گفت‌وگو با رئیس اتحادیه ناشران درباره نمایشگاه کتاب
نمایشگاه کتاب جور سیستم ناکارآمد توزیع را می‌کشد
محمود آموزگار رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران به پرسش‌های «دنیای اقتصاد» درباره بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پاسخ داد. او می‌گوید «نمایشگاه کتاب به اجبار از وظایف ذاتی خود دورمانده و جور سیستم ناکارآمد توزیع را می‌کشد. » نمایشگاه کتاب بیست و هشتم در حالی به پایان رسید که رقم ۶۶ میلیارد تومان تراکنش مالی حاصل عرضه ۱۰ روزه ۱۰ هزار عنوان کتاب از سوی صدها ناشر بود. از عرضه گسترده بن کتاب هم در این دوره از نمایشگاه خبری نبود و تشکل صنفی ناشران به‌طور جدی‌تر در برگزاری نمایشگاه کتاب مشارکت داشت، هرچند انتظار ناشران آن‌طور که باید برآورده نشد اما محمود آموزگار درباره برنامه‌ها برای انتظار‌های برآورده نشده می‌گوید: «هر کتابی که از سوی ارشاد مجوز می‌گیرد قابلیت عرضه و فروش در سراسر کشور را دارد.
محمود آموزگار رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران به پرسش‌های «دنیای اقتصاد» درباره بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پاسخ داد. او می‌گوید «نمایشگاه کتاب به اجبار از وظایف ذاتی خود دورمانده و جور سیستم ناکارآمد توزیع را می‌کشد.» نمایشگاه کتاب بیست و هشتم در حالی به پایان رسید که رقم 66 میلیارد تومان تراکنش مالی حاصل عرضه 10 روزه 10 هزار عنوان کتاب از سوی صدها ناشر بود. از عرضه گسترده بن کتاب هم در این دوره از نمایشگاه خبری نبود و تشکل صنفی ناشران به‌طور جدی‌تر در برگزاری نمایشگاه کتاب مشارکت داشت، هرچند انتظار ناشران آن‌طور که باید برآورده نشد اما محمود آموزگار درباره برنامه‌ها برای انتظار‌های برآورده نشده می‌گوید: «هر کتابی که از سوی ارشاد مجوز می‌گیرد قابلیت عرضه و فروش در سراسر کشور را دارد. چه در نمایشگاه و چه خارج از آن در کتاب‌فروشی‌ها. البته ممکن است که در رابطه با برخی از کتاب‌ها که از ارشاد مجوز گرفته‌اند، حساسیت‌هایی مطرح شود، به‌ویژه در نمایشگاه کتاب. ما به این قبیل حساسیت‌ها احترام گذاشتیم. هرچند که معیارمان مجوز وزرات ارشاد بود و این حساسیت‌ها را به همکاران‌مان منتقل کردیم و
آنها داوطلبانه از عرضه این کتاب‌ها خودداری کردند. قرار ما این بود که موارد را به ما اعلام کنند و ما از همکاران‌مان تقاضا کنیم که به حساسیت‌ها توجه کنند. کار هم خوب جلو رفت، اما ناگهان نیروهای دیگری مبادرت به مداخله و جمع‌آوری کتاب‌ها کردند. پسندیده این بود که مراتب مورد نظرشان را به ارشاد منتقل می‌کردند و با انتقال موضوع از سوی ارشاد به ما خواسته آنها نیز عملی می‌شد. متاسفانه چنین نشد و ما موضوع را در ملاقات با وزیر اطلاعات با ایشان مطرح کردیم.»
نمایشگاه کتاب امسال چگونه برگزار شد؟
وجه ممیزه بیست‌وهشتمین دوره نمایشگاه کتاب تهران، مشارکت تشکل‌های نشر در مدیریت نمایشگاه بود. پرهیز از تصدیگری و سپردن امور به بخش خصوصی، صنوف و مردم از جمله شعارهای دولت یازدهم بود که وزارت ارشاد به همت وزیر و معاون امور فرهنگی ایشان، در حوزه نشر به‌طور عام و در نمایشگاه کتاب به‌طور خاص، آن را جامه عمل پوشاندند. بعد از سه سال رکود در حوزه بین‌المللی نمایشگاه، اقدامات ویژه‌ای در جهت رونق‌بخشی این حوزه در دستور کار قرار گرفت. حضور میهمانان شاخص و بازدید ایشان از بیست‌وهشتمین نمایشگاه، تاکیدی بر اهمیت و رونق این دوره از نمایشگاه است. انتخاب میهمان ویژه ازجمله کارهای مثبت وزارت ارشاد اسلامی در دولت یازدهم است. سال گذشته افغانستان به‌منظور تقویت حوزه قلمرو زبان فارسی میهمان ویژه شد، هرچند که رکود چندماهه حاصل از انتخابات افغانستان مانع بهره‌گیری مناسب از این اقدام شد. لازم است که وزارت ارشاد اسلامی در جهت نیل به اهداف این انتخاب بیشتر اهتمام ورزد. امسال عمان، میهمان ویژه شد و حضور موثری در نمایشگاه داشت. این انتخاب در راستای دیپلماسی فرهنگی کشورمان بود. اقدام شایسته دکتر صالحی در دعوت از مسوولان کشور و برگزاری نشست‌هایی با اصحاب نشر، برای مدیران تشکل‌های صنفی فرصتی فراهم آورد تا بی‌واسطه و رو در رو مشکلات‌شان را مطرح کنند. بازدید مقام معظم رهبری، سران سه‌قوه و سایر مسوولان و حمایت ایشان از نمایشگاه از نکات بارز بود.
آیا مشارکت اتحادیه در برگزاری نمایشگاه را می‌توان تنها تفاوت این دوره با دوره‌های قبل دانست؟
مشارکت اتحادیه جزئی از کل است. اتحادیه در سال‌های گذشته کوشید که درعین آسیب‌شناسی، راهکارهای خروج از بحران را بیابد و مطرح کند. چنین رویکردی همدلی مسوولان مشفق را برانگیخت. وزیر و معاون فرهنگی ایشان به مطالبات اتحادیه توجه نشان دادند و عجیب نبود که این مطالبه، در سخنرانی‌های رئیس‌جمهور و وزیر ارشاد در مراسم افتتاحیه بیست وهشتمین نمایشگاه کتاب منعکس شد و همه اینها تاثیری بود بر اینکه اتحادیه در مسیر درستی گام نهاده است.
به‌عنوان رئیس اتحادیه ناشران از فعالیت اتحادیه از همکاری با ارشاد در برگزاری نمایشگاه چقدر رضایت دارید؟
تفاهم‌نامه اتحادیه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در 24 اسفند 1393 به امضا رسید و طبیعی است که با توجه به این زمان محدود، انجام تغییرات اساسی در نحوه اداره نمایشگاه ممکن نبود، به‌ویژه بخش‌های اصلی آن که به اتحادیه و تشکل‌های نشر سپرده شده بود. به‌همین دلیل ما دو موضوع ممکن و مقدور را سرلوحه کار خود قرار دادیم. شفافیت در مناسبات مالی و چیدمان منصفانه غرفه‌ها. این موضوع را به دکتر صالحی انتقال دادیم و با حسن توجه ایشان روبه‌رو شدیم. به‌نحوی که ایشان در مصاحبه‌های‌شان براین دو موضوع تاکید کردند. ما در بخشی که به اتحادیه و تشکل‌های نشر مربوط است، به وعده‌مان عمل خواهیم کرد. تمام مناسبات مالی را هرچند در چگونگی‌شان دخالتی نداشتیم، شفاف به‌منظر عموم خواهیم گذاشت. بخش‌های دیگر نیز ناگزیر خواهند شد که چنین کنند. در مورد جانمایی و اختصاص غرفه‌ها نیز هرچند به لحاظ محدودیت زمانی ناگزیر از تبعیت از روش‌های گذشته بودیم، کوشیدیم که جانمایی‌ها و اختصاص غرفه‌ها تا حد ممکن منصفانه شود. از خاصه خرجی‌ها پرهیز شود. به بهانه غرفه‌های دستوری، حقی از کسی تضییع نشود. مسلما اشکالات و نواقصی در این دوره نیز رخ داده است. ما از همکاران معترض‌مان تقاضا کردیم که مراتب را به ما منعکس کنند. شاید بتوانیم از این نظرات در سال‌های بعد بهره بگیریم. من با استفاده ازهمین امکان مجله شما از تمام همکاران شرکت‌کننده در نمایشگاه درخواست می‌کنم که نظرات‌شان را کتبا برای جمع‌بندی و استفاده در سال‌های بعد به اتحادیه منعکس کنند.
تا چه حد انتظارات شما در برگزاری نمایشگاه کتاب این دوره محقق شد؟
این اولین تجربه صنف در مدیریت نمایشگاه بود و باتوجه به محدودیت زمانی، ما نتوانستیم در چارچوب اداره نمایشگاه که سال‌های سال اجرا می‌شد، تغییر اساسی و مهمی ایجاد کنیم. ناگزیر شدیم به روش‌های مرسوم گذشته تن دهیم. اما کوشیدیم در همان محدوده اجرای بهتر کارها را در دستور کار خود قرار دهیم. تحقق ایده‌آل‌ها در نمایشگاه کتاب بدون توجه به کل ممکن نیست. جمع‌بندی من از نمایشگاه بیست‌وهشتم مثبت است. ما خیلی از کارها را نتوانستیم انجام دهیم، در انجام وظایف‌مان هم حتما اشکالات و نواقصی مشاهده می‌شوند. اما فکر می‌کنم گام موثری را در جهت نزدیکی به کل مشکلات و مسائل حوزه نشر برداشتیم و توجهات را به سمت آن معطوف کردیم. بدون مبالغه ما گام موثری برداشتیم.
کدام بخش از برنامه‌ها و فعالیت‌های شما محقق نشد، چرا؟
قانون‌مداری شعار اتحادیه است. ما ملتزم به اجرای قوانین و مقررات هستیم. مطابق قانون نهاد صالح برای تشخیص انتشار هر کتابی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. به قانون باید احترام گذاشت، حتی اگر وزارتخانه در تشخیص خود خطا کرده باشد. انتقادات باید از طریق قانونی به ارشاد منعکس شود. هرکتابی که از سوی ارشاد مجوز می‌گیرد قابلیت عرضه و فروش در سراسر کشور را دارد. چه در نمایشگاه و چه خارج از آن در کتاب‌فروشی‌ها. البته ممکن است در رابطه با برخی از کتاب‌ها که از ارشاد مجوز گرفته‌اند، حساسیت‌هایی مطرح شود، به‌ویژه در نمایشگاه کتاب. ما به این قبیل حساسیت‌ها احترام گذاشتیم. هرچند که معیارمان مجوز وزارت ارشاد بود و این حساسیت‌ها را به همکاران‌مان منتقل کردیم و آنها داوطلبانه از عرضه این کتاب‌ها خودداری کردند. قرار ما این بود که مراتب را به ما اعلام کنند و ما از همکاران‌مان تقاضا کنیم به حساسیت‌ها توجه کنند. کار هم خوب جلو رفت، اما ناگهان نیروهای دیگری مبادرت به مداخله و جمع‌آوری کتاب‌ها کردند. پسندیده این بود که موارد مورد نظرشان را به ارشاد منتقل می‌کردند و با انتقال موضوع از سوی ارشاد به ما خواسته آنها نیز عملی می‌شد. متاسفانه چنین نشد و ما موضوع را در ملاقات با وزیر اطلاعات با ایشان مطرح کردیم. امیدواریم این موضوع نیز برای ادامه راه درسی برای همه ما داشته باشد. بسیاری از شرکت‌کنندگان در نمایشگاه ناشر نبودند و مبادرت به پخش کتاب‌های پرفروش ناشران حرفه‌ای می‌کردند. آن هم با چاپ ریسو و غیرقانونی. به همین دلیل با حکم تعطیلی یک روزه و محرومیت از حضور در نمایشگاه بعدی مواجه شدند. بعد از اجرای حکم در مورد حدود 100غرفه، در مورد 400 غرفه دیگر که برخلاف آیین‌نامه مبادرت به عرضه غیرقانونی کتب دیگران می‌کردند، تصمیم به ممانعت ایشان از حضور در نمایشگاه بعدی گرفته شد. یکی از اتفاقات مثبت نمایشگاه، امکان حضور ناشران شهرستانی است که در طول سال به‌دلیل سیستم ضعیف و ناکارآمد توزیع، امکان عرضه و توزیع کتاب‌هایشان را در سایر نقاط کشور ندارند. نمایشگاه کتاب تهران برای آنها این امکان را فراهم می‌کند که دیده شوند؛ این اتفاق مبارکی است. اما هزینه‌های اقامت آنها در تهران در ایام نمایشگاه، دخل‌شان را با خرج‌شان منطبق نمی‌کند و از این‌رو این دسته از همکاران به قصد جبران هزینه‌ها کتاب‌های ناشران دیگر را نیز در کنار کتاب‌های خودشان عرضه می‌کنند. تشکل‌های نشر مناطق این ناشران می‌توانند با اخذ نمایندگی از این ناشران، زمینه عرضه و فروش آثار این ناشران را در یک غرفه مجتمع فراهم کنند و از نهادینه شدن تخلف جلوگیری به عمل آورند.
در این دوره هم مانند ادوار قبل کتاب‌هایی جمع شد، غرفه‌های ناشرانی نیز بسته شد، چرا؟
هیچ غرفه‌ای خارج از محدوده مقررات آیین‌نامه بسته نشد و غرفه‌هایی که با تعطیلی مواجه شدند، صرفا به‌دلیل تخلف‌شان از مفاد آیین‌نامه بود.
با توجه به اینکه در این دوره بن کتاب توزیع نشد، بر فروش کتاب در نمایشگاه تاثیر منفی گذاشت یا خیر؟
در مورد بن‌ها به همت وزیر و معاون ایشان در امور فرهنگی، ساماندهی بن‌ها در شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه در دستور کار قرار گرفت. بن‌های رایگان به جز سه مورد اهل قلم، سخنرانان سرای اهل قلم و خبرنگاران حوزه کتاب لغو شد. مضافا اینکه بن‌های کاغذی از دور خارج شدند و بن‌کارت‌های الکترونیک، به نام و قابل استفاده در ایام نمایشگاه صادر شدند. سهم مشارکت وزارت ارشاد در بن‌های مشارکتی نیز به حداکثر 20 درصد رسید. به‌این‌ترتیب ما با عرضه کمتر بن‌ها مواجه شدیم و برابر آمار ارائه‌شده فروشی که از طریق رصد دستگاه‌های کارت‌خوان اعلام شده است. به‌مراتب بیشتر از سال گذشته است.
تعامل تشکل‌های نشر در این دوره نمایشگاه کتاب چگونه بود، به نظر می رسد تشکل‌هایی از نشر از برگزاری نمایشگاه راضی نبودند، همین‌طور است؟
تشکل‌های نشر دوره جدیدی را در همراهی آزمودند. اختلاف بین تشکل‌های نشر طبیعی است. حتی در داخل هر تشکل نیز وجود اختلاف تعجب‌برانگیز نیست.ناشران مختلف‌المنافعند. اما به‌رغم همه اختلاف‌ها با حمایت و هدایت معاونت فرهنگی و درک صحیح تشکل‌ها از این فرصت، زمینه مناسبی برای مشق همدلی و همکاری بین تشکل‌ها ایجاد شد و ما به‌عنوان یک تشکل محوری مصمم به حراست از این انسجام و اتفاق هستیم.
در بازار جهانی کتاب اتفاق خاصی رخ داد و اصلا آثاری از نشر ایران به ناشران جهانی فروخته شد یا خیر؟
طبیعتا از نمایشگاهی که به اجبار از وظایف ذاتی خود دور مانده و جور سیستم ناکارآمد توزیع را می‌کشد، نمی‌توان انتظار داشت که بستری برای تبادل حقوق نشر بین ناشران ایرانی و خارجی فراهم کند. تا آن روز راه درازی در پیش است.
نمایشگاه کتاب امسال چگونه برگزار شد؟
وجه ممیزه بیست‌وهشتمین دوره نمایشگاه کتاب تهران، مشارکت تشکل‌های نشر در مدیریت نمایشگاه بود. پرهیز از تصدیگری و سپردن امور به بخش خصوصی، صنوف و مردم از جمله شعارهای دولت یازدهم بود که وزارت ارشاد به همت وزیر و معاون امور فرهنگی ایشان، در حوزه نشر به‌طور عام و در نمایشگاه کتاب به‌طور خاص، آن را جامه عمل پوشاندند. بعد از سه سال رکود در حوزه بین‌المللی نمایشگاه، اقدامات ویژه‌ای در جهت رونق‌بخشی این حوزه در دستور کار قرار گرفت. حضور میهمانان شاخص و بازدید ایشان از بیست‌وهشتمین نمایشگاه، تاکیدی بر اهمیت و رونق این دوره از نمایشگاه است. انتخاب میهمان ویژه ازجمله کارهای مثبت وزارت ارشاد اسلامی در دولت یازدهم است. سال گذشته افغانستان به‌منظور تقویت حوزه قلمرو زبان فارسی میهمان ویژه شد، هرچند که رکود چندماهه حاصل از انتخابات افغانستان مانع بهره‌گیری مناسب از این اقدام شد. لازم است که وزارت ارشاد اسلامی در جهت نیل به اهداف این انتخاب بیشتر اهتمام ورزد. امسال عمان، میهمان ویژه شد و حضور موثری در نمایشگاه داشت. این انتخاب در راستای دیپلماسی فرهنگی کشورمان بود. اقدام شایسته دکتر صالحی در دعوت از مسوولان کشور و برگزاری نشست‌هایی با اصحاب نشر، برای مدیران تشکل‌های صنفی فرصتی فراهم آورد تا بی‌واسطه و رو در رو مشکلات‌شان را مطرح کنند. بازدید مقام معظم رهبری، سران سه‌قوه و سایر مسوولان و حمایت ایشان از نمایشگاه از نکات بارز بود.
آیا مشارکت اتحادیه در برگزاری نمایشگاه را می‌توان تنها تفاوت این دوره با دوره‌های قبل دانست؟
مشارکت اتحادیه جزئی از کل است. اتحادیه در سال‌های گذشته کوشید که درعین آسیب‌شناسی، راهکارهای خروج از بحران را بیابد و مطرح کند. چنین رویکردی همدلی مسوولان مشفق را برانگیخت. وزیر و معاون فرهنگی ایشان به مطالبات اتحادیه توجه نشان دادند و عجیب نبود که این مطالبه، در سخنرانی‌های رئیس‌جمهور و وزیر ارشاد در مراسم افتتاحیه بیست وهشتمین نمایشگاه کتاب منعکس شد و همه اینها تاثیری بود بر اینکه اتحادیه در مسیر درستی گام نهاده است.
به‌عنوان رئیس اتحادیه ناشران از فعالیت اتحادیه از همکاری با ارشاد در برگزاری نمایشگاه چقدر رضایت دارید؟
تفاهم‌نامه اتحادیه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در 24 اسفند 1393 به امضا رسید و طبیعی است که با توجه به این زمان محدود، انجام تغییرات اساسی در نحوه اداره نمایشگاه ممکن نبود، به‌ویژه بخش‌های اصلی آن که به اتحادیه و تشکل‌های نشر سپرده شده بود. به‌همین دلیل ما دو موضوع ممکن و مقدور را سرلوحه کار خود قرار دادیم. شفافیت در مناسبات مالی و چیدمان منصفانه غرفه‌ها. این موضوع را به دکتر صالحی انتقال دادیم و با حسن توجه ایشان روبه‌رو شدیم. به‌نحوی که ایشان در مصاحبه‌های‌شان براین دو موضوع تاکید کردند. ما در بخشی که به اتحادیه و تشکل‌های نشر مربوط است، به وعده‌مان عمل خواهیم کرد. تمام مناسبات مالی را هرچند در چگونگی‌شان دخالتی نداشتیم، شفاف به‌منظر عموم خواهیم گذاشت. بخش‌های دیگر نیز ناگزیر خواهند شد که چنین کنند. در مورد جانمایی و اختصاص غرفه‌ها نیز هرچند به لحاظ محدودیت زمانی ناگزیر از تبعیت از روش‌های گذشته بودیم، کوشیدیم که جانمایی‌ها و اختصاص غرفه‌ها تا حد ممکن منصفانه شود. از خاصه خرجی‌ها پرهیز شود. به بهانه غرفه‌های دستوری، حقی از کسی تضییع نشود. مسلما اشکالات و نواقصی در این دوره نیز رخ داده است. ما از همکاران معترض‌مان تقاضا کردیم که مراتب را به ما منعکس کنند. شاید بتوانیم از این نظرات در سال‌های بعد بهره بگیریم. من با استفاده ازهمین امکان مجله شما از تمام همکاران شرکت‌کننده در نمایشگاه درخواست می‌کنم که نظرات‌شان را کتبا برای جمع‌بندی و استفاده در سال‌های بعد به اتحادیه منعکس کنند.
تا چه حد انتظارات شما در برگزاری نمایشگاه کتاب این دوره محقق شد؟
این اولین تجربه صنف در مدیریت نمایشگاه بود و باتوجه به محدودیت زمانی، ما نتوانستیم در چارچوب اداره نمایشگاه که سال‌های سال اجرا می‌شد، تغییر اساسی و مهمی ایجاد کنیم. ناگزیر شدیم به روش‌های مرسوم گذشته تن دهیم. اما کوشیدیم در همان محدوده اجرای بهتر کارها را در دستور کار خود قرار دهیم. تحقق ایده‌آل‌ها در نمایشگاه کتاب بدون توجه به کل ممکن نیست. جمع‌بندی من از نمایشگاه بیست‌وهشتم مثبت است. ما خیلی از کارها را نتوانستیم انجام دهیم، در انجام وظایف‌مان هم حتما اشکالات و نواقصی مشاهده می‌شوند. اما فکر می‌کنم گام موثری را در جهت نزدیکی به کل مشکلات و مسائل حوزه نشر برداشتیم و توجهات را به سمت آن معطوف کردیم. بدون مبالغه ما گام موثری برداشتیم.
کدام بخش از برنامه‌ها و فعالیت‌های شما محقق نشد، چرا؟
قانون‌مداری شعار اتحادیه است. ما ملتزم به اجرای قوانین و مقررات هستیم. مطابق قانون نهاد صالح برای تشخیص انتشار هر کتابی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. به قانون باید احترام گذاشت، حتی اگر وزارتخانه در تشخیص خود خطا کرده باشد. انتقادات باید از طریق قانونی به ارشاد منعکس شود. هرکتابی که از سوی ارشاد مجوز می‌گیرد قابلیت عرضه و فروش در سراسر کشور را دارد. چه در نمایشگاه و چه خارج از آن در کتاب‌فروشی‌ها. البته ممکن است در رابطه با برخی از کتاب‌ها که از ارشاد مجوز گرفته‌اند، حساسیت‌هایی مطرح شود، به‌ویژه در نمایشگاه کتاب. ما به این قبیل حساسیت‌ها احترام گذاشتیم. هرچند که معیارمان مجوز وزارت ارشاد بود و این حساسیت‌ها را به همکاران‌مان منتقل کردیم و آنها داوطلبانه از عرضه این کتاب‌ها خودداری کردند. قرار ما این بود که مراتب را به ما اعلام کنند و ما از همکاران‌مان تقاضا کنیم به حساسیت‌ها توجه کنند. کار هم خوب جلو رفت، اما ناگهان نیروهای دیگری مبادرت به مداخله و جمع‌آوری کتاب‌ها کردند. پسندیده این بود که موارد مورد نظرشان را به ارشاد منتقل می‌کردند و با انتقال موضوع از سوی ارشاد به ما خواسته آنها نیز عملی می‌شد. متاسفانه چنین نشد و ما موضوع را در ملاقات با وزیر اطلاعات با ایشان مطرح کردیم. امیدواریم این موضوع نیز برای ادامه راه درسی برای همه ما داشته باشد. بسیاری از شرکت‌کنندگان در نمایشگاه ناشر نبودند و مبادرت به پخش کتاب‌های پرفروش ناشران حرفه‌ای می‌کردند. آن هم با چاپ ریسو و غیرقانونی. به همین دلیل با حکم تعطیلی یک روزه و محرومیت از حضور در نمایشگاه بعدی مواجه شدند. بعد از اجرای حکم در مورد حدود 100غرفه، در مورد 400 غرفه دیگر که برخلاف آیین‌نامه مبادرت به عرضه غیرقانونی کتب دیگران می‌کردند، تصمیم به ممانعت ایشان از حضور در نمایشگاه بعدی گرفته شد. یکی از اتفاقات مثبت نمایشگاه، امکان حضور ناشران شهرستانی است که در طول سال به‌دلیل سیستم ضعیف و ناکارآمد توزیع، امکان عرضه و توزیع کتاب‌هایشان را در سایر نقاط کشور ندارند. نمایشگاه کتاب تهران برای آنها این امکان را فراهم می‌کند که دیده شوند؛ این اتفاق مبارکی است. اما هزینه‌های اقامت آنها در تهران در ایام نمایشگاه، دخل‌شان را با خرج‌شان منطبق نمی‌کند و از این‌رو این دسته از همکاران به قصد جبران هزینه‌ها کتاب‌های ناشران دیگر را نیز در کنار کتاب‌های خودشان عرضه می‌کنند. تشکل‌های نشر مناطق این ناشران می‌توانند با اخذ نمایندگی از این ناشران، زمینه عرضه و فروش آثار این ناشران را در یک غرفه مجتمع فراهم کنند و از نهادینه شدن تخلف جلوگیری به عمل آورند.
در این دوره هم مانند ادوار قبل کتاب‌هایی جمع شد، غرفه‌های ناشرانی نیز بسته شد، چرا؟
هیچ غرفه‌ای خارج از محدوده مقررات آیین‌نامه بسته نشد و غرفه‌هایی که با تعطیلی مواجه شدند، صرفا به‌دلیل تخلف‌شان از مفاد آیین‌نامه بود.
با توجه به اینکه در این دوره بن کتاب توزیع نشد، بر فروش کتاب در نمایشگاه تاثیر منفی گذاشت یا خیر؟
در مورد بن‌ها به همت وزیر و معاون ایشان در امور فرهنگی، ساماندهی بن‌ها در شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه در دستور کار قرار گرفت. بن‌های رایگان به جز سه مورد اهل قلم، سخنرانان سرای اهل قلم و خبرنگاران حوزه کتاب لغو شد. مضافا اینکه بن‌های کاغذی از دور خارج شدند و بن‌کارت‌های الکترونیک، به نام و قابل استفاده در ایام نمایشگاه صادر شدند. سهم مشارکت وزارت ارشاد در بن‌های مشارکتی نیز به حداکثر 20 درصد رسید. به‌این‌ترتیب ما با عرضه کمتر بن‌ها مواجه شدیم و برابر آمار ارائه‌شده فروشی که از طریق رصد دستگاه‌های کارت‌خوان اعلام شده است. به‌مراتب بیشتر از سال گذشته است.
تعامل تشکل‌های نشر در این دوره نمایشگاه کتاب چگونه بود، به نظر می رسد تشکل‌هایی از نشر از برگزاری نمایشگاه راضی نبودند، همین‌طور است؟
تشکل‌های نشر دوره جدیدی را در همراهی آزمودند. اختلاف بین تشکل‌های نشر طبیعی است. حتی در داخل هر تشکل نیز وجود اختلاف تعجب‌برانگیز نیست.ناشران مختلف‌المنافعند. اما به‌رغم همه اختلاف‌ها با حمایت و هدایت معاونت فرهنگی و درک صحیح تشکل‌ها از این فرصت، زمینه مناسبی برای مشق همدلی و همکاری بین تشکل‌ها ایجاد شد و ما به‌عنوان یک تشکل محوری مصمم به حراست از این انسجام و اتفاق هستیم.
در بازار جهانی کتاب اتفاق خاصی رخ داد و اصلا آثاری از نشر ایران به ناشران جهانی فروخته شد یا خیر؟
طبیعتا از نمایشگاهی که به اجبار از وظایف ذاتی خود دور مانده و جور سیستم ناکارآمد توزیع را می‌کشد، نمی‌توان انتظار داشت که بستری برای تبادل حقوق نشر بین ناشران ایرانی و خارجی فراهم کند. تا آن روز راه درازی در پیش است.
ارسال نظر