گروه نفت و پتروشیمی: روز گذشته، در آخرین روز کاری هفته میلادی، نفت برنت بالای 66 دلار و نفت خام آمریکا بالای 60 دلار معامله شد و به این ترتیب تا لحظه تنظیم این گزارش، دهمین هفته مثبت نفت رقم خورد که طولانی‌ترین دوران افزایش قیمت طی 85 سال اخیر است. افزایش قیمت نفت در آخرین روزهای هفته متاثر از کاهش حجم ذخایر نفتی آمریکا، کاهش تولید نفت این کشور و تشدید حملات گروه تروریستی داعش در عراق اتفاق افتاد.

روز گذشته بازار نفت در فاز تصحیح قیمتی بود و رشد قیمتی بیش از ۲ درصدی روز پنج‌شنبه را تعدیل کرد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۵ به وقت تهران)، نفت خام آمریکا با ۳۶ سنت کاهش نسبت به آخرین قیمت معامله شده در روز پیش از آن به ۳۶/ ۶۰ دلار در هر بشکه رسید. نفت برنت نیز با افت ۴۸سنتی ۰۶/ ۶۶ دلار معامله شد. در عین حال بر اساس آخرین به‌روز‌رسانی سایت رسمی اوپک، بهای سبد نفتی این سازمان در روز پنج‌شنبه ۹۵ سنت رشد داشته و به ۸۶/ ۶۱ دلار رسیده است.

هفته گذشته با کشته شدن ابو سیاف، کسی که وزیر نفت داعش خوانده می‌شود توسط نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه، این گروه تروریستی بر شدت حملات خود افزود و توانست شهر «الرمادی» یکی از ۱۰ شهر بزرگ عراق را به تصرف خود درآورد. افزایش درگیری‌ها در عراق از سویی و از سوی دیگر ادامه تنش‌ها بین عربستان و یمن موجب نگرانی فعالان بازار از افزایش درگیری در منطقه خاورمیانه و اختلال در عرضه نفت این منطقه شد. در حال حاضر حدود ۳۰ درصد نفت جهان توسط خاورمیانه تولید می‌شود و اختلال در عرضه نفت این منطقه می‌تواند تاثیر زیادی بر قیمت‌های جهانی داشته باشد.

در این بین حجم ذخایر نفتی آمریکا برای سومین هفته پیاپی کاهش یافت. بر اساس آمار هفتگی منتشر شده توسط اداره اطلاعات انرژی آمریکا، حجم ذخایر نفتی این کشور در هفته منتهی به مه ‌حدود ۷/ ۲ میلیون بشکه کاهش یافته و به ۲/ ۴۸۲ میلیون بشکه رسیده است. این درحالی است که حجم این ذخایر نسبت به مدت مشابه سال پیش همچنان ۹/ ۹۰ میلیون بشکه بیشتر است. پیش از اینکه حجم ذخایر نفتی آمریکا روند کاهشی بگیرد بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که افزایش ذخایر نفتی آمریکا می‌تواند شروعی بر افت مجدد قیمت نفت باشد. چراکه طی یک سال اخیر حجم این ذخایر به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش یافت و به بیشترین مقدار خود طی ۸۵ سال اخیر یعنی بیشترین مقدار از زمانی که آمار این مخازن ثبت شده است، رسید. در واقع کشورهای مصرف‌کننده نفت با استفاده از نفت ارزان مازاد عرضه موجود در بازار را جذب کرده و ذخایر نفتی خود را افزایش دادند. در این دوران این نگرانی وجود داشت که با پر شدن ذخایر نفتی مازاد عرضه بازار نفت که بیش از ۲ میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود، افت شدیدی در قیمت نفت را رقم بزند اما با افزایش تقاضا در آمریکا به دلیل خروج پالایشگاه‌ها از فصل تعمیر و نگهداری و افزایش تقاضای بنزین به دلیل نزدیک شدن به فصل مسافرت‌ها روند افزایش حجم ذخایر نفتی آمریکا متوقف شد.

از سویی بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا در هفته گذشته، تولید نفت این کشور ۱۱۲ هزار بشکه کاهش داشته و این کشور کمترین میزان تولید طی ۱۳ هفته اخیر را داشته است. به گزارش سی‌ان‌بی‌سی هر چند تولید نفت آمریکا کاهش یافته است اما تولید‌کنندگان نفت شیل در این‌باره مقصر نیستند چراکه کاهش تولید نفت در پی توقف تولید در میادین نفتی آلاسکا روی داده که از ذخایر قدیمی آمریکا محسوب می‌شود. بر همین اساس تولید‌کنندگان نفت شیل که به‌عنوان رقیب اصلی اوپک محسوب می‌شوند، به همان شدت سابق در حال تولید نفت هستند.

افت قیمت نفت از نیمه‌های سال ۲۰۱۴ به دلیل مازاد عرضه در این بازار رخ داد. در واقع طی چند سال اخیر زمانی که تولید‌کنندگان متعارف از قیمت‌های ۱۰۰ دلاری نفت لذت می‌بردند، تولید‌کنندگان شیل آمریکا با سرمایه‌گذاری در این میادین نفتی در حال کاهش هزینه‌های تولید خود بودند و به سرعت به تولید نفت آمریکا می‌افزودند. با افزایش ۳ میلیون بشکه‌ای تولید نفت این کشور تنها در سه سال بازار نفت با مازاد عرضه مواجه شد. در حالی که همگان منتظر بودند که اوپک به نقش سنتی خود عمل کند و با کاهش تولید نفت خود قیمت‌ها را در سطح بالایی نگه دارد. اما در آخرین نشست این سازمان در نوامبر ۲۰۱۴ عربستان به همراه برخی دیگر از اعضای این سازمان با کاهش سطح تولید نفت مخالفت کرد و سقف تولید اوپک روی۳۰ میلیون بشکه در روز باقی ماند. در واقع عربستان معتقد بود اوپک با کاهش سطح تولید بازار نفت خود را به دیگر کشورها واگذار می‌کند و باقی ماندن قیمت‌ها تولید نفت شیل را همچنان با صرفه اقتصادی نگه می‌دارد و تولیدکنندگان شیل با قدرت بیشتری به تولید نفت خود ادامه می‌دهند. عربستان معتقد بود قیمت پایین نفت تولیدکنندگان نفت شیل را از دور رقابت خارج کرده و قیمت‌ها افزایش می‌یابد اما با حدود گذشت ۱۰ ماه از زمانی که قیمت‌ها شروع به ریزش کرده‌اند، تولید نفت آمریکا تغییر نکرده است و حتی با رشد قیمت در دو ماه اخیر برخی از تولید‌کنندگان نفت شیل اعلام کرده‌اند که قیمت‌های کنونی برای افزایش فعالیت آنها مناسب است و آنها می‌توانند به سرمایه‌گذاری در این میادین نفتی ادامه دهند.

با انتشار گزارش‌‌هایی از این دست در آستانه نفت ۶۰ دلاری، برخی منابع سیاست حفظ سطح تولید اوپک را مورد انتقاد قرار داده و اعلام کرده‌اند که اوپک بازنده رقابت بین این سازمان و تولیدکنندگان نفت شیل است چراکه در حال حاضر این تولیدکنندگان نفت شیل هستند که با کاهش یا افزایش تولید، قیمت نفت در بازار را کنترل می‌کنند. با وجود افزایش انتقادات از عربستان به نظر نمی‌رسد این کشور باز هم در نشست آتی این سازمان در ۵ ژوئن با کاهش سطح تولید موافقت کند. این مساله‌ای است که سایت رسمی بلومبرگ در نظر سنجی از کارشناسان خود به آن پرداخته است. بر اساس گزارش بلومبرگ، از ۳۴ کارشناس نفتی شرکت‌کننده در این نظر سنجی، ۳۳ نفر اعلام کرده‌اند که اوپک همچنان سقف تولید ۳۰ میلیون بشکه‌ای خود را حفظ خواهد کرد.

رکورد «پایداری رشد» در بازار نفت