نهضت پیاده‌راه‌سازی در پایتخت
پس از احداث پیاده‌راه آیینی ۱۷ شهریور که پس از ۳ سال هنوز حاشیه‌هایش به پایان نرسیده است، پیاده‌راه جدیدی به پیاده‌راه‌های پایتخت افزوده نشده است. سال گذشته احمد مسجد جامعی عضو شورای شهر تهران در یکی از روزهای هفته کتاب به کتاب فروشی‌های تهران در راسته خیابان کریمخان و میدان انقلاب سر زد و پیشنهاد کرد پیاده راه فرهنگی از میدان انقلاب تا چهارراه ولیعصر ایجاد شود. موضوعی که مورد استقبال کتابفروشان این محدوده قرار گرفت. اما هنوز احداث این پیاده‌راه در دستور کار شهرداری تهران قرار نگرفته است.
سید جعفر تشکری‌هاشمی معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران درباره پیاده‌راه فرهنگی میدان انقلاب می‌گوید: یکی از معابری که استعداد دارد به پیاده‌راه تبدیل شود، راسته چهارراه ولیعصر تا میدان انقلاب است و اگر روند اداری آن انجام شود، می‌تواند به یکی از پیاده‌راه‌های مورد استقبال تهران تبدیل شود.
سید جعفر تشکری‌هاشمی معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران درباره پیاده‌راه فرهنگی میدان انقلاب می‌گوید: یکی از معابری که استعداد دارد به پیاده‌راه تبدیل شود، راسته چهارراه ولیعصر تا میدان انقلاب است و اگر روند اداری آن انجام شود، می‌تواند به یکی از پیاده‌راه‌های مورد استقبال تهران تبدیل شود.
پس از احداث پیاده‌راه آیینی 17 شهریور که پس از 3 سال هنوز حاشیه‌هایش به پایان نرسیده است، پیاده‌راه جدیدی به پیاده‌راه‌های پایتخت افزوده نشده است. سال گذشته احمد مسجد جامعی عضو شورای شهر تهران در یکی از روزهای هفته کتاب به کتاب فروشی‌های تهران در راسته خیابان کریمخان و میدان انقلاب سر زد و پیشنهاد کرد پیاده راه فرهنگی از میدان انقلاب تا چهارراه ولیعصر ایجاد شود. موضوعی که مورد استقبال کتابفروشان این محدوده قرار گرفت. اما هنوز احداث این پیاده‌راه در دستور کار شهرداری تهران قرار نگرفته است.
سید جعفر تشکری‌هاشمی معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران درباره پیاده‌راه فرهنگی میدان انقلاب می‌گوید: یکی از معابری که استعداد دارد به پیاده‌راه تبدیل شود، راسته چهارراه ولیعصر تا میدان انقلاب است و اگر روند اداری آن انجام شود، می‌تواند به یکی از پیاده‌راه‌های مورد استقبال تهران تبدیل شود.
او ادامه می‌دهد: خیابان جمهوری و طالقانی به موازات این خیابان قرار دارد. بنابراین فراهم کردن دسترسی‌های لازم برای شهروندان به راحتی انجام می‌شود، اما اینکه آیا مطالعات اجرایی برای این پیاده‌راه انجام شده، در جریان نیستند.
احمد مسجدجامعی عضو شورای شهر تهران هم درباره سرانجام پیاده‌راه میدان انقلاب می‌گوید: در یکی از روزهای سال گذشته در مراسم کتابگردی که بسیاری از اعضای شورا نیز در آن حضور داشتند و به کتابفروشی‌های شهر تهران سر زدند این پیشنهاد مطرح شد که کتاب با فرهنگ ایرانی آمیخته است. راسته خیابان انقلاب نیز یک نمایشگاه دائمی کتاب است. از شهرداری خواستیم از جمالزاده تا چهارراه ولیعصر در فاز اول فعالیت‌های ساماندهی مانند بازپیرایی سیما و منظر شهری و اصلاح سنگ فرش‌ها و... را انجام دهند که این کار هم انجام شد. در فاز دوم پیشنهاد احداث پیاده‌راه در این مسیر فرهنگی- آموزشی داده شده است.
وی در پاسخ به این پرسش که معاونت حمل و نقل ترافیک اعلام کرده است فعالیت‌های اجرایی این پیاده‌راه در دستور کار نیست؛ آیا شورا نباید برای الزام شهرداری سندی در این زمینه تصویب کند، می‌گوید: سند زیاد داریم که در همان مرحله سند متوقف مانده است. برخی کارها از طریق گفت‌وگو حل می‌شود که امیدواریم این پیاده‌راه نیز ایجاد شود.
تولد نخستین پیاده راه در دنیا
برنامه‌ریزی برای توسعه فضاهای پیاده در شهرها و همچنین ممنوعیت ورود خودروها به فضاهای شهری پرتردد محور اصلی برنامه‌ریزی‌های شهری در بسیاری از شهرهای جهان است.
دلزدگی مردم از زندگی ماشینی و تبعاتی که دنیا از افزایش تعداد خودروها در شهرها متحمل شده و آلودگی‌های زیست محیطی و افزایش میزان مصرف سوخت در جهان، نیاز به فضاهای عاری از وسایل نقلیه را بسیار برجسته کرده است. در سال ۱۹۹۷ در کنفرانسی در لیون فرانسه بحث «حرکت به سمت شهرهای پیاده» مطرح شد. اجرای این طرح در ابتدا محدود بود اما نتایج مثبت آن موجب افزایش گستره این طرح شد و برنامه‌ریزی‌های شهری را در بسیاری از شهرها تحت تاثیر خود قرار داد.
خیابان پیاده، نخستین بار در شهرهای اروپایی نمود پیدا کرد. از دهه‌های میانی قرن بیستم میلادی به بعد، این اندیشه در شهرهای اروپایی با هدف خارج کردن محدوده‌های تاریخی شهرها از تسلط اتومبیل و برای حفاظت از بافت‌های کهن و احیای حیات اجتماعی، طرح شد و به اجرا در آمد. در واقع یکی از مهم‌ترین گرایش‌های جدید شهرسازی جهان، توجه به حرکت پیاده و نیازهای آن به عنوان یک موضوع فراموش شده مهم شهری است.
جنبش گسترش فضاهای پیاده، نه تنها سیمای کالبدی شهرها را تحت تاثیر خود قرار داده، بلکه تغییرات نوینی در کیفیت زندگی شهری و رفتار اجتماعی و فرهنگ مردم ایجاد کرده است. همچنین الگوها و روش‌های جدیدی برای حل مسائل شهری ارائه داده که موجب تحولی عمیق در نظریه‌ها و روش‌های شهرسازی، به ویژه در عرصه ساماندهی فضاهای شهری شده است.
به گفته دکتر محسن حبیبی، استاد دانشگاه هنرهای زیبا و پژوهشگر حوزه شهری، اندیشه تبدیل مسیرهای شهری به خیابان‌های مختص پیاده، در محدوده تاریخی و مرکزی شهرهای اروپایی ابتدا به صورت تجربه‌ای محلی در یکی از خیابان‌های خرید مرکز شهر «اسن» آلمان به اجرا درآمد. توجه به این امر پس از جنگ جهانی دوم و فرا رسیدن زمان بازسازی شهرهای اروپایی شکل مشخص‌تری پیدا کرد. موفقیت اجرای طرح «اسن» شرایطی را فراهم کرد که تا دهه 80 میلادی، غالب بخش‌های مرکزی و تاریخی شهرهای عمده اروپا به روی اتومبیل‌ها بسته شدند.
برنامه‌ریزی برای سوق دادن شهرها به توسعه فضاهای پیاده ابتدا با سلسله اقداماتی مانند یک‌طرفه کردن برخی مسیرها، ممانعت از توقف اتومبیل در برخی محدوده‌ها، ایجاد مسیرهای ویژه وسایل حمل و نقل عمومی و ایجاد محدوده‌های آمد و شد سواره آغاز شد، اما در سال‌های بعد و به ویژه در دهه ۸۰ قرن بیستم، نوع دیگری از این مداخله و برخورد در اروپا عنوان شد و آن کنترل حرکت سواره، بدون ممانعت از حضور آن، درهمزیستی مسالمت‌آمیز با حرکت پیاده بود.این نحوه تفکر، حذف کامل اتومبیل را که جزء ضروریات و عنصر عجین شده با زندگی انسان به شمار می‌آمد غیرقابل قبول دانسته و حداقل کردن فضای موردنیاز سواره را در جهت اختصاص حداکثر امکان به حضور پیاده مطرح کرد. به این ترتیب طرح «خیابان‌های با ترافیک آرام» به عنوان نوع دیگری از مداخلات در جهت اعتبار بخشیدن به انسان پیاده و حضور او درفضاهای شهری، در شهرهای اروپایی به اجرا درآمد.
یک تجربه در تهران
شهرداری تهران در سال‌های گذشته پروژه‌های متعددی را برای پیاده‌سازی برخی از محورهای مهم شهری طراحی و اجرا کرده است مشهورترین آنها بهسازی پیاده‌راه‌های خیابان ولیعصر تهران است، پروژه‌ای که با حدود 25 میلیارد تومان اجرا شد.جعفر هاشمی تشکری معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه مشکلات احتمالی را در پیاده‌راه‌سازی تهران می‌پذیریم، می‌گوید: حرکت ما در شهر تهران به سمت محدود کردن تردد خودروها و افزایش قدرت مانور و احترام به عابران پیاده است، اما به هر حال در شهر تهران سال‌های طولانی انحصار به تردد خودروها داده شد و نمی‌توانیم در بازه زمانی کوتاه فرهنگی را که به این ترتیب ایجاد شده تغییر دهیم. به همین دلیل نهادینه کردن فرهنگ پیاده‌روی و ایجاد پیاده راه‌های مناسب کمی زمانبر خواهد بود. در دیگر شهرهای جهان اما حرکت به سمت «شهرهای پیاده» و محدود کردن تردد خودروها به مراتب جدی‌تر از تهران دنبال می‌شود. شهر، محل زندگی و ارتباط انسان‌ها با یکدیگر است و فراهم ساختن امکان جا به جایی و تامین نیازهای شهری آنها هدف اصلی برنامه‌ریزی و طراحی راه‌های شهری است.
سید جعفر تشکری‌هاشمی معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران درباره پیاده‌راه فرهنگی میدان انقلاب می‌گوید: یکی از معابری که استعداد دارد به پیاده‌راه تبدیل شود، راسته چهارراه ولیعصر تا میدان انقلاب است و اگر روند اداری آن انجام شود، می‌تواند به یکی از پیاده‌راه‌های مورد استقبال تهران تبدیل شود.
او ادامه می‌دهد: خیابان جمهوری و طالقانی به موازات این خیابان قرار دارد. بنابراین فراهم کردن دسترسی‌های لازم برای شهروندان به راحتی انجام می‌شود، اما اینکه آیا مطالعات اجرایی برای این پیاده‌راه انجام شده، در جریان نیستند.
احمد مسجدجامعی عضو شورای شهر تهران هم درباره سرانجام پیاده‌راه میدان انقلاب می‌گوید: در یکی از روزهای سال گذشته در مراسم کتابگردی که بسیاری از اعضای شورا نیز در آن حضور داشتند و به کتابفروشی‌های شهر تهران سر زدند این پیشنهاد مطرح شد که کتاب با فرهنگ ایرانی آمیخته است. راسته خیابان انقلاب نیز یک نمایشگاه دائمی کتاب است. از شهرداری خواستیم از جمالزاده تا چهارراه ولیعصر در فاز اول فعالیت‌های ساماندهی مانند بازپیرایی سیما و منظر شهری و اصلاح سنگ فرش‌ها و... را انجام دهند که این کار هم انجام شد. در فاز دوم پیشنهاد احداث پیاده‌راه در این مسیر فرهنگی- آموزشی داده شده است.
وی در پاسخ به این پرسش که معاونت حمل و نقل ترافیک اعلام کرده است فعالیت‌های اجرایی این پیاده‌راه در دستور کار نیست؛ آیا شورا نباید برای الزام شهرداری سندی در این زمینه تصویب کند، می‌گوید: سند زیاد داریم که در همان مرحله سند متوقف مانده است. برخی کارها از طریق گفت‌وگو حل می‌شود که امیدواریم این پیاده‌راه نیز ایجاد شود.
تولد نخستین پیاده راه در دنیا
برنامه‌ریزی برای توسعه فضاهای پیاده در شهرها و همچنین ممنوعیت ورود خودروها به فضاهای شهری پرتردد محور اصلی برنامه‌ریزی‌های شهری در بسیاری از شهرهای جهان است.
دلزدگی مردم از زندگی ماشینی و تبعاتی که دنیا از افزایش تعداد خودروها در شهرها متحمل شده و آلودگی‌های زیست محیطی و افزایش میزان مصرف سوخت در جهان، نیاز به فضاهای عاری از وسایل نقلیه را بسیار برجسته کرده است. در سال ۱۹۹۷ در کنفرانسی در لیون فرانسه بحث «حرکت به سمت شهرهای پیاده» مطرح شد. اجرای این طرح در ابتدا محدود بود اما نتایج مثبت آن موجب افزایش گستره این طرح شد و برنامه‌ریزی‌های شهری را در بسیاری از شهرها تحت تاثیر خود قرار داد.
خیابان پیاده، نخستین بار در شهرهای اروپایی نمود پیدا کرد. از دهه‌های میانی قرن بیستم میلادی به بعد، این اندیشه در شهرهای اروپایی با هدف خارج کردن محدوده‌های تاریخی شهرها از تسلط اتومبیل و برای حفاظت از بافت‌های کهن و احیای حیات اجتماعی، طرح شد و به اجرا در آمد. در واقع یکی از مهم‌ترین گرایش‌های جدید شهرسازی جهان، توجه به حرکت پیاده و نیازهای آن به عنوان یک موضوع فراموش شده مهم شهری است.
جنبش گسترش فضاهای پیاده، نه تنها سیمای کالبدی شهرها را تحت تاثیر خود قرار داده، بلکه تغییرات نوینی در کیفیت زندگی شهری و رفتار اجتماعی و فرهنگ مردم ایجاد کرده است. همچنین الگوها و روش‌های جدیدی برای حل مسائل شهری ارائه داده که موجب تحولی عمیق در نظریه‌ها و روش‌های شهرسازی، به ویژه در عرصه ساماندهی فضاهای شهری شده است.
به گفته دکتر محسن حبیبی، استاد دانشگاه هنرهای زیبا و پژوهشگر حوزه شهری، اندیشه تبدیل مسیرهای شهری به خیابان‌های مختص پیاده، در محدوده تاریخی و مرکزی شهرهای اروپایی ابتدا به صورت تجربه‌ای محلی در یکی از خیابان‌های خرید مرکز شهر «اسن» آلمان به اجرا درآمد. توجه به این امر پس از جنگ جهانی دوم و فرا رسیدن زمان بازسازی شهرهای اروپایی شکل مشخص‌تری پیدا کرد. موفقیت اجرای طرح «اسن» شرایطی را فراهم کرد که تا دهه 80 میلادی، غالب بخش‌های مرکزی و تاریخی شهرهای عمده اروپا به روی اتومبیل‌ها بسته شدند.
برنامه‌ریزی برای سوق دادن شهرها به توسعه فضاهای پیاده ابتدا با سلسله اقداماتی مانند یک‌طرفه کردن برخی مسیرها، ممانعت از توقف اتومبیل در برخی محدوده‌ها، ایجاد مسیرهای ویژه وسایل حمل و نقل عمومی و ایجاد محدوده‌های آمد و شد سواره آغاز شد، اما در سال‌های بعد و به ویژه در دهه ۸۰ قرن بیستم، نوع دیگری از این مداخله و برخورد در اروپا عنوان شد و آن کنترل حرکت سواره، بدون ممانعت از حضور آن، درهمزیستی مسالمت‌آمیز با حرکت پیاده بود.این نحوه تفکر، حذف کامل اتومبیل را که جزء ضروریات و عنصر عجین شده با زندگی انسان به شمار می‌آمد غیرقابل قبول دانسته و حداقل کردن فضای موردنیاز سواره را در جهت اختصاص حداکثر امکان به حضور پیاده مطرح کرد. به این ترتیب طرح «خیابان‌های با ترافیک آرام» به عنوان نوع دیگری از مداخلات در جهت اعتبار بخشیدن به انسان پیاده و حضور او درفضاهای شهری، در شهرهای اروپایی به اجرا درآمد.
یک تجربه در تهران
شهرداری تهران در سال‌های گذشته پروژه‌های متعددی را برای پیاده‌سازی برخی از محورهای مهم شهری طراحی و اجرا کرده است مشهورترین آنها بهسازی پیاده‌راه‌های خیابان ولیعصر تهران است، پروژه‌ای که با حدود 25 میلیارد تومان اجرا شد.جعفر هاشمی تشکری معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه مشکلات احتمالی را در پیاده‌راه‌سازی تهران می‌پذیریم، می‌گوید: حرکت ما در شهر تهران به سمت محدود کردن تردد خودروها و افزایش قدرت مانور و احترام به عابران پیاده است، اما به هر حال در شهر تهران سال‌های طولانی انحصار به تردد خودروها داده شد و نمی‌توانیم در بازه زمانی کوتاه فرهنگی را که به این ترتیب ایجاد شده تغییر دهیم. به همین دلیل نهادینه کردن فرهنگ پیاده‌روی و ایجاد پیاده راه‌های مناسب کمی زمانبر خواهد بود. در دیگر شهرهای جهان اما حرکت به سمت «شهرهای پیاده» و محدود کردن تردد خودروها به مراتب جدی‌تر از تهران دنبال می‌شود. شهر، محل زندگی و ارتباط انسان‌ها با یکدیگر است و فراهم ساختن امکان جا به جایی و تامین نیازهای شهری آنها هدف اصلی برنامه‌ریزی و طراحی راه‌های شهری است.
ارسال نظر