چالش تجارت فرش در 6 رج
گروه بازرگانی: منابع بین‌المللی در حالی وضعیت تجاری فرش دستباف ایران در آینده را مثبت پیش‌بینی می‌کنند که امید می‌رود پس از لغو کامل تحریم‌های بین‌المللی در ماه‌های آینده صادرات این محصول رونق گیرد. از سوی دیگر، اخیرا ممنوعیت واردات فرش دستباف ایرانی به بازار آمریکا که در گذشته بزرگ‌ترین مشتری فرش ایران بود، لغو و پای فرش ایرانی بار دیگر به بازار آمریکا باز شده که این مساله می‌تواند رشد بزرگی را برای صادرات این محصول رقم بزند.


مرکز ملی فرش ایران نیز در همین راستا، در نشست خبری با متولیان حوزه صادرات و تاجرکنندگان فرش کشور، به بررسی مشکلات صادرکنندگان این محصول پرداخته و مکانیزم‌ها و راهکارهایی را برای رشد صادرات فرش در آینده مطرح کردند. بر این اساس، کمبود نقدینگی در میان بازرگانان فرش دستباف، پیمان سپاری ارزی، مشکل امانی‌فروشی فرش دستباف، نرخ بالای سود تسهیلات بانکی برای صادرکنندگان این محصول از جمله دلایل افت صادرات فرش دستباف ایران در سال‌های اخیر بوده است. در این راستا دولت نیز با معافیت مالیاتی برای فرش دستباف قول حمایت از صادرکنندگان این محصول را داده است.


همچنین صندوق ضمانت صادرات نیز از رایزنی برای تقلیل سود تسهیلات بانکی برای صادرکنندگان فرش دستباف خبر داده است. در این نشست همچنین صادر‌کنندگان فرش دستباف تهیه بسته‌های حمایتی- اعتباری خاص فرش دستباف، ضمانت انبارداری در دیگر کشورها، ثبات نرخ ارز، حل برخی مشکلات در زمینه فرآیند تسویه حساب و پوشش خسارت‌های وارده به صادرکنندگان را خواستار شدند.


با توجه به آمارهای گمرک، در سال گذشته ایران از فرش و صنایع‌دستی به میزان 400 میلیون دلار صادرات داشته که بیش از 300 میلیون دلار آن به صادرات فرش دستباف اختصاص دارد. این در حالی است که طبق اهداف راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت، پیش‌بینی می‌شود که میزان صادرات ایران از فرش و صنایع دستی در سال 96 به 5/ 1 میلیارد دلار، در سال 99 به 5/ 2 میلیارد دلار و در افق 1404 نیز به چهار میلیارد دلار برسد.


روز گذشته در حاشیه بیست و چهارمین نمایشگاه فرش دستباف کشور، مرکز ملی فرش ایران نشستی را با مدیر عامل صندوق ضمانت صادرات ایران، تحت عنوان آشنایی صادرکنندگان فرش با خدمات صندوق ضمانت صادرات برگزار کرد. این نشست در حالی تشکیل شد که اسفند ماه سال گذشته نیز مرکز ملی فرش ایران و صندوق ضمانت صادرات ایران تفاهم‌نامه‌ای را با هدف به حداقل رساندن ریسک صادرات فرش دستباف در بازار‌های هدف امضا کردند. در همین راستا مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران با اشاره به رقم صادرات بیش از ۳۰۰ میلیون دلاری فرش دستباف در سال گذشته، افزود: این رقم در چند سال اخیر نیز تغییر چندانی نکرده که با توجه به تورم بالای این سال‌ها، می‌توان آن را نوعی عقب‌گرد هم دانست. سیدکمال سیدعلی با اشاره به وجود تحریم‌های بانکی و بین‌المللی که در کاهش صادرات کشور موثر بودند، افزود: دولت نیز با اجرای پیمان سپاری ارزی در سال‌های گذشته، در کاهش صادرات مقصر بوده؛ ضمن اینکه کمبود برخی زیرساخت‌ها مانند نبود انبار در دیگر کشورها مشکلاتی را برای صادرکنندگان فرش دستباف ایجاد کرده است.


سیدعلی با اشاره به مشکل کمبود نقدینگی در میان بازرگانان فرش دستباف که صندوق ضمانت صادرات می‌تواند آن را با صدور انواع ضمانت‌نامه‌های بانکی حل کند، تصریح کرد: مشکلی که دولت برای تاجران فرش ایجاد کرده، سود بالای 20درصد تسهیلات بانکی است که قدرت رقابت‌پذیری تجار ایرانی فرش دستباف با سایر همتایانشان در دیگر کشورهای تولید و صادرکننده فرش دستباف را کم کرده است.


وی با اشاره به وجود مشکل امانی‌فروشی فرش دستباف برای صادرکنندگان این کالا تاکید کرد: این مشکل که معضلی قدیمی است و احتمالا در آینده هم ادامه خواهد داشت با ابزارهای بانکی و بیمه‌ای صندوق ضمانت صادرات قابل حل نیست.


مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران با اشاره به خدمات اعتبارسنجی این صندوق، اظهار کرد: اگر صادرکنندگان بخواهند کالایی به‌عنوان مثال به آفریقای جنوبی ارسال کنند، می‌توانند به صندوق ضمانت صادرات مراجعه کرده و با ارائه نام مشتری به صندوق، ما میزان اعتبار آنها را به‌صورت اعداد و ارقام و از طریق پرس وجو از موسسات اعتبارسنجی بین‌المللی به صادرکننده مذکور اعلام می‌کنیم. ضمن اینکه این صندوق می‌تواند ریسک ارسال کالا را برای صادرکننده به این مشتری تا مبلغ اعتبارسنجی اعلام شده، با استفاده از ضمانت نامه‌های بانکی و بیمه‌ای کاهش دهد. وی با اشاره به امکان بازارسازی از سوی صندوق ضمانت صادرات ایران برای صادرکنندگان فرش دستباف با هدف معرفی محصولات و کالاهای خود، اعلام کرد: امکان پرداخت وام ارزی به بازرگانان ایرانی خارج از کشور نیز از روز گذشته از سوی این صندوق و با همکاری بانک توسعه صادرات فراهم شده است.


سیدعلی با اشاره به نرخ بالای سود تسهیلات بانکی برای صادرکنندگان فرش دستباف، بیان کرد: در تلاشیم تا با همکاری مرکز ملی فرش ایران این نرخ را از ۲۳ تا ۲۴ درصد به ۱۵ تا ۱۶ درصد تقلیل دهیم. مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران با تاکید بر ایجاد ثبات ارزی در دو سال اخیر به دلیل حمایت از صادرکنندگان کالاهای غیرنفتی از جمله فرش دستباف، خاطرنشان کرد: ارز حاصل از صادرات غیرنفتی تعادل را به بازار برگردانده است که نقش صادرکنندگان فرش دستباف در این زمینه بارز است. از سوی دیگر در حاشیه این نمایشگاه، مرکز ملی فرش ایران نشست دیگری با قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت برگزار کرده و در این نشست قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس مرکز ملی فرش ایران به گفت‌وگو با بازرگانان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران در کشورهای خارجی پرداختند.


در این نشست، مجتبی خسروتاج، قائم‌مقام وزیر صنعت با بیان اینکه دولت با اعمال معافیت مالیاتی برای فرش دستباف بنا دارد از بافندگان حمایت کند، گفت: استانداردهای صادرات فرش برای تصویب به شورای عالی استاندارد ارائه می‌شود. وی با بیان اینکه برخی از فعالان از کم‌‏کاری دولت در زمینه صادرات فرش دستباف گله می‌کنند، گفت: این در حالی است که دولت باید از تصدی‌گری به سمت سیاست‌گذاری ‏حرکت کند. قائم مقام وزیر صنعت معدن و تجارت افزود: وظیفه دولت تنها سیاست‌گذاری است و مرکز ملی فرش ‏ایران با استفاده از اندیشه و افکار فعالان بخش خصوصی فرش دستباف، به سیاست‌گذاری در حوزه ‏فرش دستباف بپردازد.‏ وی با تاکید بر نقش بخش خصوصی در تولید، بازاریابی و صادرات فرش دستباف تصریح کرد: ‏نقش دولت در این خصوص، حذف قوانین دست و پاگیر و ورود به موضوعاتی است که بخش خصوصی نمی‌تواند به آن ‏ورود کند. به‌عنوان مثال، در تبلیغات عمومی فرش دستباف ایرانی دولت باید دخالت کند و این حوزه محل فعالیت بخش خصوصی ‏نیست.‏ خسروتاج درخصوص ممانعت از صدور فرش‌های نامرغوب و لزوم استانداردهای اجباری برای تولید فرش در کشور، گفت: این استانداردها را در صنایع ‏مختلف داریم و اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف باید استانداردهای مورد نظر خود را به دولت ارائه دهد تا وزارت ‏صنعت معدن و تجارت در شورای عالی استاندارد آنها را به تصویب برساند.‏


وی با اشاره به لزوم بررسی سلایق و علایق مورد نظر مخاطبان خارجی در نشست‌های اتحادیه‌های تولیدکنندگان و مصرف‌‏کنندگان فرش دستباف، تصریح کرد: آنچه مزیت رقابتی فرش دستباف ایران با سایر فرش‌های تولیدی رقبای فرش ایران ‏است، اصالت فرهنگی و هنری و اعمال خلاقیت هنری در فرش ایران است. در غیر این صورت، به دلیل بالا بودن قیمت ‏دستمزد تولید فرش تجاری در ایران نسبت به چین هند و پاکستان، ما توان رقابت با این کشورها در زمینه تولید فرش تجاری ‏را نداریم.‏


قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به وجود رقیبی قدرتمند برای فرش دستباف به نام کفپوش‌های صنعتی مانند ‏فرش ماشینی، پارکت، سرامیک و سنگ، گفت: دولت می‌تواند با اعمال سیاست‌های تشویقی با ایجاد ‏برخی معافیت‌های مالیاتی از فرش دستباف حمایت کند.‏


وی، اهمیت بازاریابی علمی و استفاده از بازاریابی الکترونیکی را یادآور شد و اظهار کرد: دنیا تجربه خوبی در زمینه ایجاد ‏شرکت‌های بزرگ، برندسازی و شناسنامه‌دار کردن تولید انواع محصولات را دارد و اتحادیه صادرکنندگان نیز باید از این ‏تجربه سود برده و با این اقدام مانع از تولید فرش‌های نامرغوب و فروش آن در دنیا با نام فرش ایرانی می‌شود.‏


حمید کارگر، رئیس مرکز ملی فرش ایران نیز در این نشست با اشاره به لغو ممنوعیت صادرات فرش دستباف به آمریکا، اظهار امیدواری کرد که شاهد افزایش صادرات فرش دستباف ایران باشیم و افزود: ورود به بازار آمریکا نیازمند برنامه‌ریزی و هوشمندی است. در این راستا لازم است برای ورود به بازار آمریکا برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشیم تا بتوانیم براساس میزان سلیقه مخاطبان امروزی، به تولید فرش دستباف بپردازیم. کارگر همچنین در نشستی که با مدیر عامل صندوق ضمانت صادرات ایران داشت، با اشاره به امضای تفاهم‌نامه همکاری مرکز ملی فرش ایران و صندوق ضمانت صادرات ایران درخصوص حمایت از صادرکنندگان فرش دستباف، گفت: این تفاهم‌نامه در زمینه بسترسازی افزایش صادرات فرش دستباف و کمتر کردن ریسک آن است که تا به حال اجرای آن پیامدهای خوبی هم برای صادرکنندگان فرش و هم صندوق ضمانت صادرات داشته است.


رئیس مرکز ملی فرش ایران با بیان اینکه باید تعامل خوبی میان صادرکنندگان فرش دستباف و مسوولان صندوق ضمانت صادرات برقرار شود، ادامه داد: شنیدن دغدغه‌های صادرکنندگان فرش از سوی مسوولان این صندوق می‌تواند به اجرایی‌تر شدن بهتر تفاهم‌نامه مذکور کمک کند.


در این نشست تعدادی از بازرگانان و صادرکنندگان فرش دستباف نیز دغدغه‌های خود را درباره ریسک و خطرات صادرات فرش دستباف و نحوه همکاری با صندوق ضمانت صادرات مطرح کردند. تهیه بسته‌های حمایتی اعتباری خاص فرش دستباف، ضمانت انبارداری در دیگر کشورها، برخی مشکلات در زمینه فرآیند تسویه حساب و خسارت‌های وارده به صادرکنندگان از جمله محورهای این گپ‌وگفت بازرگانان فرش با مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات بود.