راه‌حل‌های جایگزین برای چالش«دسترسی‌ها»
گروه دیپلماسی: در شرایطی دور پنجم گفت‌وگوهای هسته‌ای برای نگارش متن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در هتل کوبورگ وین همچنان در سطح کارشناسی ادامه دارد که قرار است، از امروز وزرای خارجه ایران و آمریکا در ژنو درخصوص آخرین تحولات برنامه هسته‌ای که این روزها بر سر موضوع بازرسی از تاسیسات نظامی دچار پیشرفت اندکی شده است، دیدار و گفت‌وگو کنند.
محمدجواد ظریف که از روز پنج‌شنبه به آتن پایتخت یونان سفر کرده بود، به‌همراه عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی معاونان خود که از وین عازم ژنو شده‌اند، برای دیدار با جان کری وزیر خارجه، ارنست مونیز وزیر انرژی و وندی شرمن مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای آمریکا وارد سوئیس شدند تا در یک ماه مانده به پایان ضرب‌الاجل ۳۰ ژوئن (۱۰ تیر) موارد اختلافی باقیمانده را مورد بررسی قرار دهند. در تازه‌ترین تحول، سیدعباس عراقچی در پاسخ به فهرست برخی افراد و مراکز که طرف مقابل ارائه داده تا آژانس به آنها دسترسی مدیریت شده داشته باشد، گفت: «دستورالعمل رهبر معظم انقلاب قاطع و جدی است و این موضوع به هیچ وجه در دستور کار ما نیست.» به گزارش «ایرنا»، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران درباره فهرست بازرسی و دسترسی به برخی افراد و مراکز ایرانی گفت: «این فهرست را مجموعه ۱+۵ به‌عنوان راه‌حلی برای حل موضوع «پی.ام.دی» (ابعاد نظامی احتمالی) به ما داده بود.» عراقچی با بیان اینکه «پی.ام.دی» موضوعی است که به گذشته مربوط می‌شود، افزود: «یکسری سوالاتی از گذشته وجود دارد که همچنان حل نشده و مبهم باقی مانده و برای حل آن راه‌حل‌های مختلفی تا کنون پیشنهاد شده است.»معاون بین‌الملل وزارت امور خارجه در ادامه گفت: «یک راه‌حلی که طرف مقابل ما مطرح کرد، این بود که فهرستی از افراد و مراکز مشخص شود و آژانس بتواند به آنها دسترسی مدیریت شده داشته باشد. دسترسی‌ای که اجازه کسب اطلاعاتی از محیط پیرامونی به بازرس داده نمی‌شود و در یک محدوده کاملا مشخصی وظیفه‌اش را انجام می‌دهد، این ایده مطرح شده بود. این پیشنهاد در تهران مورد موافقت واقع نشد، ما روی ایده‌های دیگر کار می‌کنیم و به طرف مقابل هم صریح گفته‌ایم.»سیدعباس عراقچی اعلام کرد: «تاکید کردیم آنچه مقام معظم رهبری بیان کردند در مورد عدم دسترسی به افراد برای مصاحبه و عدم بازرسی یا بازدید از مراکز نظامی، یک دستورالعمل بسیار جدی و قاطع برای ما است و به طرف‌های مقابل هم کاملا منتقل کردیم که این به هیچ وجه در دستور کار ما نیست.» او در عین حال گفت: «راه‌حل‌های جایگزین دیگری که نگرانی‌های امنیتی و دغدغه‌های موجود را برطرف کند، مطرح است که در حال کار روی آنها هستیم. اگر به نتیجه برسیم آن را اجرا خواهیم کرد. در غیر این صورت مذاکرات را ادامه می‌دهیم تا به راه‌حلی مقبول برسیم.»رهبر معظم انقلاب روز ۳۰ اردیبهشت ماه در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان افسری دانشگاه امام حسین(ع) یک نمونه از زیاده خواهی‌های طرف مقابل در مذاکرات هسته‌ای را، درخواست برای بازرسی از مراکز نظامی و گفت‌وگو با دانشمندان و محققان ایرانی بیان کردند و افزودند: «همانگونه که قبلا هم گفته شد، اجازه هیچ‌گونه بازرسی از هیچ‌یک از مراکز نظامی و همچنین گفت‌وگو با دانشمندان هسته‌ای و سایر رشته‌های حساس و اهانت به حریم آنها داده نخواهد شد.»سیدعباس عراقچی در ادامه درباره جدول زمانی همزمانی رفع تحریم‌ها و اجرای تعهدات ایران نیز گفت: «یکی از موارد اختلافی که هنوز به یک راه‌حل نهایی در مورد آن نرسیده‌ایم بحث همزمانی فعالیت‌های دو طرف است که اگر ما به توافق برسیم، طبعا اقداماتی را طرف مقابل ما درخصوص رفع و لغو تحریم‌ها باید انجام دهد و اقداماتی که ما باید انجام دهیم، مشخص می‌شود؛ اینکه این دو سری اقدام چگونه با هم همزمان می‌شود یکی از مسائل اختلافی است.»عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده افزود: «روی اصل همزمانی توافق وجود دارد. ماهیت اقدامات به گونه‌ای است که همزمانی آنها مشکلاتی خواهد داشت. باید به ترتیبی برسیم که خواسته دو طرف رعایت شود این از مواردی است که هنوز روی آن کار می‌کنیم. او گفت: هم به لحاظ محتوایی و هم به لحاظ شکلی، تاکنون به راه‌حل دقیق و نهایی نرسیده‌ایم، ولی ایده‌هایی مطرح شده است که روی یکی از آنها کار می‌کنیم.» معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه ابراز امیدواری کرد که راجع به حل موضوع «پی.ام.دی» که مسائل و ابهامات آن مربوط به گذشته است به راه‌حل برسند و گفت: «ایده‌هایی مطرح شده است، ولی هنوز بحث در این باره ادامه دارد.»عراقچی در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما درباره نتایج سه روز مذاکره در وین نیز افزود: «در سه روز گذشته هم در سطح کارشناسی و هم در سطح معاونان مذاکرات را ادامه دادیم، کار روی نگارش متن و ضمائم آن و بحث قطعنامه‌ای که شورای امنیت باید صادر کند ادامه یافت. همچنین روی عناصر و مولفه‌های آن صحبت کردیم و به‌تدریج متن را کامل‌تر می‌کنیم.» او افزود: «البته هنوز میزان اختلافات زیاد است و این اختلافات هم به مسائل محتوایی مربوط می‌شود و هم به نحوه نگارش که همزمان در هر دو حوزه مذاکره صورت می‌گیرد.»
همچنین محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران روز پنج‌شنبه پس از دیدار با همتای یونانی‌اش ابراز امیدواری کرد که ایران و قدرت‌های جهان در یک دوره زمانی منطقی به نتیجه نهایی بر سر توافق هسته‌ای دست یابند. او افزود: «درصورتی که عده‌ای در ادامه مذاکرات بر زیاده خواهی تاکید کنند، مشکل خواهد بود و من امیدوارم، ما در یک دوره زمانی منطقی به نتیجه نهایی دست یابیم.»
ایران به تعهدات خود پایبند است
همزمان با نگارش برجام و اظهارات سیدعباس عراقچی درخصوص موضوع بازرسی‌ها، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین گزارش خود، پایبندی ایران به غنی‌سازی با درجه پایین را تایید کرد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش جدید خود درباره اجرای موافقت‌نامه پادمانی معاهده ان‌پی‌تی در ایران که شامل ۸۰ پاراگراف به علاوه چهار ضمیمه است، اعلام کرد: «ایران اطلاعات مربوط به یکی از موضوعات مورد تحقیق آژانس را ارائه داده است.» به گزارش «رویترز»، آژانس تاکید می‌کند که ایران از ۲۰ ژانویه ۲۰۱۴ (۱ بهمن ۹۲) به این سو، اورانیوم را بیش از ۵ درصد غنی‌سازی نکرده است. این گزارش آژانس، ذخایر اورانیوم با درجه پایین در ایران را ۸ هزار و ۷۱۴ کیلو و ۷۰۰ گرم ارزیابی کرده است. در بخشی از گزارش آژانس نیز بر ضرورت دسترسی به مجموعه پارچین تاکید شده است. این گزارش همچنین بر ضرورت دسترسی به سایت‌ها، تجهیزات، افراد و اسنادی که آژانس خواستار دسترسی به آنها شده است، تاکید می‌کند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این گزارش، با اشاره به دیدارهای انجام شده میان محمدجواد ظریف وزیر خارجه و عباس عراقچی معاون وزارت خارجه ایران با یوکیا آمانو دبیرکل آژانس، به تفاهم دو طرف برای ادامه گفت‌وگوها تا حل‌وفصل همه موضوع‌های مهم باقیمانده، نیز اشاره کرده است.
آمریکا: تمرکز ما روی ۳۰ ژوئن قرار دارد
از سوی دیگر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: وندی شرمن پس از کنار رفتن از سمتش ماموریت نظارت بر اجرای توافق هسته‌ای احتمالی با ایران را بر عهده خواهد داشت. به گزارش «ایسنا»، جف راتکی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری روز پنج‌شنبه خود ضمن تایید دیدار جان کری وزیر امور خارجه با محمدجواد ظریف همتای ایرانی‌اش در ۳۰ مه (۹ خردادماه) در ژنو گفت: «هدف از این دیدار حصول پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای برای دستیابی به یک توافق تا پایان ضرب‌الاجل ۳۰ ژوئن است.» بر اساس گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، مقامات ایرانی و اروپایی می‌گویند که احتمال دارد مذاکرات هسته‌ای برای رسیدن به نتیجه نهایی مدت زمان بیشتری نیاز داشته باشد، اما این سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت که کشورش به دنبال تمدید مذاکرات نیست و تمرکز آنها همچنان روی ۳۰ ژوئن قرار دارد.راتکی تاکید کرد: «ما روی ۳۰ ژوئن تمرکز کرده‌ایم و تلاش‌هایمان را برای رسیدن به توافق تا این تاریخ ادامه می‌دهیم. به‌طور قطع برنامه‌هایی برای برگزاری نشست‌های مختلف در سطح کارشناسان، در سطح مدیران سیاسی و دیدار کری وجود دارد بنابراین، ما روی یک ماه باقیمانده تمرکز کرده‌ایم. راتکی تاکید کرد: ما بر این باوریم که می‌توانیم به این هدف (رسیدن به توافق نهایی) دست پیدا کنیم.»

مذاکرات به ثبات منطقه کمک می‌کند
از سوی دیگر وزیر امور خارجه روسیه با یادآوری اینکه مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ۱+۵ در آستانه دستیابی به نتیجه است، گفت: «این روند به ثبات در منطقه خلیج‌فارس کمک خواهد کرد.» به گزارش تارنمای «اسپوتنیک نیوز»، سرگئی لاوروف روز پنج‌شنبه و پس از دیدار با شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان وزیر خارجه امارات متحده عربی در یک نشست مطبوعاتی گفت: «ما دیدگاه هایمان را درباره برنامه‌های هسته‌ای ایران مطرح کردیم. مذاکرات در حال پایان یافتن است.» او افزود: «ما امیدواریم که نتیجه مثبت از مذاکرات هسته ای، به تلاش ما برای افزایش همکاری‌ها در حوزه‌های امنیت و ثبات در خلیج‌فارس، کمک کند.»