جیب گردشگران چینی، همچنان پرپول

مهدی نیکویی

nikoueimahdi@gmail.com

چینی‌ها به تدریج تبدیل به بزرگ‌ترین جمعیت گردشگران جهان شده‌اند. این اتفاق در پی رشد اقتصادی سریع این کشور و افزایش درآمد طبقه متوسط جامعه روی داد که تمایل بیشتری به سفر داشتند. با ادامه این وضعیت از سال ۲۰۱۲ به بعد چین تبدیل به بزرگ‌ترین بازار گردشگری جهان شد و مخارج گردشگران آنها هم در سفرهایشان نسبت به گردشگران سایر کشورها، تفاوت معناداری داشت؛ تفاوتی که ناشی از نوعی «عشق به خرید» در رفتار چینی‌ها بود که برخی آن را «ولخرجی» می‌نامند. در هر صورت، این رفتار هر چه که نام داشته باشد، درآمدهای هنگفتی را نصیب کشورهای میزبان گردشگران چینی کرده است.

این روند و تغییر عمده در بازار گردشگری جهان، موجب شد که کشورهای مختلف به فکر استفاده از فرصت بیفتند و استراتژی‌های جذب توریست خود را تغییر دهند. سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ را باید اوج تکاپوی جهانیان دانست. در این ۲ سال، شاید بیش از ۱۲۰ کشور جهان، سیاست‌هایی تشویقی برای جذب گردشگران بیشتر چینی اجرا کردند. چینی‌ها به بازار بی‌رونق جهان تکاپو بخشیده بودند و کشورها با چنگ و دندان تلاش می‌کردند که سهم بیشتری از «یوآن»های جاری در بازار را به‌دست آورند. یکی از مهم‌ترین و البته اثرگذارترین سیاست‌های کشورها را می‌توان تغییر مقررات صدور ویزا به نفع جامعه گردشگران چین دانست.

صدور ویزا که همواره از سختگیرانه‌ترین سیاست‌های دولت‌های مختلف محسوب می‌شد، اکنون به قدری تسهیل شده بود که چینی‌ها می‌توانستند به‌صورت آنلاین و با کمترین هزینه، ویزای خود را دریافت کنند. برخی از کشورها حتی پا را از این هم فراتر گذاشتند و ورود گردشگران چینی را بدون داشتن ویزا هم «امکان‌پذیر» اعلام کردند.

اما این تکاپوی جهانی ادامه‌دار نبود. از نیمه دوم سال ۲۰۱۴ و با نمودار شدن شواهد کاهش رشد اقتصادی در چین، مقاصد گردشگری مختلف نگران کاهش درآمدهای خود شدند. کشتی اقتصاد چین که زمانی با سرعت در حال طی کردن مسیر توسعه بود، اکنون از سرعتش کاسته شده و تمامی مسافران را نگران کرده است؛ نگرانی آنها هم بی‌دلیل نبود. سفرهای تفریحی یکی از لوکس‌ترین هزینه‌های افراد را تشکیل می‌دهد و با کساد شدن اوضاع اقتصادی، پیش از هر چیز شاید تعداد سفرها کاهش یابد. از طرفی، مطالعات نشان می‌داد که بیشترین خرید چینی‌ها در مقاصد مختلف را کالاهای لوکس تشکیل می‌دادند و اکنون خطر کاهش مخارج آنها (که مهم‌ترین وجه تمایزشان با دیگر گردشگران بود)، وجود داشت. این دغدغه‌ها تا امروز هم ادامه دارد.

پول چینی؛ رونق‌بخش مقاصد جهان

گزارش‌هایی که به تازگی انتشار یافته، مسوولان مقاصد گردشگری را اندکی دلگرم کرده که شاید همچنان بتوان روی حضور پرشمار گردشگران چینی حساب کرد. در هفته جاری، گزارش‌هایی درباره درآمدهای مراکز خرید لوکس چینی در یک سال گذشته انتشار یافته که نشان می‌دهد عملکرد مالی آنها بهبود یافته است. پیش از این، گزارش‌های فصل اول سال ۲۰۱۵، نشان می‌داد که خرید کالاهای لوکس در چین کاهش یافته است. اما اکنون به نظر می‌رسد که شاهد رونق مجدد در بازار هستیم؛ خبری بسیار خوب برای مقاصد گردشگری چین.

اما این گزارش، تنها خبر خوشی برای مقاصد گردشگری نیست. گزارش‌های مالی اخیر «هرمس» که تولیدکننده و عرضه‌کننده فرانسوی محصولات لوکس در سراسر جهان است، موضوع افزایش خریدهای چینی‌ها را تایید می‌کند. بنا بر این گزارش‌ها، میزان فروش «هرمس» در سال جاری در ژاپن تا ۲۰‌درصد افزایش یافته است. نکته اینجاست که چینی‌ها بسیاری از محصولات لوکس خود را از کشورهای دیگر خریداری می‌کنند و ژاپن سهم زیادی از این جریان پولی دارد. گزارش‌ها هم نشان می‌دهد که دلیل این ۲۰ درصد افزایش درآمدها، خرید بیشتر چینی‌ها بوده است و نه افزایش خرید شهروندان ژاپن.

تعداد گردشگران چینی سفر کرده به ژاپن در سال جاری میلادی هم افزایش چشمگیری داشته و انتظار می‌رود که تا پایان سال، باز هم این سیاحان، رکورد جدیدی از خود بر جای بگذارند. افزایش حجم سفرها به دلیل کاهش ارزش یوآن، سهولت فرآیند صدور ویزا، وجود خطوط پروازی بیشتر و شیوع ویروس کرونا یا مرس در کره‌جنوبی بوده است. هر چند این دلایل منجر به افزایش سفر گردشگران چینی به ژاپن شده‌اند، می‌توان وضعیت نسبتا مشابهی را برای دیگر مقاصد گردشگری هم متصور شد؛ به خصوص اگر سیاست‌های تشویقی درستی در پیش بگیرند.

در هر صورت، بنابر آخرین گزارش سازمان ملی گردشگری ژاپن که چند روز پیش انتشار یافت، تعداد گردشگران چینی بازدیدکننده از ژاپن در ماه اوت سال جاری به ۵۹۱ هزار و ۵۰۰‌نفر رسیده است. این تعداد، ۱۳۳ درصد رشد را در مقایسه با مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد. اکنون دومین ماه پی در پی است که تعداد گردشگران چینی وارد شده به ژاپن از مرز ۵۰۰ هزار نفر می‌گذرد. در این ماه، یک تغییر دیگر نیز در رفتار مصرفی چینی‌ها مشاهده شد. ۱۳۷ هزار نفر از گردشگران چینی ورودی به ژاپن به وسیله کشتی‌های تفریحی (کروز) به این کشور سفر کردند. این رقم که یک رکورد جدید برای ژاپن محسوب می‌شود، نشان می‌دهد که چگونه علاقه توریست‌های چینی به سمت مسیرهای سفری جدید و پرهیجان سیر می‌کند. شاید این روند هم بر سیاست‌های گردشگری آینده مقاصد عمده جهان اثر بگذارد.