شکست کف قیمتی نفت با ۴ عامل

گروه نفت و پتروشیمی- نسیم علایی: نفت برنت در آخرین ساعات معاملاتی روز دوشنبه به زیر ۵۰ دلار رسید و قیمت زیر مرز ۵۰ دلار را دوباره بعد از ۶ ماه تجربه کرد. این دومین بار است که در سال جاری میلادی قیمت نفت برنت به زیر ۵۰ دلار می‌رسد. افت قیمت نفت در پی نگرانی از مازاد عرضه و افت تقاضا در چین و آمریکا رخ داد. قیمت نفت به کف ۶ ماهه خود رسیده است و امیدی به بازگشت قیمت‌ها در کوتاه مدت به دلیل افت تقاضا وجود ندارد.

صندوق‌های تامین سرمایه هفته گذشته به کمترین میزان قراردادی خود در موقعیت‌های گاوی(انتظار افزایش قیمت) از سال ۲۰۱۰ تا کنون رسیدند که نشان از بد‌بینی به رشد قیمت نفت در کوتاه‌مدت است.

روز دوشنبه نفت برنت بیش از ۵ درصد افت کرد و به ۵۲/ ۴۹ دلار در بشکه رسید. نفت خام آمریکا افت قیمت کمتری را تجربه کرد و با کاهش بیش از ۳ درصدی ۱۷/ ۴۵ دلار معامله شد. در این بین بر اساس آخرین به‌روز‌رسانی سایت رسمی اوپک، بهای سبد نفتی این سازمان در این روز بیش از ۴ درصد کاهش یافت و از قیمت ۵/ ۵۰ دلار به ۴/ ۴۸ دلار رسید؛ این کمترین قیمت سبد نفتی اوپک از دوم فوریه سال جاری تا‌کنون است.

نفت خام آمریکا در ۱۷ مارس(سومین ماه میلادی) سال جاری در قیمت ۳۹/ ۴۳ دلار به کف قیمتی خود رسید. برنت نیز در ماه ژانویه در قیمت ۱۳/ ۴۵ دلار به کف قیمتی خود طی ۶ سال اخیر رسیده بود و از آن پس با روندی آرام رشد کرد اما ماه پیش، ماه جولای بعد از چند ماه که قیمت‌ها روند افزایشی داشتند بازار نفت با افت بیش از ۲۰ درصدی وارد فاز خرسی شد و برای شکستن کف قیمتی خود خیز برداشته است. در واقع هرچند پیش از این همه برآوردها از روند افزایش نفت تا پایان سال ۲۰۱۵ خبر می‌دادند اما در یک ماه اخیر وقایعی رخ داده است که شکسته شدن کف قیمتی قبلی نفت تا پیش از پایان سال ۲۰۱۵ دور از انتظار به نظر نمی‌رسد. این وقایع را می‌توان به دو دسته افت تقاضا و افزایش عرضه تقسیم کرد که وقوع همزمان آنها مازاد عرضه و افت قیمت‌ها را رقم می‌زند.

پیش‌بینی تداوم افت قیمت نفت تا پایان سال

بسیاری از تحلیلگران مازاد عرضه را دلیل اصلی افت قیمت نفت در سال گذشته می‌دانند؛ اما در حال حاضر کاهش تقاضا عاملی است که موجب شده به قیمت نفت فشار بیشتری وارد شود.

بی‌ام‌آی، یک شرکت از زیر مجموعه فیچ اعلام کرد که افزایش ارزش دلار، چشم انداز افزایش تولید ایران و آمار ضعیف اقتصادی چین موجب می‌شود طی چند ماه آینده قیمت نفت همچنان تحت فشار باشد و بازیابی نشود. این شرکت اعلام کرد که به نظر می‌رسد افت قیمت نفت برنت و رسیدن دوباره قیمت نفت در سال ۲۰۱۵ در محدوده ۴۵ دلار به دلیل مازاد عرضه و قرار گرفتن بازار در فاز خرسی اجتناب ناپذیر است؛ اما بازار در سال آینده قدری تعدیل شده و قیمت نفت در سال ۲۰۱۶ به ۶۰ دلار در هر شبکه خواهد رسید؛ چراکه تداوم تولید نفت شیل به افزایش قیمت‌ها نیاز دارد.

در این بین یکی از کارشناسان موسسه گلدمن ساکس اعلام کرد که بر اساس برآوردهای این موسسه قیمت نفت حداقل طی پنج سال آینده در محدوده ۵۰ دلار باقی خواهد ماند. به گفته این کارشناس، گزارش‌های مالی منتشر‌شده از سوی شرکت‌های نفتی در سه ماه اول سال جاری میلادی نشان می‌دهد که کارآیی سیستم‌های تولید در مناطق نفت‌خیز بیشتر شده و هزینه تولید نفت شیل کاهش یافته است و به همین دلیل میزان تولید نفت آمریکا تغییر نمی‌کند. بنابراین قیمت نفت در چند سال آینده رو به کاهش خواهد بود.

بانک ANZ نیز اعلام کرد که مصرف‌کنندگان منتظر افت بیشتر قیمت نفت هستند و بر همین اساس ممکن است حجم خرید خود را کاهش دهند تا از قیمت‌های ارزان‌تر ماه‌های آینده استفاده کنند.

بر‌اساس بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» وجود ۴ عامل در بازار کنونی نفت تداوم افت قیمت‌ها را موجب می‌شود. اول اینکه تقاضای نفت خام در آمریکا دوران رشد فصلی خود را پشت سر گذاشته و از این پس شاهد افت تقاضا در بزرگ‌ترین‌ کشور مصرف‌کننده جهان هستیم. از سوی دیگر آمار اقتصادی چین نگرانی از وضعیت اقتصاد این کشور را افزایش داده است و احتمال می‌رود شاهد کاهش رشد تقاضا در چین باشیم اما در سمت عرضه فعالان بازار به افزایش عرضه نفت ایران چشم دوخته‌اند. از سوی دیگر با وجود کاهش سرمایه‌گذاری در میادین نفتی شیل در تولید نفت از این میادین کاهشی رخ نداده است.

کاهش تقاضای فصلی آمریکا

علاوه بر افت قیمت نفت خام و رسیدن آن به کف ۶ ماهه، قیمت بنزین با کاهش شدیدی مواجه شده است و به کف ۳ ساله خود رسیده است. چراکه بر اساس آمار، ماه جولای اوج مصرف بنزین و افزایش تقاضا برای نفت خام در آمریکا است. به گزارش بلومبرگ، بعد از اینکه پالایشگران آمریکایی در ماه جولای به اوج فعالیت خود رسیدند، از ماه جاری با کاهش مسافرت‌های فصلی و کاهش تقاضای بنزین فعالیت خود را محدود کرده و وارد فصل تعمیر و نگهداری خواهند شد. بر اساس این گزارش تقاضای فصلی نفت خام آمریکا در بازه زمانی آگوست تا اکتبر روند کاهشی خواهد داشت و در فصل پاییز در کف خود قرار می‌گیرد.

آمار ضعیف اقتصادی چین

به گزارش رویترز، شاخص خرید مدیران چین در ماه جولای به ۸/ ۴۷ رسید که کمترین مقدار طی دو سال اخیر بود. ماه ژوئن این شاخص ۴/ ۴۹ بود و پیش از این برآورد می‌شد که در ماه جولای روند کاهشی داشته باشد، اما برآوردها این میزان را بیش از ۴۸ پیش‌بینی کرده بودند. بنابراین، شاخص خرید مدیران در ماه جولای علاوه بر اینکه کاهش یافت بلکه کمتر از برآوردهای قبلی نیز بود. بر همین اساس انتشار این آمار در هفته گذشته تاثیر منفی بر قیمت نفت داشت؛ چراکه سیگنال افت تقاضا در بزرگ‌ترین‌ کشور مصرف‌کننده انرژی را به بازار نفت مخابره کرد. چین بزرگ‌ترین‌ کشور اقتصادی آسیا و دومین مصرف‌کننده نفت جهان بعد از آمریکا است. اما این کشور طی یک سال اخیر نرخ رشد اقتصادی منفی داشت. شاخص PMI یا همان شاخص مدیران این کشور در جولای برای پنجمین ماه پیاپی زیر ۵۰ واحد قرار گرفت. از سوی دیگر طی چند هفته اخیر شاهد افت شاخص بازار سهام چین بودیم. بر همین اساس کاهش تقاضای نفت خام و در پی آن افت واردات این کشور در ماه‌های آتی دور از انتظار نیست.

افزایش تولید نفت ایران

بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران طی روزهای اخیر برای چندمین بار تاکید کرد به محض لغو تحریم‌ها ایران قادر است تولید نفت خود را تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد. این خبر در حالی منتشر شد که نگرانی از مازاد عرضه بازار نفت را در فاز خرسی قرار داده است و وضعیت مازاد عرضه را نگران‌کننده‌تر از قبل کرد. ایران پیش از تحریم‌ها حدود ۴ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کرد و در حال حاضر تولید نفت کشورمان در محدوده ۷/ ۲ تا ۸/ ۲ میلیون بشکه در روز است. بر اساس برآوردهای وزارت نفت حداکثر ۶ ماه بعد از رفع تحریم‌ها تولید نفت ایران به میزان پیش از تحریم‌ها خواهد رسید.

این در حالی است که دیگر تولید‌کنندگان اوپک نیز برای تصاحب بازار در رقابت با یکدیگرند و بر اساس گزارش بلومبرگ ۷ عضو از ۱۲ عضو اوپک در حال حاضر نزدیک به رکورد خود نفت تولید می‌کنند. اوپک ماه جولای بیش از ۳۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرد و این چهاردهمین ماه پیاپی بود که اعضای آن بیش از سقف مصوب خود، ۳۰ میلیون بشکه در روز، به تولید نفت پرداخته‌اند.

نفت شیل همچنان در اوج

با افت ۶۰ درصدی قیمت نفت طی ۷ ماه و رسیدن به کف آن در سه ماه اول ۲۰۱۵ میزان سرمایه‌گذاری در میادین نفتی که هزینه تولید بالایی داشتند از جمله میادین نفتی شیل به شدت کاهش یافت، به‌طوری‌که تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی شیل طی ۲۹ هفته از ابتدای سال میلادی جاری تا کنون بیش از ۶۰ درصد کاهش یافته است. با این وجود به نظر می‌رسد هزینه استخراج نفت در میادین نفتی آمریکا به شکل قابل توجهی کاهش یافته و تکنولوژی استخراج در این میادین پیشرفت داشته، به‌طوری‌که با وجود افت قیمت نفت برخلاف انتظارات پیشین در میزان تولید این نوع نفت تغییر محسوسی ایجاد نشده است. برآورد می‌شود میزان تولید نفت آمریکا تا پایان سال جاری میلادی همچنان در نزدیک به رکورد خود و بیش از ۹ میلیون بشکه در روز باشد.

نفت در روزی که گذشت

بازار نفت روز گذشته در فاز تصحیح قرار گرفت. در واقع بعد از افت بیش از ۵ درصدی قیمت نفت برنت در روز دوشنبه افزایش قیمت‌ها در روز پس از آن دور از انتظار نبود. روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۶ به وقت تهران) قیمت نفت خام آمریکا ۷۱ سنت افزایش یافت و به ۸۸/ ۴۵ دلار بر بشکه رسید. هر بشکه نفت برنت نیز با ۷۹ سنت افزایش به قیمت ۳۱/ ۵۰ دلار معامله شد. هرچند که روز گذشته شاهد افزایش قیمت نفت بودیم، اما بر اساس دلایلی که بالا قید شد در کوتاه مدت بازار نفت بازیابی نخواهد شد. در این میان آماری که آخر هفته منتشر می‌شود نیز می‌تواند قیمت نفت را مقداری جابه جا کند. شامگاه امروز اداره اطلاعات انرژی آمریکا آمار هفتگی حجم موجودی نفت این کشور را منتشر می‌کند. آمار بیکاری و همچنین تعداد دکل‌های حفاری فعال در میادین نفتی این کشور روز جمعه منتشر خواهد شد.