پیش شرط‌های میزبانی کنوانسیون 2017

گروه گردشگری، نرگس لطیف‌پور: براساس یک نظرسنجی از مسافران داخلی در پایانه‌های اتوبوسرانی ایران، نزدیک به ۹۰ درصد آنها گفته‌اند ترجیح می‌دهند از سرویس‌های بهداشتی بین‌راهی استفاده نکنند. این آمار با اینکه از مسافران و گردشگران خارجی که وارد ایران می‌شوند به‌طور دقیق در دست نیست اما ناگفته هویداست آنها که سیستم‌های باکیفیت و استاندارد سرویس‌های بهداشتی را دارند و تجربه کرده‌اند، در ایران با چه مشکلاتی در این زمینه مواجهند. به‌ویژه که در مواردی نیز دیده شده از وضعیت نامناسب سرویس‌های بهداشتی ایران حتی در هتل‌های ۵ستاره نیز عکس گرفته و منتشر کرده‌اند. این اتفاق مربوط به همین زمان نزدیک پس از توافق هسته‌ای است که تعداد قابل توجهی گردشگر خارجی وارد ایران شدند.

به گزارش «دنیای اقتصاد» سازمان جهانی راهنمایان گردشگری، ایران را به‌عنوان میزبان کنوانسیون ۲۰۱۷ انتخاب کرد تا یکی از مهم‌ترین راه‌های تبلیغ برای ایران در زمینه صنعت پرسود و مهم گردشگری مهیا شود. اما اینکه از این امکان تا چه اندازه بهره ببریم و بتوانیم تا برگزار شدن کنوانسیون، ‌این میزبانی را حفظ کنیم بستگی به عزم و اراده‌ای راسخ و ملی دارد.

در عین حال برای برگزاری این کنوانسیون در ایران، پنج پیش‌شرط از سوی سازمان جهانی راهنمایان گردشگری مطرح شده است.

«دردِدل» کنید!

در همین راستا کمپین «دردِ دل» برای در میان گذاشتن مشکلات سفر در ایران و با تمرکز بر سامان دادن به وضعیت سرویس‌بهداشتی بین‌راهی از سوی گروهی از فعالان صنعت گردشگری راه‌اندازی شد تا راهی برای مطرح و حل شدن این معضلات گشوده شود. چالش‌های سفر در ایران کم نیست و این چالش‌ها تنها مربوط به گردشگران خارجی هم نمی‌شود. مسافران ایرانی نیز برای سفر در کشور خود با بسیاری از این معضلات روبه‌رو هستند. تجربه نشان داده اگر این مشکلات در سطح عمومی و وسیع به زبان نیاید و تبدیل به یک حساسیت همگانی نشود، قابل پیگیری و حل نخواهد بود.

در گام نخست کمپین درد دل در یک حرکت میدانی، اقدام به تکمیل پرسش‌نامه‌ای از سوی ۲۰۰ نفر کرد که ۱۵۰ نفر از آنها در پایانه‌های مسافربری بوده‌اند و نظر آنها را درباره سرویس‌های بهداشتی، رستوران‌ها و غذاهای بین‌راهی و امنیت جمع‌آوری کرد. از میان پاسخ‌های داده شده به این پرسش‌ها، حدود ۹۰ درصد افراد مشکل مربوط به سرویس‌های بهداشتی را مطرح کرده‌ بودند.

براساس بررسی‌های این گروه، بیش از ۸۰درصد از مسافران جاده‌ای، حاضر به استفاده از سرویس‌های بهداشتی و رستوران‌های بین‌راهی نیستند و به‌دلیل پایین بودن استاندارد و کیفیت این خدمات از استفاده از آنها تا حد امکان صرف‌نظر می‌کنند. بر اساس نظرسنجی کمپین «درد دل» که در سایت این کمپین منتشر شده، ۸۶ درصد مخاطبان به علت وضعیت نابسامان موجود، حاضر به استفاده از سرویس بهداشتی بین راهی تا رسیدن به مقصد نبوده و ۳۱ درصد از کسانی که از این سرویس‌ها استفاد کرده بودند، حداقل دچار یک مورد بیماری عفونی شده بودند. این در حالی است که ۷۳ درصد پرسش‌شوندگان آمادگی خود را برای پرداخت هزینه برای استفاده از امکانات استاندارد اعلام کرده‌اند که خود توجیهی اقتصادی برای سرمایه‌گذاران در این زمینه محسوب می‌شود.

آنچه در سفرهای داخلی بر مسافران می‌گذرد در قالب کلیپی ارائه شده که در آن، از قول مهدی حجت، قائم‌مقام سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور آمده است: «آیا می‌دانید به گردشگران خارجی که به ایران می‌آیند توصیه می‌کنند هنگام سفر بین شهرهای ایران از قرص‌های ضد ادرار استفاده کنند تا مجبور به استفاده از سرویس‌های بهداشتی بین‌راهی نشوند؟» این گفته را برخی از راهنمایان تور نیز تایید کرده و می‌گویند اغلب گردشگران ورودی به ایران به استفاده از نوعی قرص که نیاز به سرویس بهداشتی آنها را عقب بیندازد توصیه می‌شوند؛ چراکه وضعیت سرویس‌های بهداشتی بین‌راهی به اندازه‌ای نابسامان است که به یک بحران تبدیل شده است. این در حالی است که در دولت گذشته، ۳۰ میلیارد تومان بودجه برای ساخت سرویس‌های بهداشتی بین‌راهی اختصاص داده شد اما تنها ۱۰۰ چشمه از آنها راه‌اندازی شد و همین تعداد نیز به‌دلیل جانمایی غیرکارشناسانه در اغلب موارد به‌دلیل کاستی‌هایی که دارند قابل استفاده نیستند.

سه گام برای حل چالش‌ها

رها آخوندان یکی از بانیان شکل‌گیری کمپین «دردِ دل» در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «این کمپین می‌کوشد با به تصویر کشیدن وضعیت ناخوشایند سرویس‌های بهداشتی بین راهی، مسوولان و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را برای حل این بحران ترغیب کرده و توجیه‌های اقتصادی این اقدام را نیز بیان کند.»

این فعال حوزه گردشگری می‌افزاید: «در همین راستا در سه گام مهم وارد عمل شده‌ایم که اعلام نیاز از طریق راه‌اندازی کمپین، تعریف استانداردها و توجیه سرمایه‌گذاران را می‌توان به صورت کلیدی عنوان کرد. در زمینه توجیه سرمایه‌گذاران سعی می‌کنیم که الگوهای موفق دنیا را برای درآمدزایی از این راه معرفی کنیم.»

او تاکید می‌کند که این تفاوت‌ها و مشکلات به چشم خارجی‌ها بیش از ایرانی‌ها می‌آید. با یک مقایسه سطحی می‌توان به این نتیجه رسید که وقتی مسافران داخلی که سازگاری بیشتری با مناسبات فرهنگی استفاده از سرویس‌های بهداشتی بومی دارند، چنین نگاه بدبینانه‌ای نسبت به سرویس‌های بهداشتی بین‌راهی دارند، می‌توان تاثیر منفی و نگرانی گردشگران خارجی را از سرویس‌‌های بهداشتی پیش‌بینی کرد.

آخوندان اضافه می‌کند: «این نظرسنجی بخش دیگری از خدمات بین راهی از جمله کیفیت غذای عرضه شده در رستوران‌ها به‌ویژه رستوران‌های بین راهی و امنیت عمومی را نیز مورد بررسی قرار داده است که در بخش رستوران‌ها ۸۶ درصد از پرسش‌شوندگان تمایلی به استفاده از خوراک‌ عرضه شده در رستوران‌های بین‌راهی نداشتند. در مورد ۴۰ درصد از استفاده‌کنندگان نیز سابقه مسمومیت به خاطر سرو غذا در رستوران‌های بین راهی ثبت شده است.»

به گفته این فعال حوزه گردشگری، حوزه امنیت راه‌ها نیز پرسش دیگری بود که مطرح شده و تنها ۲۶ درصد از پرسش‌شوندگان نسبت به ناامنی جاده‌های بین راهی دغدغه داشتند که نشان‌دهنده وضعیت مناسب این بخش نسبت به مشکلات دیگر است.

در گیر و دار یک اتفاق جهانی

فعالان حوزه گردشگری که برای آمادگی هرچه بهتر برای میزبانی از کنوانسیون جهانی راهنمایان گردشگری ۲۰۱۷ فعالیت می‌کنند، بیش از گذشته با مباحث سرویس بهداشتی و معضلاتش درگیر هستند، چراکه برگزارکنندگان کنوانسیون، افزایش کیفیت سرویس‌های بهداشتی ایران را یکی از شرط‌های میزبانی این رویداد جهانی عنوان کرده‌اند. کمپین درد دل طی ارتباطی که با سازمان جهانی سرویس‌های بهداشتی داشته، حمایت جهانی را نیز با خود همراه کرده و مورد توجه نیز قرار گرفته و قرار است در روز جهانی توالت، این کمپین نیز از ایران حضور داشته باشد. سازمان جهانی سرویس‌های بهداشتی، سازمانی غیرانتفاعی است که با هدف بهبود شرایط سرویس‌های بهداشتی در سراسر جهان در ۱۹ نوامبر ۲۰۰۱ تاسیس شد. این سازمان از طریق آموزش، تربیت و ساخت ظرفیت‌های بازار محلی، افراد را توانمند می‌کند تا مدافع امکانات بهداشتی تمیز و امن در جوامع خود باشند.

شکستن سکوت در بحران سرویس‌های بهداشتی از اهداف اصلی این سازمان بوده و این هدف را با تاسیس کالجی در سال ۲۰۰۵ دنبال کرد. این سازمان همچنین پلت‌فرمی را فراهم کرد تا موسسات سرویس‌های بهداشتی، دولت‌ها، موسسات دانشگاهی، بنیادها، آژانس‌های سازمان ملل و سهامداران بزرگ بتوانند تبادلات دانشی داشته و از ترویج بهداشت و سیاست‌های سلامت عمومی حمایت کنند. به گزارش «دنیای اقتصاد» اکنون پیش‌شرط‌های مهمی برای برگزاری کنوانسیون راهنمایان گردشگری در سال ۲۰۱۷ پیش‌روی ایران قرار گرفته است و حالا به نظر می‌رسد این بار نه از طریق بخش دولتی که از سوی مردم و بخش خصوصی گامی برای حل معضلات دیرینه ایران در زمینه سفر برداشته شده باشد؛ چراکه تا خود مردم به نیازشان آگاه نباشند، آن را به زبان نیاورده و نخواهند که حل شود، کاری از پیش نخواهد رفت.