بازهم سونامی سفر جاده‌ها را می‌بلعد؟

گروه گردشگری: تعطیلات عید فطر سال گذشته، برای بسیاری از مردم در جاده‌ها گذشت؛ خاطره‌ای که گردشگران از جاده‌ها و ترافیک به دست آوردند، بیش از مناظر طبیعی و جاذبه‌های تاریخی بود. بسیاری از کسانی که در ایام تعطیلات عید فطر پارسال با خودرو‌های شخصی خود یا اتوبوس درحال طی مسیر بودند، مسیر ۵-۴ ساعته را دست‌کم طی ۱۷ ساعت پیمودند.

مقاصد پرتردد گردشگری نظیر شمال کشور آنچنان در سیل عظیم گردشگران فرورفتند که پس از تعطیلات به شهرهای جنگ‌زده شبیه‌تر بودند؛ اتفاقی که البته در هر تعطیلات چندروزه‌ای که در کشور حاصل می‌شود رخ می‌دهد. برای مثال بیش از ۲ میلیون نفر مسافر در آن ایام به چاف و چمخاله لنگرود وارد شدند؛ امری بی‌سابقه که منطقه‌ای با این وسعت اندک را غافلگیر کرد. به گفته عضو شورای اسلامی چاف و چمخاله بیش از ۵۰۰ هزار نفر مسافر و گردشگر در تعطیلات مذکور از طرح ساحلی شهر چاف و چمخاله استفاده کردند.

این سونامی البته ابعاد دیگری نیز داشت؛ اقامت یکی از مهم‌ترین معضلاتی بود که دامن مسافران عید فطر سال گذشته را گرفت. بسیاری از کسانی که به سفر رفته بودند، بدون آنکه از پیش مکانی برای اقامت خود رزرو کنند و برخی دیگر نیز که اقامت‌های ارزان را ترجیح می‌دادند، خود را برای کمپ زدن در پارک‌ها آماده کرده بودند. هر دو گروه با مشکلاتی نظیر کمبود سرویس‌های بهداشتی و مسائلی از این دست، مواجه شدند که به‌جای آنکه سفر را به فرصتی برای فراغت آنها تبدیل کند، بر آشفتگی‌های مسافران افزود.

اما معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پس از تعطیلات عید فطر سال گذشته، در واکنش به این سونامی اعلام کرده بود که این میزان از سفرها، دو برابر حد انتظار بوده است. در آن ایام مراکز اقامتی استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، اردبیل، همدان، چهارمحال و بختیاری و کرمانشاه صددرصدتوسط مسافران اشغال شد و حتی به گفته رحمانی‌موحد، رکورد سفرهای نوروزی نیز در این استان‌ها شکست.

نقش ستاد هماهنگی برای مقابله با ازدحام سفرهای تابستانی

اکنون در آستانه تعطیلات عید فطر، بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که بار دیگر جاده‌ها زیر سونامی پنهان شده و شهرهای گردشگرپذیر نظیر شهرهای شمالی کشور نیز مملو از گردشگرانی خواهد شد که فرصت یک تعطیلات سه روزه را غنیمت می‌شمرند و به سفر می‌روند. کمااینکه از عصر روز گذشته، جاده چالوس به طرف شمال یک طرفه شده است و این نشان می‌دهد که این پیش‌بینی چندان بی‌حساب هم نخواهد بود. اما در این بین سوالی که مطرح می‌شود این است: چه درسی از سونامی سفر سال گذشته گرفته‌ایم؟! آیا از ترافیک‌های جاده‌ای و ازدحام در مقاصد شمالی کشور عبرت گرفته‌ایم؟!

اصلی‌ترین ستادی که به صورت مستقیم مسوولیت مدیریت سفر در چنین ایامی را دارد، ستاد هماهنگی خدمات سفر است. این ستاد که اغلب در آستانه تعطیلات چند روزه، اطلاعیه‌های توصیه‌آمیز بسیاری خطاب به مردم صادر می‌کند، از چند روز پیش نیز صدور اطلاعیه‌های خود را به مناسبت تعطیلات عیدفطر آغاز کرده؛ اطلاعیه‌هایی که به نظر می‌رسد تنها به گوش کاربران اینترنتی می‌رسد و عموم مردمی که خبرگزاری‌ها را چک نمی‌کنند یا روزنامه نمی‌خوانند، از آنها مطلع نخواهند شد. ستاد هماهنگی خدمات سفر در تازه‌ترین اطلاعیه خود، ضمن اشاره به در پیش بودن موج دوم سفرهای تابستانه برای کلیه دستگاه‌های ملی عضو ستاد مرکزی آماده‌باش اعلام و استانداران را ملزم به فراهم‌کردن شرایط مساعد برای ارائه خدمات بهداشتی و زیست‌محیطی کرده است. اطلاعیه شماره ۴، همچنین به صورت جداگانه محورهای کلی وظایف هر کدام از نهادهای مسوول زیرمجموعه این ستاد را ابلاغ کرده است.

محمد ابراهیم لاریجانی، دبیر این ستاد با توضیح در خصوص برنامه‌های ستاد در تابستان امسال به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «در این بازه زمانی، دو مقطع تعطیلات عید فطر و نیز روزهای پایانی شهریور، دوره‌هایی است که ما شاهد افزایش قابل توجه تعداد سفرها خواهیم بود و به‌دلیل محدودیت موجود در ارائه سرویس‌ها و خدمات لازم به مسافران، مدیریت و نظارت در این ایام ضرورتی مضاعف می‌یابد.» وی با اشاره به اینکه اولین جلسه ستاد هماهنگی خدمات سفر در ۲۱ اردیبهشت امسال و با هدف ساماندهی و ارتقای خدمات سفر در تابستان ۹۴ برگزار شد و ۱۸ سازمان، استانداری‌های ۳۱ استان و فرمانداران ۶ منطقه آزاد، به عنوان اعضای این ستاد مکلف به اجرای ابلاغیه‌ها شدند، خاطرنشان می‌کند: «۱۰ محور تصویب شد که از اول تیر تا پایان شهریور ماه لازم‌الاجرا است.»

لاریجانی با تاکید دوباره بر اینکه در زمان اوج مسافرت‌ها یا به اصطلاح پیک سفرها، تعادل میان عرضه و تقاضا به هم می‌خورد، یادآور می‌شود: «با توجه به اینکه کشش محورهای جاده‌ای و نیز ظرفیت اقامتگاه‌ها، رستوران‌ها و اماکن پذیرایی و تفریحی در کشور محدود و غالبا منحصر به تعداد مشخص و معدودی از استان‌ها و شهرهایی است که به عنوان مقاصد سنتی سفر مطرح می‌شوند، نوعی به هم‌ریختگی و آشفتگی در زمینه ارائه خدمات به مسافران در مقاصد سفر به وجود می‌آید و وظیفه ستاد، کنترل این وضعیت و ایجاد تعادل حداکثری میان عرضه خدمات و تقاضای مسافران است.»

وی با ذکر شماره ۰۹۶۲۹ که به صورت ۲۴ ساعته برای برآوردن نیاز اطلاعاتی مردم در رابطه با موضوعات مربوط به سفر پاسخگو است، تصریح می‌کند: «ستاد هماهنگی خدمات سفر علاوه‌بر اینکه با تدوین برنامه‌ها و طرح‌ها برای هماهنگی حداکثری میان دستگاه‌ها و ستادهای اجرایی دخیل، با تمام قوا سعی در تامین امنیت و رضایت مسافران دارد، با صدور بیانیه‌ها و اطلاعیه‌های گوناگون از طریق رادیو، تلویزیون، جراید و خبرگزاری‌ها، در مقاطع زمانی مختلف، تلاش دارد مردم را در جریان وضعیت موجود و نیز تمهیداتی که از طرف ارگان‌های مختلف تحت نظارت و هماهنگی ستاد اندیشیده می‌شود، قرار دهد تا آنها بتوانند به نحو احسن از سفر خود استفاده کنند و لذت ببرند.» اگرچه دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر، اصرار داشت با تفصیل بیشتری در مورد برنامه‌های ستاد برای خدمات‌رسانی به مسافران تابستانی گفت‌وگو کند، اما در پاسخ به خبرنگار ما پیرامون کافی نبودن صدور اطلاعیه‌ها برای کاهش مشکلات ناشی از تجمیع سفر در ایامی چون تعطیلات عید فطر، می‌گوید: ‌من تنها می‌توانم در خصوص برنامه‌ها و مصوبات ستاد گفت‌وگو کنم و تحلیل وضع موجود در حیطه وظایف من نیست.» این درحالی است که پاسخگویی به ابهامات پیرامون فعالیت‌های ستاد هماهنگی سفر بی‌شک تنها با بررسی و تحلیل‌های مسوولان ممکن خواهد بود.

به گزارش «دنیای اقتصاد» اکثر کارشناسان، مسوولان و فعالان حوزه گردشگری معتقدند بهترین راه برای جلوگیری از سونامی سفر، ساماندهی تعطیلات است؛ تعطیلاتی که وقتی در برخی ایام سال جمع می‌شوند، ناخودآگاه مردم را به سمت روی آوردن هرچه بیشتر آنها به سفر، هدایت می‌کند. با این وجود، بحث ساماندهی تعطیلات در قالب توزیع تعطیلات در تمام ایام سال به‌خصوص بازتعریف تعطیلات دو روزه آخر هفته، هنوز به نتیجه نرسیده است و گویا در تعطیلات تجمیع‌شده‌ای نظیر نوروز، عید فطر، تعطیلات اواسط خرداد و... همچنان باید شاهد جاده‌های پرترافیک باشیم و مقاصد شمالی کشور را مملو از جمعیت ببینیم.