چرا هیلاری از توافق حمایت می‌کند؟

امیرعلی ابوالفتح

کارشناس مسائل آمریکا

هر چه به روزهای پایانی مذاکرات و توافق احتمالی میان ایران و گروه 1+5 نزدیک‌تر می‌شویم، تاثیر این توافق بر مناسبات ایران و آمریکا و همچنین انتخابات ریاست جمهوری 2016 در آمریکا بیشتر در کانون توجه قرار می‌گیرد.

در مورد تاثیر توافق احتمالی بر روابط ایران و آمریکا این نکته قابل توجه است که در پی این توافق، یکی از اصلی ترین چالش‌های دو کشور به گونه‌ای حل و فصل می‌شود اما بدین معنا نیست که رسیدن به توافق، موجب عادی شدن روابط میان آمریکا و ایران شود.


همان‌طور که مقام معظم رهبری تاکید کردند اگر آمریکایی‌ها در روند توافق و دوران پس از آن بدعهدی نکنند مذاکرات هسته‌ای می‌تواند الگویی برای ورود دو کشور به دیگر موضوعات اختلاف برانگیز باشد.


از این رو می‌توان پیش‌بینی کرد که اگر مذاکرات به سرانجام برسد و دو طرف عملکرد قابل قبولی در اعتمادسازی از خود بروز دهند، روابط تهران-واشنگتن وارد دوران جدیدی شود. به‌گونه‌ای که جایگاه منطقه‌ای ایران از سوی ایالات‌متحده به شکل بارزی مورد توجه قرار گیرد و نگرانی‌های جمهوری اسلامی در مورد تلاش‌ها برای براندازی نظام سیاسی ایران یا مانع تراشی بر سر فعالیت‌های منطقه‌ای این کشور تا حدود زیادی کاهش یابد.


تردیدی وجود ندارد که اگر در مناسبات میان ایران و غرب تحولی رخ دهد به گونه‌ای که طرفین به سمت تنش زدایی حرکت کنند، فضای ایران هراسی در منطقه تضعیف می‌شود و ایران قادر خواهد بود از پتانسیل‌های خود برای ایفای نقش در تحولات خاورمیانه استفاده کند. اما آنچه بیشتر برای کشورهای عربی به‌ویژه عربستان و متحدانش نگران‌کننده است نتیجه مذاکرات نیست بلکه تغییر نگاه استراتژیک آمریکا به خاورمیانه است. به‌گونه‌ای که برخلاف دهه‌های قبل اکنون ایالات‌متحده آمریکا در تلاش است نقش و حضور خود در خاورمیانه را کمتر کند و مسوولیت‌های کمتری برعهده بگیرد.


در شرایطی که کشورهایی چون عربستان برای دهه‌های متوالی به وابسته بودن به آمریکا عادت کرده‌اند و نگران هستند در غیاب این کشور چگونه امنیت خود را تامین کنند، همزمانی این مساله با کاهش تنش‌ها در روابط ایران و غرب بر نگرانی‌های کشورهای عربی افزوده است.


اما در مورد تاثیر توافق احتمالی بر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باید گفت دستیابی به توافقی دیپلماتیک با هدف از بین بردن آنچه که خطر دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نامیده شده است یک برگ برنده در دست دموکرات‌ها خواهد بود تا نامزد نهایی این حزب در مصاف با نامزد نهایی حزب جمهوری‌خواه قادر باشد نظر تعداد بیشتری از رای دهندگان آمریکایی را به خود جلب کند؛ به‌گونه‌ای که از شانس بیشتری برای پیروزی در انتخابات نوامبر برخوردار شود. به همین دلیل نیز جمهوری‌خواهان به روش‌های مختلف تلاش دارند مانع به نتیجه رسیدن مذاکرات در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما شوند تا از تاثیرگذاری این موضوع بر انتخابات ریاست جمهوری جلوگیری کنند. هرچند سرنوشت انتخابات آمریکا متاثر از عوامل بسیار زیادی خواهد بود که یکی از آنها مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ است.


به‌تازگی نیز شاهد ابراز امیدواری هیلاری کلینتون، جدی‌ترین نامزد دموکرات‌ها درباره به نتیجه رسیدن مذاکرات بوده‌ایم. باید توجه داشت مذاکرات ایران و آمریکا برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای زمانی آغاز شد که هیلاری کلینتون سمت وزیر امور خارجه آمریکا را در اختیار داشت. در حقیقت یکی از دستیاران نزدیک خانم کلینتون شخص مسوول در مذاکراتی بود که در پایتخت عمان میان نمایندگان ایران و آمریکا انجام گرفت و پس از آن مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا در قالب 1+5 آغاز شد. بنابراین هیلاری کلینتون سهم موثری در توافق احتمالی پیش رو دارد.


از این رو بی دلیل نیست که هیلاری کلینتون حامی روند مذاکراتی میان ایران و آمریکا شناخته شود. ضمن اینکه نه فقط کلینتون بلکه هر فرد دیگری از حزب دموکرات که در نهایت به‌عنوان نامزد نهایی این حزب در انتخابات سال ۲۰۱۶ معرفی شود خود را حامی مذاکره دیپلماتیک با ایران معرفی خواهد کرد. زیرا تقریبا تمام دموکرات‌ها اذعان دارند که توسل به نتایج مطلوب مذاکرات می‌تواند کمکی به آنها در انتخابات ریاست‌جمهوری باشد.