونی کارگران، مسائل مالی و معیشتی که ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارد، مهمترین دغدغه آن‌ها به شمار می‌رود. ناهمخوانی درآمد و هزینه‌های جاری زندگی فشار زیادی به آن‌ها وارد می‌کند و از طرفی تعطیلی برخی از بنگاه‌های اقتصادی به دلیل مشکلات ناشی از تحریم‌ها نیز موجب بیکار شدن بخشی از جامعه کارگری شده است.
ترابی می‌افزاید: کارگران مهمترین لایه‌های کلی هر صنعت هستند که باید با اتخاذ شیوه‌های مناسب، به روز و متناسب با شرایط هر بنگاه اقتصادی، به شرایط آن‌ها رسیدگی شود. خوشبختانه سابقه و عملکرد شرکت ما گواه این موضوع است که مهمترین موضوع مورد تاکید بنگاه‌های زیرپوشش مجموعه ما، رسیدگی به وضعیت کارگران و پرداخت حق و حقوق و بیمه آن‌ها براساس قانون کار است و به این امر اولویت می‌دهیم.
ترابی یادآور می‌شود: در مقابل پرداخت به موقع حق و حقوق کارگران و اجرای تعهداتمان، از آن‌ها تقاضا داریم که وظایف خود را به درستی انجام دهند زیرا منابع انسانی بخش مهمی از صنعت ما به شمار می‌روند و عملکرد آن‌ها بسیار مهم است. برای برخورداری از عملکرد مثبت کارگران باید ابتدا وظایف خود را در قبال آن‌ها انجام دهیم.
ارسال نظر