اصلاح رژیم تجاری در پیچ آخر

گروه بازرگانی: پس از چانه زنی برای رسیدن به تفاهم هسته‌ای، این بار ایران برای الحاق به سازمان تجارت جهانی، اقداماتی جدی صورت داده و قصد دارد مسیر عضویت در این سازمان را هموار سازد. برای دستیابی به این هدف، وزیر صنعت، معدن و تجارت در آخرین اظهارات خود از تشکیل تیم ویژه برای عضویت ایران به WTO پس از لغو تحریم خبر داد. این تیم که متشکل از متخصصین امور بین‌الملل و روابط بین‌الملل تجارت است، ‌با همکاری سازمان توسعه تجارت در حال بازنویسی رژیم تجاری ایران هستند. براساس گفته مسوولان ذی‌ربط، به روزرسانی این گزارش در مراحل آخر قرار دارد؛این در حالی است که پس از ارسال گزارش به سازمان تجارت جهانی، کشورهای عضو این سازمان با بررسی گزارش، برای عضویت ایران به WTO رای‌گیری خواهند کرد.

سیاست‌های اقتصادی ایران در سال‌های اخیر برای الحاق به سازمان تجارت جهانی نشان می‌دهد این موضوع با جدیت بیشتری پیگیری می‌شود. به گفته برخی از متولیان تجارت، در سال‌های اخیر تلاش بیشتری برای فراهم آوردن زیرساخت‌های الحاق به WTO شکل گرفته است؛ اما خوش‌بینانه‌ترین پیش‌بینی‌ها درخصوص الحاق، حاکی از آن است که باید 4 سال دیگر برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی صبر کرد.

به روزرسانی گزارش رژیم تجاری

ولی ‌الله افخمی‌راد، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» درخصوص اظهارات مطرح شده از سوی وزیر صنعت در خصوص جزئیات تیم تشکیل شده برای الحاق به WTO در پساتحریم گفت: این تیم باهمکاری سازمان توسعه تجارت تشکیل شده و در حال به روزرسانی گزارش رژیم تجاری است.رئیس سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه بازنویسی گزارش مذکور رو به اتمام است، عنوان کرد: الحاق ایران به این سازمان، با جدیت بیشتری نسبت به گذشته پیگیری می‌شود. به خصوص با لغو تحریم‌ها این امکان فراهم خواهد شد که کشورمان بتواند در این سازمان به‌عنوان عضو اصلی پذیرفته شود.

افخمی‌راد به روند تصمیم‌گیری اعضای سازمان توسعه تجارت پس از ارائه گزارش رژیم تجاری ایران به این سازمان اشاره کرد و گفت: پس از اتمام و ارسال گزارش به سازمان تجارت جهانی،‌ کشورهای عضو این سازمان،‌گزارش را مطالعه کرده و برای تصمیم‌گیری درخصوص پذیرش ایران در عضویت WTO تصمیم‌گیری می‌کنند. در این راستا کشورهایی که عضو این سازمان هستند، برداشت‌ها و انتظاراتی که درخصوص روابط تجاری با ایران دارند، بیان کرده و مذاکراتی را با ایران صورت خواهند داد. پس از آن، نتایج مذاکرات دوجانبه و چندجانبه را در اجلاس این سازمان به رای خواهند گذاشت و برای پذیرش ایران تصمیم خواهند گرفت. به گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، الحاق ایران به WTO حداقل چهار سال دیگر محقق می‌شود.

رئیس سازمان توسعه تجارت افزود: ایران در حال حاضر به‌عنوان عضو ناظر نیز مسوولیت‌هایی را عهده‌دار است که باید براساس آنها شرایط را برای پیوستن به WTO مهیا کند. چنانچه این تکالیف به نحو مطلوب انجام شود،‌ می‌توان به پذیرش در این سازمان امیدوار بود. ایران نیز با توجه به سیاست‌های تجاری که در پیش گرفته، نشان داده است که برای عضویت در این سازمان، تصمیم جدی دارد.

وی اظهار کرد: الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی یک الزام برای اقتصاد ایران است. برای دست‌یابی به اقتصاد رقابتی و تحقق اقتصاد مقاومتی،‌ راهی جز این نیست.

افخمی راد به اعضای تیم تشکیل شده برای الحاق به WTO در پساتحریم اشاره کرد و گفت: این تیم متشکل از متخصصان حقوق بین‌الملل و ‌متخصصان روابط بین‌الملل تجاری است که در حال جمع‌آوری مستندات و بازنویسی رژیم تجاری هستند. قطعا در مراحل بعدی با کمک فعالان بخش خصوصی فرآیند الحاق را طی خواهیم کرد.

تشکیل تیم الحاق به WTO

وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز گفت: پیوستن به WTO بعد از برداشته شدن تحریم‌ها از برنامه‌های دولت است و در این رابطه تیمی را تعیین کرده‌ایم تا این موضوع دنبال شود. محمدرضا نعمت‌زاده در جلسه شورای مشورتی امور بازرگانی در بخش دیگری از اظهارات خود بر اهمیت صادرات و واردات در دوره پساتحریم تاکید کرد و افزود: ایجاد توازن در صادرات و واردات موضوع مهمی است که ما با جدیت آن را دنبال می‌کنیم. به همان نسبت که بازار خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهیم باید از بازار صادرات کشورهای دیگر نیز بهره‌مند شویم. بحث صادرات بسیار گسترده و تخصصی است و باید مراقب بود بازارهای صادراتی کشور با فعالیت افراد فاقد صلاحیت از بین نرود.

نعمت‌زاده اظهار کرد: طی چهارماهه نخست امسال افت قیمت‌های جهانی همچنین جو حاکم در جامعه، به‌دنبال خود تاثیراتی را برمیزان صادرات کشور به جا گذاشته است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت ضمن تاکید بر فعال کردن بازار در داخل و خارج کشور یادآور شد: باید از هم‌اکنون برنامه‌ریزی کنیم که پس از تحریم چه اقداماتی را برای کسب بازارهای خارجی و هدف انجام دهیم. جدی گرفتن صادرات با توجه به گستردگی و تنوع کالاهای تولیدی و اشباع بازارهای داخلی امری بسیار ضروری است.

مروری بر روند الحاق

سازمان جهانی تجارت که از ابتدای سال ۱۹۹۵ میلادی برای مدیریت مناسبات تجارت چنـدجانبه بیـن‌المللی جایگزین گات (GATT) شد، اکنون به یک سازمان بزرگ جهانی تبدیل شده است.

اولین درخواست ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی در 29 مردادماه سال 1375 به این سازمان ارسال شد؛ این موضوع در ابتدای امر چندان خوشایند اعضای آن قرار نگرفت و اینگونه بود که پس از آن، بحث عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی گاهی کمرنگ و گاهی پررنگ بوده است. نقطه اوج مباحث مربوط به الحاق ایران به WTO به خردادماه 1384 برمی‌گردد؛ در تاریخ 5 خرداد ماه سال 1384، ایران به‌عنوان عضو ناظر این سازمان جهانی پذیرفته شد؛ اکنون نیز بیش از 10 سال از عضویت ناظر ایران در این سازمان می‌گذرد اما هنوز ایران، شرایط الحاق به WTO، را بدست نیاورده است.

در حال حاضر تعداد کشورهای عضو این سازمان ۱۶۱ کشور است که در این بین ۱۲۸ کشور عضو موسس این سازمان بوده‌اند و ۳۳ کشور نیز پس از تاسیس به این سازمان ملحق شده‌اند. تا کنون ۲۳ کشور نیز به‌عنوان عضو ناظر سازمان تجارت جهانی درآمده‌اند که بعضی از آنها در حال الحاق و انجام مذاکراتند مانند قزاقستان، افغانستان، آذربایجان، لبنان، بلاروس، بوسنی، اتیوپی، صربستان و عراق (در نیمه راه) و برخی نیز مراحل مقدماتی (مرحله حقیقت‌یابی) را می‌گذارنند که ایران نیز جزو دومین دسته از این کشورها محسوب می‌شود و مرحله حقیقت‌یابی را هنوز به پایان نرسانده است. ۹ کشور در دنیا نیز وجود دارند که تاکنون تقاضای الحاق نداده‌اند. در بین کشورهایی که تا کنون عضو این سازمان در نیامدند ایران بزرگ‌ترین اقتصاد بین آنها محسوب می‌شود.