محمد‌حسین بابالو: نزدیکی به اعلام قیمت‌های پایه جدید در بورس کالای ایران، جذابیت فروش را در بازار داخلی افزایش داده که به خودنمایی یک روند کاهشی چراغ خاموش با رقابت معکوس بین فروشندگان منتهی شد. به نظر می‌رسد بازار نسبت به اعلام قیمت‌های پایه جدید خوش‌بین است.
مهم‌ترین‌ رخداد در هفته گذشته را می‌توان کاهش حجم معامله پلیمرها دانست تا جایی که این حجم با کاهش 3400 تنی همراه شد، این در حالی بود که حجم عرضه‌ها به‌صورت نسبی از تنوع، حجم و پراکندگی مطلوبی برخوردار بود که دلیل اصلی این افت حجم را باید کاهش جذابیت خرید دانست که نشان‌دهنده برخی از واقعیت‌های بازار است. هم‌اکنون در بازار داخلی افت حجم خرید و کاهش جذابیت تولید در صنایع پایین‌دستی مشهود است که خروجی آن بر کل بازار و حتی معاملات بورس کالا موثر بود. هم‌اکنون بسیاری از معاملات از حالت نقدی به حالت اعتباری تغییر شکل داده که در کنار افزایش قیمت، ورود واسطه‌ها را به این بازار یک الزام جلوه می‌دهد، زیرا می‌توانند با خرید نقدی و فروش اعتباری در کنار کسب سود، فرآیند تولید را تسهیل کنند. واقعیت آن است که ساز و کار فروش اعتباری به‌صورت واقعی در بازارهای رسمی هنوز تعریف نشده که یک داده منفی مهم به شمار می‌آید. این در شرایطی است که شنیده‌ها حکایت از آن دارد که به‌صورت چراغ خاموش مدتی است که برخی از کارگزاران این امکان را برای خریداران فراهم کرده‌اند، ولی حالت معمول، فراگیر و مطلوبی نداشته و ندارد. روز شنبه در بازار داخلی محصولات پتروشیمی شاهد چندگانگی نرخ‌ها بودیم که گریدهای محدودی افزایش قیمت و بخش بزرگ تری از محصولات پلیمری کاهش نرخ داشتند. این مطلب را می‌توان در ادامه نوسان قیمت‌ها در هفته گذشته دانست، اما افت نرخ‌ها شتاب و خودنمایی بیشتری دارد. با توجه به نزدیکی به اعلام قیمت‌های پایه، شاید بتوان این رویکرد را داده‌ای برای استقبال از قیمت‌های پایه جدید به شمار آورد که احتمال افت این نرخ را تقویت می‌کند. البته عقب نشینی خریداران نیز داده مهم دیگری در بازار است، چرا که معاملات نقدی در برخی از اوقات با قیمت‌هایی بسیار نازل به ثبت می‌رسد که چندگانگی نرخ را عمق بخشیده است. در هر حال باید به این نکته توجه داشت که پایین بودن حجم معامله در بورس کالا به معنای افت حجم تزریق کالا به بازار خواهد بود یعنی با کاهش نسبی حجم عرضه‌ها، می‌توان سرسختی قیمت‌ها را در برابر افت مدنظر قرار داد. در هر حال با توجه به وضعیت پیش رو در بازارهای صادراتی، افت حجم خرید محصولات نهایی، افزایش قیمت مواد اولیه از ابتدای سال تاکنون، شرایط سخت و ادامه‌دار در بازار صادراتی عراق، کاهش جذابیت خرید و افت حجم تولید در صنایع پایین‌دستی اغلب قیمت‌ها و مخصوصا برای گریدهای سبک شاهد میل بازار به کاهش قیمت‌ها هستیم که در روزهای آینده بیش از پیش خودنمایی خواهد کرد. از سویی در روز گذشته شاهد یک رقابت معکوس بین فروشندگان بودیم، چون با افزایش حجم و تعداد پیشنهاد قیمت‌ها، شاهد آن بودیم که تلاشی برای افزایش حجم فروش به وقوع پیوست که تمایل به افت قیمت‌ها را در‌بر‌داشت. این مطلب توان چانه‌زنی خریداران را افزایش داده که می‌تواند داده مهم دیگری برای افت قیمت‌ها باشد. با توجه به تمامی این موارد تا زمانی که قیمت‌های پایه برای نیمه دوم خردادماه اعلام نشود، نمی‌توان نسخه واحدی را برای کل بازار در نظر گرفت. در بازار نفت پس از کاهش نرخ در دو هفته پیاپی، روز جمعه شاهد جهش قیمت‌ها بودیم تا جایی که بهای نفت برنت جهشی 76/ 4 درصدی و نفت خام آمریکا 54/ 4 درصد افزایش نرخ پیدا کرد. این وضعیت باعث شد تا قیمت نفت خام برنت به 65 دلار و 56 سنت و نفت خام آمریکا نیز به بالای 60 دلار در هر بشکه برسد.
کاهش تعداد دکل‌های حفاری در آمریکا را می‌توان مهم‌ترین‌ دلیل برای افزایش قیمت‌ها بدانیم ولی رخدادهای ژئوپلتیک در منطقه خاورمیانه و روند کلی در مذاکرات ایران و ۱+۵ می‌تواند تاثیرات بیشتری بر این روند داشته باشد که از دید بسیاری از رسانه‌ها سهوا یا عمدا مغفول مانده است. این جهش قیمت‌ها شاید ادامه‌دار نباشد، ولی ادامه نوسان قیمت نفت در سطوح فعلی در شرایط خاص جهانی می‌تواند یک موفقیت مثال زدنی باشد.
تجربه نشان داده است که نوسان قیمت پلیمرها با تغییرات بهای نفت پس از یک فاز تاخیر رخ می‌دهد بنابراین بسیار زود است که برای افزایش نرخ پلیمرها روزشماری کنیم ولی مؤثر خواهد بود. این در حالی است که مدت‌ها است در بازارهای جهانی نرخ‌ها به سمت کاهش متمایل شده، اما هنوز هم به کل بازار فراگیر نشده است. این وضعیت شکننده و چندگانه می‌تواند بر قیمت‌های پایه پیش‌رو تاثیرگذار باشد و آنها را همچون دفعات پیشین نوسانی کند. از سویی قیمت دلار نیز کاهشی بوده که می‌تواند پتانسیل مهمی برای عقب نشینی نرخ‌های پایه به‌شمار بیاید. با توجه به جایگاه خاص قیمت‌های پایه در تعیین نرخ‌ها در بازار داخلی، بهتر است تا اعلام قیمت‌های نیمه دوم خردادماه در ۱۱ خرداد صبر و انتظار را در پیش گرفت.

مهم‌ترین رخدادها در بازار محصولات پتروشیمی در روزهای اخیر
- کاهش ۳ هزار و ۴۰۰ تنی حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران
- عقب‌نشینی نسبی خریداران در کنار عرضه‌های متنوع
- کاهش حجم عرضه محصولات به بازار داخلی با محوریت معاملات بورس کالا
- افت نسبی حجم موجودی انبارها در بازار
- چندگانگی قیمتی که باعث شد برخی گریدها با افزایش و برخی دیگر با افت قیمت رو‌به‌رو شوند
- ضعف فراگیر نقدینگی در بازار که معاملات اعتباری را رونق بخشیده است
- افزایش قیمت‌ها به دلیل تغییر فاز معاملات از نقدی به اعتباری
- کاهش حجم تولید در صنایع پایین‌دستی به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه
- شرایط بسیار سخت تولیدکنندگان در صنایع تکمیلی همچون صنعت پلاستیک
- انتظار برای افزایش تقاضا در روزهای پیش رو مخصوصا برای ظروف یکبار مصرف
- کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی که مجددا در روز جمعه بخش‌هایی از این افت را جبران کرد
- احتمال بروز برخی دگرگونی‌های قیمتی در اعلام قیمت‌های پایه بر مبنای نرخ‌های جهانی، زیرا قیمت بسیاری از گریدها کاهش آرامی را تجربه کرده است
- انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید در ۱۱ خردادماه
- نبود دورنمای روشن در برابر معاملات در بازار داخلی و حتی بورس کالای ایران

تردید درباره دورنمای قیمت‌ها