حکومت یک نفره

در مورد اعتقاد مودی به اینکه هند تا رسیدن به عظمت راهی ندارد، شکی نیست. حتی ممکن است واقعا چنین اتفاقی بیفتد. هند تبدیل به پرجمعیت‌ترین کشور جهان خواهد شد. می‌تواند یکی از سه اقتصاد بزرگ جهان باشد و بیش از هر زمان دیگری در تاریخش در روابط بین‌الملل اثرگذار شود. اما، اعتقاد قلبی نخست‌وزیر هند آن است که راهنمایی این کشور به این مسیر فقط تقدیر یک نفر است: نارندرا دامودارداس مودی.

به کمک قیمت پایین نفت، مودی مسوولیت یک اقتصاد در حال رشد را بر عهده دارد. تورم پایین است، نرخ‌های بهره در حال کاهش هستند، ارزش روپیه باثبات است و کسری بودجه و کسری حساب جاری کاهش یافته است. تحلیلگران آمار ادعا می‌کنند که رشد ۵/ ۷ درصدی هند (که چین را پشت‌سر می‌گذارد)، به معنای آن است که این کشور، سریع‌ترین اقتصاد در حال رشد جهان را دارد. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی هم بالا است. دلیل آن هم سفرهای خارجی نخست‌وزیر هند است؛ جایی که اعتباری برای خود کسب می‌کند. البته اکونومیست بنا ندارد که از مودی حمایت کند و دلیل آن هم عملکرد ناموفق او در اداره اختلاف‌های مذهبی است. گر چه او نمی‌تواند هندوهای افراطی حامی خود را کنترل کند، اما این موضوع تاکنون منجر به درگیری‌های علنی و گروهی نشده است.

اما زمانی که بحث تغییرات می‌شود، باید گفت که عملکرد مودی مایوس‌کننده است. سال گذشته هند شاهد مزایده‌های بسیاری از معادن زغال‌سنگ بود. طی چند روز گذشته تنها چند قدم کوچک به سمت خصوصی‌سازی برداشته شد: ممکن است ۸ هتل دولتی به فروش برسد. مودی عنوان می‌کند که اکنون خارجی‌ها اجازه دارند در راه‌آهن، بیمه و بخش دفاعی کشور سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشند. او کاغذبازی‌های اداری را از بین می‌برد تا محیط کسب‌وکار دوستانه‌تری ایجاد کند. هندی‌های فقیرتر به‌طور روزافزونی کمک‌های رفاهی بیشتری دریافت خواهند کرد که در نوع خود ارزان هم نیستند. از آوریل تاکنون، در هند طی بزرگ‌ترین برنامه کمک‌های نقدی، کپسول‌های کم‌ارزش گاز خوراک‌پزی تعویض شدند. یارانه‌های عظیم برای خودروهای دیزلی کنار گذاشته شده است ولی برخی یارانه‌ها ادامه پیدا خواهند کرد.

با وجود تمام این تلاش‌ها، مودی در حال مرتکب شدن دو اشتباه است. اولین اشتباه آن است که او فکر می‌کند برای همیشه زمان دارد و این تصمیمات بزرگ کم‌طرفدار را همیشه می‌تواند اجرا کند. شاید منتظر است که بتواند کنترل مجلس علیا و سفلی را به دست آورد. این اشتباه در تصور نادرست رهبران هندی ریشه دارد که فکر می‌کنند ابتدا باید قدرت خود را تثبیت و پس از آن اقدام به پیاده‌سازی اصلاحات کنند. در حقیقت به قول پارلمانی‌ها، تنها زمان اندکی در اختیار داری تا بتوانی تغییرات خود را پیاده کنی.

در حال حاضر هم مودی با نارضایتی عموم مردم مواجه است. رای‌دهندگان حزب او را در انتخابات ایالتی دهلی از مسیر رقابت خارج کردند. برخی از دیپلماسی فرامرزی او تنفر دارند. در هفته‌ای که گذشت، او سفری به چین، مغولستان و کره‌جنوبی داشت. با این حساب، وی طی یک سال گذشته ۵۲ روز را در خارج از کشور به سر برده و از ۱۸کشور بازدید کرده است. دیگران از رفتار خودپسندانه او انتقاد می‌کنند؛ زمانی که با باراک اوباما دیدار کرد و تمامی ۲۲ حرف نام او به‌صورت طلایی بر کناره‌های کت‌و شلوار سیاه‌رنگش نقش بسته بودند.

اشتباه دیگر مودی آن است که تصور می‌کند به تنهایی می‌تواند تغییرات خود را اعمال کند. در حالی که تنها راهی که او می‌تواند به اهدافش دست پیدا کند، یاری گرفتن از دیگران است. این کمک می‌تواند از سه منبع به دست آید: ایالت‌های هند، سیاستمداران کشورهای دیگر و قدرت بازار. او در برخی از مسائل شروع به تفویض اختیار به ایالت‌های کشورش کرده است. هدف از این کار بهبود تولید بوده است؛ هر چند دستیابی به این هدف حداقل نیاز به تغییرات گسترده‌تر در شیوه خرید زمین‌ها، استخدام نیروی کار و ساخت جاده‌ها دارد. وی طرحی هم برای دریافت مالیات از محصولات و کالاها دارد. مودی می‌گوید نیاز به تصویب طرح مالیاتی خود تا آوریل سال بعد دارد. با این حال، تاکنون پارلمان با او همکاری نکرده است. متاسفانه سیاست‌های ملی بسیار فراتر از ایالت‌ها است. مودی نمی‌تواند فرض کند که قدرت او بدون هیچ مشکلی رشد می‌کند. او باید از افراد بیشتری در اجتماع کمک بگیرد و نظر احزاب مخالف را هم جلب کند. نخست‌وزیر هند نمی‌تواند به تنهایی و با تکیه بر حزب خود هر کاری که می‌خواهد انجام دهد. باید استعدادها را از خارج جذب کند. گاهی اوقات هم می‌تواند با پارلمان موافقت کند که ارتباطش با آنها بهبود یابد.

در نهایت، او باید از بازارها به‌عنوان نمایندگان تغییر استفاده کند. مودی باید کمپینی به راه بیندازد که بدترین قوانین کار جهان را اصلاح کنند. محدودیت‌های خودسرانه در تجارت تولیدات کشاورزی باید برداشته شوند. رقابت شرکت‌های خصوصی در ساخت راه‌آهن می‌تواند منجر به کارآتر شدن آن شود. زیرساخت‌ها باید سریع‌تر ساخته شوند که نیاز به قانون بهتری برای اکتساب زمین‌ها دارد. بانک‌های دولتی نباید بیش از این در سیاست‌ها مداخله کنند و به مرور باید به دست بخش خصوصی بیفتند. سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند استانداردها را در دانشگاه‌های هند بالا ببرند. با توجه به سیستم آموزش نامناسب و ضعیف هند، لازم است که به آموزش و استانداردها توجه شود (و البته راه برای مشارکت بخش خصوصی هموار شود).

مودی به نحوی عمل می‌کند که گویا تغییرات کوچک بسیار می‌توانند با یکدیگر ادغام و منجر به نتایج قابل توجه شوند. اما این اتفاق نخواهد افتاد. او هنوز هم به نحوی فکر می‌کند که گویا فرماندار ایالت گجرات است و نه یک رهبر ملی که ماموریتش قدرتمند کردن هند است. اگر او قرار است کشورش را متحول کند، گروه موسیقی یک نفره هند نیاز به نواختن نغمه‌ای جدید دارد.